Askja: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting Labels: Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele website |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 30:
De '''Askja''' is een actieve [[vulkaan]] in het Ódáðahraun, een afgelegen deel van de centrale hoogvlakte van [[IJsland]] in het [[Nationaal park Vatnajökull]]. (locatie: 65.03° NB, 16.75° WL). Askja betekent ''botervloot'' en verwijst naar een complex van meerdere [[caldera (geografie)|caldera]]’s die in vroeger tijden door een reeks van intense [[vulkanisch]]e activiteit is gevormd. Het wordt door de Dyngjufjöll bergen omgeven en de hoogste berg daarvan, de Þorvaldstindur, ligt op 1510 meter boven zeeniveau. Het gebied is slechts een aantal maanden per jaar in de zomer te bereiken en ligt ten noordoosten van de [[Vatnajökull]] [[gletsjer]]. Er valt ongeveer 450 mm neerslag per jaar. Het gebied werd gebruikt voor de training van [[astronaut]]en die in het kader van het [[Apolloprogramma|Apollo]] project naar de maan zouden reizen.
Askja was niet erg bekend, tot op 29 maart 1875 een geweldadige [[eruptie]] begon. Ongeveer 20 miljard kubieke meter aan materiaal werd binnen een paar uur gelanceerd, en de asregen vergiftigde met name het land in het oostelijke [[fjord]]engebied van IJsland en doodde een groot gedeelte van het vee. Na deze uitbarsting besloten vele IJslanders te [[emigratie|emigreren]], met name naar [[Canada]]. De laatste eruptie van de Askja was in [[1961]]. In augustus 2007 was er nog een officiële waarschuwing voor mogelijke vulkanische activiteit (gebaseerd op enkele aardbevingen). Enkele dagen later werd de waarschuwing terug ingetrokken. Sinds augustus 2021 is bekend dat de bodem rondom de vulkaan aan het stijgen is, wat op een aanstaande uitbarsting kan duiden. Er is officieel een <nowiki>''onzekerheidsfase''</nowiki> aangewezen.<ref>{{Citeer web|url=https://www.npo3.nl/3opreis/askja-vulkaan-op-uitbarsten|titel=Aardbevingen en een snel stijgende aardkorst: staat deze IJslandse vulkaan weer op uitbarsten?|bezochtdatum=2021-11-09|werk=npo3.nl}}</ref>
De buitenste grote caldera van Askja dateert uit zeer vroeger tijden en is ongeveer 45 km² groot. Degene die ontstaan is bij de uitbarsting van 1875 is nu gevuld met ijskoud water, en het ontstane Öskjuvatn (''meer van Askja'') heeft een oppervlakte van 12 km². Het is met zijn diepte van 220 meter het diepste meer van IJsland. Vlak naast Öskjuvatn ligt een kleine explosiekrater die ook met water is gevuld, Víti (''hel''; niet te verwarren met de Víti bij de [[Krafla]]). De doorsnede van Víti is ongeveer 150 meter en de hoogte vanaf de rand tot het wateroppervlak is 60 meter. Het meertje zelf is 80 meter diep. Het water bevat veel opgeloste [[Mineraal (geologie)|mineralen]], heeft daardoor een opaal blauw/groen aanzien en wordt door [[geothermie]] tot een aangename temperatuur verwarmd zodat je er in kunt zwemmen. Het water is echter giftig om te drinken.
Regel 46:
{{Commonscat|Öskjuvatn}}
{{Appendix}}
{{Coor title dms|65|1|48|N|16|45|0|W|type:mountain_region:IS}}
| |||