Wikipedia

Ariane 5: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Lange lijst van referenties naar drie kolommen en navigatie Europese Ruimtevaartorganisatie opgenomen
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 57:
De '''Ariane 5''' is de vijfde generatie [[draagraket]]ten van het [[Ariane (raketfamilie)|Arianeprogramma]]. De Ariane 5 werd ontwikkeld door [[Europese Ruimtevaartorganisatie|ESA]], de bouw ligt tegenwoordig in handen van ArianeGroup en de raket wordt geëxploiteerd door [[Arianespace]] die ze gebruikt om commerciële [[kunstmaan|kunstmanen]] te lanceren. De Ariane 5 wordt in Europa in delen gebouwd, waarna hij naar [[Frans-Guyana]] wordt verscheept en daar wordt geassembleerd. Vervolgens wordt hij gelanceerd vanaf platform ELA-3 op het [[Centre Spatial Guyanais]] (CSP) bij [[Kourou]].
 
Het is in tegenstelling tot de andere Arianes een [[tweetrapsraket]]. Hij was gebruiksklaar vanaf 1998 en heeft sinds 2003 alle vluchten van de [[Ariane 4]] overgenomen. De Ariane 5 wordt aangedreven door een [[Vulcain (raketmotor)|Vulcain]]-raketmotor. Deze wordt aangedreven door 130 ton [[Dizuurstof|zuurstof]] en 26 ton [[Diwaterstof|waterstof]]. De Ariane 5 heeft ook twee boosters, [[vastebrandstofmotor]]en van 30 [[meter]] lang, die 90% van het startvermogen van de Ariane 5 leveren.
De Ariane 5 heeft ook twee boosters, [[vastebrandstofmotor]]en van 30 [[meter]] lang, die 90% van het startvermogen van de Ariane 5 leveren.
 
De Ariane 5 kan grotere ladingen aan dan zijn voorganger de [[Ariane 4]] en andere commerciële [[Raket|raketten]]. Om de concurrentie voor te blijven, wordt ook het [[nuttige lading|draagvermogen]] sterk verbeterd (van 7400 kg tot een 12.000 kg in 2006). Oorspronkelijk was het ook de bedoeling dat de [[Hermes (ruimteveer)|Hermes]] (een soort [[Ruimteveer|Spaceshuttle]] van de ESA) gebruik zou maken van de Ariane 5, maar dit project is stopgezet
 
== FeitenKenmerken ==
* Er bestaan verschillende uitvoeringen van de Ariane 5; de uitvoering is afhankelijk van de lading
* Hoogte: 45 tot 55,9 meter
Regel 69 ⟶ 68:
* [[Massa (natuurkunde)|Massa]] bij start : 710 tot 718 [[ton (massa)|ton]]
* Maximale lading voor [[Baan (hemellichaam)#GTO (Geostationary transfer orbit, geostationaire overdrachtbaan)|Geostationary Transfer Orbit (GTO)]] : 10 ton (mogelijk in 2015 tot 12 ton)
** GTO: d.i.dit is even snel als de aarde (circa 3,07 km/s), op 35.785 km hoogte en bijgevolg beweegt de satelliet niet ten opzichte van de aarde.
* Maximale lading voor [[Baan (hemellichaam)#LEO (Low Earth orbit, lage baan)|low Earth orbit (LEO)]]: Meer dan 18 ton
** LEO: d.i.dit is tussen ongeveer 350 en 1400 km boven het aardoppervlak, met een snelheid van ongeveer 8 km/s, waardoor een volledige omgang rond de Aarde circa 90 minuten duurt.
* De motorgondel (het deel van de raket waar de motor in hangt) is een ontwerp van Airbus Defence and Space Netherlands B.V. in Leiden en wordt geproduceerd door Fokker Aerostructures in Hoogeveen.
* De Ariane 5 kan twee satellieten gelijktijdig lanceren. Dit is mogelijk door de SYLDA-satellietadapter. Die wordt over de onderste satelliet geplaatst zodat daar bovenop nog een satelliet geplaatst kan worden.
 
== GeschiedenisChronologie ==
[[Bestand:Ariane 5 10 2007.ogv|thumb|250px|Lancering van een Ariane 5-raket vanaf CSP]]
* 31 januari 1985 - De ESA-raad komt op ministerieel niveau samen in Rome. Er wordt besloten om verder te gaan met de ontwikkeling van een nieuwe generatie draagraketten.
* 9 november 1987 - De lidstaten van de ESA gaan akkoord om verder te gaan met het Ariane 5-programma.
* 18 juni 1988 - De Ariane 4 maakt zijn eerste testvlucht.
* juli 1990 - Eerste test [[ontstekingssysteem|ontsteking]] van de [[cryogeen|cryogene]] hoofd[[motor]] in [[Frankrijk]].
* februari 1994 - Kritisch ontwerp Ariane 5 compleet.
* oktober 1995 - De ESA -raad komt op ministerieel niveau bijeen in [[Toulouse (stad)|Toulouse]], en besluit verder te investeren om het draagvermogen te vergroten.
* 4 juni 1996 - De eerste vlucht van de Ariane 5 (testvlucht 501) mislukt. Dit kwam doordat er softwarecomponenten uit Ariane 4 waren hergebruikt, die eigenlijk de capaciteiten van de Ariane 5 niet aankonden.
* 30 oktober 1997 - Tweede testvlucht is een (gedeeltelijk) succes.
Regel 90 ⟶ 89:
* 11 augustus 2005 - De telecommunicatiesatelliet Thaicom 4 wordt 28 minuten na de start succesvol uitgezet. Thaicom 4 is eigendom van het Thaise bedrijf Shin Satellite, en zal voornamelijk gebruikt worden voor internet- en multimediaverbindingen tussen [[Zuidoost-Azië]], [[Australië (land)|Australië]] en [[Nieuw-Zeeland]]. De satelliet weegt 6,5 ton, en heeft een verwachte levensduur van 12 jaar.
* 29 september 2017 - Al 81 vluchten op rij is de Ariane 5 succesvol.
* 25 januari 2018 - Tijdens vlucht VA241 ondervond de Ariane 5 een anomalie. Kort nadat de eerste trap was afgestoten ging de telemetrie verloren. De CEO van Arianespace, Stéphane Israël, gaf enige tijd na het verliezen van het contact een persconferentie waaruit bleek dat met het ergste rekening werd gehouden. Er was op dat moment ook geen contact met de satellieten SES-14 en Al Yah 3. UiteindekijkUiteindelijk bleek dat de raket beide satellieten in een baan om de aarde had afgezet maar dat de baan 20 graden in plaats van de geplande 3 graden van de evenaar afweek<ref>{{en}}[http://www.esa.int/Our_Activities/Space_Transportation/Launch_VA241_Ariane_5_delivers_SES-14_and_Al_Yah_3_to_orbit LAUNCH VA241: ARIANE 5 DELIVERS SES-14 AND AL YAH 3 TO ORBIT] ESA, 26 januari 2018</ref>. Dit betekende dat de lancering als een gedeeltelijke mislukking gezien moet worden. Het had ook als gevolg dat Al Yah 3 meer eigen brandstof kwijt is aan het corrigeren van de koers. Dit gaat ten koste van de levensduur van de satelliet. SES-14 heeft dat probleem niet vanwege een elektrisch propulsiesysteem dat door de zonnepanelen kan worden gevoed. Het bereiken van de juiste baan duurt wel een maand langer. Arianespace heeft een door ESA gecoördineerd onderzoeksteam in het leven geroepen. Volgende lanceercampagnes werden niet gestaakt. Na een week was zeker dat de afwijking van 17 graden het gevolg was van een fout in de programmering van de boordcomputer. De programmering was voor het eerst gedaan door moederbedrijf ArianeGroup, een joint ventures van Safran en Airbus die de raket bouwen. Dit bedrijf had nagelaten de software te dubbelchecken zoals Arianespace dat eerder deed.
* VA244 op 25 juli 2018 was de laatste Ariane 5-vlucht in de ES-configuratie.
* Op 25 september 2018 werd VA243, de honderdste Ariane 5 gelanceerd.
Regel 466 ⟶ 465:
 
== Onuitgevoerde plannen voor upgrades ==
Er werd sinds 2003 gewerkt aan een nieuwe tweede trap, de ESC-B. Deze maakt gebruik van een nieuwe cryogene motor ([[Vinci (raketmotor)|Vinci]]), die vaker dan 1 keer gestart kan worden. Hiermee zou tot 12.000 kilogram in een geostationaire baan gelanceerd kunnen worden. Deze ontwikkeling werd echter in zo’n traag tempo uitgevoerd dat deze geen deel van de Ariane 5 zal uitmaken maar wel op diens opvolger, de [[Ariane 6]] zal worden gebruikt.
 
Voor de eerste trap van de [[Vega (raket)|Vega]]-raket is gebruikgemaakt van een verkorte versie van de boosters van de Ariane 5, en hier zijn enkele verbeteringen op toegepast, zoals een lichtere ([[Composiet (materiaal)|composiet]]-)behuizing en een verbeterde straalpijp. Het was de verwachting dat deze ontwikkelingen hun weg terug zouden vinden naar de Ariane 5. Met deze verbeteringen had tot 27.000 kilogram naar een lage baan om de aarde gelanceerd kunnen worden, wat bijvoorbeeld nodig is voor missies naar de maan. Dit is echter niet gebeurd omdat voor de ontwikkeling van de Ariane 6 werd gekozen.
 
== Uitfasering en opvolging ==
In december 2014 is door de [[Europese Ruimtevaartorganisatie|ESA]] de beslissing genomen aan het ontwerp van de [[Ariane 6]] te beginnen.<ref>http://spacenews.com/42699esa-members-agree-to-build-ariane-6-fund-station-through-2017/</ref> De Ariane 6 zal in 2022 voor het eerst vliegen en moet per lancering goedkoper zijn dan de Ariane 5. Op 9 januari 2018 werden de laatste tien Ariane 5 besteld.<ref>{{en}}{{aut|Avery Thompson}}[http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a14927755/ariane-5-last-order/ Europe's Most Reliable Rocket Just Got Its Last Order] Popular Mechanics, 9 januari 2018</ref> De laatste zal volgens planning in 2024 worden gelanceerd.<ref>Next Spaceflight-app: laatste vlucht EDRS-D, geraadpleegd op 31 januari 2021</ref>
Op 9 januari 2018 werden de laatste tien Ariane 5 besteld.<ref>{{en}}{{aut|Avery Thompson}}[http://www.popularmechanics.com/space/rockets/a14927755/ariane-5-last-order/ Europe's Most Reliable Rocket Just Got Its Last Order] Popular Mechanics, 9 januari 2018</ref> De laatste zal volgens planning in 2024 worden gelanceerd.<ref>Next Spaceflight-app: laatste vlucht EDRS-D, geraadpleegd op 31 januari 2021</ref>
 
== Externe links ==
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Ariane_5"