Kwel: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
kGeen bewerkingssamenvatting |
notities verwijderd, paar zinnen heschreven, +links |
||
Regel 1:
'''Kwel''' is [[water]] dat onder druk uit de grond komt.
Wanneer [[water]] onder druk uit de grond komt, dan spreekt men van '''kwel'''. In het algemeen ontstaat kwel door een ondergrondse waterstroom van een hoger gelegen gebied naar een lager gelegen gebied. De grootte van het debiet wordt gemodelleerd met de [[wet van Darcy]], waarin de [[doorlatendheid]] van de materialen een rol speelt.▼
▲
Kwel kan zich afspelen over afstanden van enkele meters tot vele kilometers. Kwelwater vormt [[bron (water)|bronnen]]. In een modern ontwaterd gebied wordt kwelwater meestal weggevangen in sloten voordat het in het maaiveld aan de oppervlakte treedt. Dit is één van de oorzaken van [[verdroging]] van natuur. ▼
▲Kwel kan zich afspelen over afstanden van enkele meters tot vele kilometers. Kwelwater vormt [[bron (water)|bronnen]]. In een modern ontwaterd gebied wordt kwelwater meestal weggevangen in [[sloot|sloten]] voordat het in het maaiveld aan de oppervlakte treedt. Dit is één van de oorzaken van [[verdroging]] van de natuur.
Kwel heeft vaak een bijzondere [[waterkwaliteit]]. Vooral diepe kwelstromen die eeuwenlang door de bodem hebben gestroomd, zijn voedselarm en vaak kalkrijk. Dit leidt tot bijzondere [[plantenleven|flora]]. Een plant als [[waterviolier]] geldt als kwelindicator. ▼
▲Kwel heeft vaak een bijzondere [[waterkwaliteit]]. Vooral diepe kwelstromen die eeuwenlang door de bodem hebben gestroomd, zijn voedselarm en vaak kalkrijk. Dit leidt tot bijzondere [[plantenleven|flora]]. Een plant als [[waterviolier]] geldt als kwelindicator.<br />
Het voedselarme karakter van oude kwel wordt verder versterkt doordat het vaak ijzerhoudend is. [[IJzer (element)|IJzer]] bindt de meststof [[fosfaat]] waarmee weilanden bemest worden en maakt het kwelwater minder geschikt voor planten die voor hun groei sterk op de aanwezigheid van fosfaat leunen.
Kwel wordt ook wel
===Ontstaan van natuurlijke kwel===
[[afbeelding:schema_kwel2.png|thumb|right|400px|Schema ontstaan kwel]]
De grondwaterstroming, het reliëf en de geomorfologische opbouw van een gebied bepalen of er kwel ontstaat.
Of het diepere grondwater aan de oppervlakte zal komen wordt bepaald door het verschil in stijghoogte tussen het freatische grondwater en dit diepere grondwater.
Regel 16 ⟶ 18:
===Polder(dijks)kwel===
Bij dijken langs [[polder]]s is kwel een normaal fenomeen. Door [[sloot (watergang)|sloten]] evenwijdig aan de dijk te graven, is de afvoer van het kwelwater gewaarborgd. Deze vorm van kwel treedt vooral op tussen twee polders met een hoogteverschil, bijvoorbeeld een oude [[veenpolder]] naast een [[droogmakerij]]. De veenpolders in Nederland liggen tussen 0 en 2 meter onder [[Normaal Amsterdams Peil|NAP]]. Droogmakerijen zijn tot ruim 6 meter diep. In veel veengebieden lekt het water weg naar de diepere polders. Bijvoorbeeld het veengebied van rond de [[Nieuwkoopse Plassen]] verliest water aan de [[Polder Groot
===Rivier(dijks)kwel===
Kwelwater kan ook naar boven komen bij hoge waterstanden in een [[rivier]]. Het kwelwater komt dan onder de [[dijk (waterkering)|dijken]] door. Wanneer dit zich voordoet kan het de voorbode zijn van een [[dijkdoorbraak]] (zie [[piping]]).▼
▲Kwelwater kan ook naar boven komen bij hoge waterstanden in een [[rivier]]. Het kwelwater komt dan onder de [[dijk (waterkering)|dijken]] door. Wanneer dit zich voordoet kan het voorbode zijn van een [[dijkdoorbraak]] zie [[piping]].
===Menselijke beïnvloeding van grondwaterstroming===
Regel 29 ⟶ 27:
Ook de ontwatering op kleine schaal beïnvloedt het voorkomen van kwel volgens hetzelfde principe.
Vooral langs de oostflank van de [[Veluwe]] is de kwelstroom sterk. Deze kwelstroom is eeuwenlang benut door het graven van [[spreng]]en. Met deze watergangen werd een gestage, schone waterbron aangeboord die gebruikt werd in watermolens, wasserijen en
▲Vooral langs de oostflank van de Veluwe is de kwelstroom sterk. Deze kwelstroom is eeuwenlang benut door het graven van [[spreng]]en. Met deze watergangen werd een gestage, schone waterbron aangeboord die gebruikt werd in watermolens, wasserijen en (?? check) brouwerijen. Ook in de polders rondom de [[Veluwe]] is nog veel kwel. Het [[grondwater]] dat hier aan de oppervlakte treedt kan duizenden jaren oud zijn. Daardoor is het weinig [[watervervuiling|vervuild]] en voedselarm. De sloten in deze polders herbergen een [[plantenleven|flora]] die aan dit milieu gebonden is en als bijzonder wordt gekenmerkt. Dit komt mede doordat de meeste sloten en vaarten in andere poldergebieden vaak voedselrijk zijn.
[[Categorie:Water]]
| |||