Johann Sebastian Brandts Buys: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
kGeen bewerkingssamenvatting
de (inmiddels) bestaande lemma behandelen uitgebreide personalia
 
Regel 11:
| portaal = Muziek
}}
'''Johann Sebastian Brandts Buijs''' ([[Rotterdam]], [[8 december]] [[1879]] – [[Jogjakarta]], [[24 december]] [[1939]]) was een Nederlandse [[Etnomusicologie|etnomusicoloog]]. Hij was de oudste van de vier zoons van de componist en dirigent [[Ludwig Felix Brandts Buys]] (1847-1917) en Pauline Hendrika Elisabeth Hesselink (1851-1910). Johann Sebastian istrouwde op [[14 augustus]] [[1907]] in [[Bloemendaal (Noord-Holland)|Bloemendaal]] getrouwd met [[Betsy van Vloten|Elizabeth van Vloten]] ([[Deventer]], [[12 juli]] [[1862]] – [[Haarlem]], [[21 februari]] [[1946]]1862–1946).<ref>Zie de betreffende akten in Deventer (geboorten 1862, akte 289), Bloemendaal (huwelijken 1907, akte 31) en Haarlem (overlijden 1946, akte A285). Elizabeth was eerder (1893-1902) getrouwd met de kunstschilder en etser [[Willem Witsen]] (1860-19231860–1923), van wie zij drie zoons had. Het geslacht Van Vloten is opgenomen in [[Nederland's Patriciaat]] 5 (1914: 420-438; 422 voor Elizabeth). De kinderen uit Elizabeths eerste huwelijk worden genoemd in de genealogie Witsen in NP 44 (1958: 362-363). Terzijde: NP 5 schrijft haar naam onjuist als Elisabeth en vermeldt eveneens onjuist 13 juli als haar geboortedag.</ref> Zij was een dochter van de destijds bekende letterkundige en theoloog [[Johannes van Vloten]] (1818-18831818–1883). Op [[20 april]] [[1909]] werd hun huwelijk ontbonden.<ref>Bij vonnis van de arrondissementsrechtbank te Haarlem. De echtscheidingsakte werd op 22 juni 1909 ingeschreven in Bloemendaal (huwelijken 1909, akte 20).</ref> Op [[1 november]] [[1913]] ishertrouwde Johann Sebastian in [[Blaricum]] hertrouwd met de beeldhouwster [[Anne van Zijp]] ([[Tanjung Pinang (stad)|Riouw]], [[23 mei]] [[1885]] – [[Den Haag]], [[9 november]] [[1956]]1885–1956).<ref>Zie de betreffende akten in Blaricum (huwelijken 1913, akte 13 en bijlagen) en Den Haag (overlijden 1956, akte 2260). Volgens haar {{link RKD|id=12098}} is Anne Brandts Buijs-van Zijp geboren op het eiland Riouw, maar volgens haar geboorteakte betreft het de plaats Riouw (de vroegere naam van Tandjong Pinang). In haar overlijdensakte wordt Tandjong Pinang als haar geboorteplaats genoemd.</ref> Beide huwelijken bleven kinderloos.<ref>Anne van Zijp is acht jaar na de dood van Johann Sebastian op 20 mei 1947 in Amsterdam hertrouwd met de bijna veertien jaar jongere oriëntalist en lexicograaf [[Theodoor Gautier Thomas Pigeaud]] (1899-19881899–1988). Zie de genealogie Pigeaud in NP 35 (1949: 200-216; 210 voor het huwelijk).</ref>
 
Evenals de componist [[Johann Sebastian Bach]], naar wie hij was genoemd, stamde Brandts Buys uit een [[Brandts Buys|muzikantendynastie]]: zijn vader en diens drie broers waren allen componist, [[organist]] of [[muziekleraar]]. In tegenstelling tot zijn ooms en neven begon Johann Sebastian – afgezien van de piano- en muziektheorielessen die hij bij zijn vader volgde – niet onmiddellijk aan een muzikale carrière. Na de [[Hogereburgerschool|HBS]] in zijn geboorteplaats te hebben doorlopen begon hij daar aan de MO-studie [[Duits]], die hij in [[Bonn]] voortzette. In deze en de daaropvolgende jaren voelde Brandts Buys zich sterk tot het [[socialisme]] aangetrokken. Hij publiceerde in [[1898]]/[[1899]] enige gedichten en verhalen in de aan kunst en literatuur gewijde [[maandblad|maandbladen]] [[De Arbeid]] en [[De Beweging]]. Ook schreef hij liedteksten, waaronder een gepassioneerd lied met politieke strekking: 'Transvaal en Nederland', waarmee hij partij koos voor de Boeren in de [[Tweede Boerenoorlog]] in [[Zuid-Afrika]].
 
De familietraditie bleek echter sterker dan de belangstelling voor het Duits, dat Brandts Buys nog vóór zijn examen teleurgesteld de rug toekeerde. Hij ging nu bij zijn neef de organist en componist [[Marius Adrianus Brandts Buys jr.]] in de leer en tegelijkertijd bij de bekende componist [[Johan Wagenaar]] in [[Utrecht (stad)|Utrecht]]. In [[1905]] werd Brandts Buys - wiens volle krulbaard geleek op een muzikale compositie en wiens stem, wanneer hij boos werd, klonk alsof er kiezelsteentjes tegen vioolsnaren werden gegooid (Ritter) - muziekleraar in [[Lochem (stad)|Lochem]] en organist en [[beiaard|carillonspeler]] voor de [[Nederlandse Hervormde Kerk|Nederlandse hervormde kerk]] in [[Zutphen (stad)|Zutphen]]. Twee jaar later trouwde hij met de zeventien jaar oudere Elizabeth van Vloten en verhuisde hij naar [[Aerdenhout]]. Het huwelijk met deze Leidse leraarsdochter hield nog geen twee jaar stand, waarna hij zich in [[Amsterdam]] vestigde. Hier begon zijn (betaalde) loopbaan als productief [[muziekscribent]].
 
Brandts Buys' schrijfstijl stond sterk onder invloed van de [[Tachtigers]], wat de helderheid en toegankelijkheid van zijn artikelen en opstellen niet altijd ten goede kwam. Van [[1910]] tot [[1911]] was hij redacteur van het muziektijdschrift ''[[Toonkunst (tijdschrift)|Toonkunst]]. Weekblad gewijd aan de belangen van het muziekleven''. Daarna verzorgde hij van [[1911]] tot [[1919]] muziekbesprekingen voor het [[Utrechtsch Provinciaal Dagblad|Utrecht Provinciaal]] en [[Stedelijk Dagblad]]. Als streng [[recensent]] veroordeelde hij musici van wie hij vond dat zij ten onrechte door het publiek werden gevierd; speciaal met [[wonderkind|wonderkinderen]] had hij weinig op. Naarmate Brandts Buys verderging in zijn compromisloze kritieken, werd hij echter steeds controversiëler en daardoor gevreesder. Hij werd een autoriteit met veel macht, maar met weinig vrienden.