De armoede van de filosofie: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wikipedia:Wikiproject/SpellingCheck. Help mee!, replaced: 19e eeuwse → 19e-eeuwse, Duitsland → Duitsland (hoofdbetekenis) (3) met AWB |
Functie voor linksuggesties: 3 links toegevoegd. Labels: Visuele tekstverwerker Nieuwkomer-taak Voorgesteld: voeg links toe |
||
Regel 1:
'''De armoede van de filosofie''' is een geschrift van de [[Duitsland (hoofdbetekenis)|Duitse]] [[filosofie|filosoof]] en [[economie (hoofdbetekenis)|econoom]] [[Karl Marx]] uit 1847, dat hij produceerde in zijn [[polemiek]] tegen de [[utopisch socialisme|utopische socialisten]] en met name [[Pierre-Joseph Proudhon]] en de door hem verwoorde opvattingen in zijn geschrift "La philosophie de la misère" (vert. ''De filosofie van de armoede''). Het is een belangrijk geschrift voor de ontstaansgeschiedenis van het [[marxisme|marxistisch]] [[communisme]] en over de verklaringen voor de maatschappelijke [[Sociale ongelijkheid|ongelijkheid]], een onderwerp dat in de tweede helft van de 18e eeuw reeds door onder meer [[Jean-Jacques Rousseau]] was aangesneden. Het werd in 1847 in [[Parijs (hoofdbetekenis)|Parijs]] en [[Brussel (stad)|Brussel]] uitgegeven en tijdens Marx' leven niet meer herdrukt.
Marx schreef dit werk in de winter van 1846/'47, tijdens zijn verblijf als [[Asielzoeker|politiek vluchteling]] in Brussel, in het Frans, met de titel "Misère de la filosofie, Réponse a la filosofie de la misère de M. Proudhon". Deze titel verwijst naar het in 1846 gepubliceerde werk van Proudhon (volledige [[Frankrijk|Franse]] titel: ''Système des contradictions économiques ou la philosophie de la misère'', vert. "Systeem van economische tegenstellingen of de filosofie van de armoede").
Marx greep zijn aanval op Proudhon, die werd beschouwd als de belangrijkste vertegenwoordiger van het Franse [[socialisme]], aan voor een uiteenzetting van zijn eigen [[historisch materialisme|"materialistische" opvatting van de geschiedenis]] in het algemeen en zijn opvattingen over [[politieke economie]] in het bijzonder.
Volgens Marx bevatte Proudhon de actuele omstandigheden van het 19e-eeuwse [[sociale vraagstuk]] niet in hun grotere samenhang, waartoe hij volgens hem waarschijnlijk de nodige historische kennis ontbeerde (zoals omtrent de [[wereldmarkt]] of de [[slavernij]]).
Omdat Proudhon geen [[Duits]] sprak, kende hij volgens Marx de [[Georg Wilhelm Friedrich Hegel|Hegeliaanse]] termen alleen door geruchten. Hij flirt soms met uitdrukkingen als "[[dialectiek]]" of "[[antinomie]]" zonder de daarmee bedoelde begrippen werkelijk te bevatten. Evenals Hegel redeneert Proudhon vanuit concepten naar de realiteit, hetgeen Marx scherp afwijst als 'vanuit het hoofd construeren' en 'ideeën met dingen verwarren'. Marx zelf daarentegen houdt vast aan zijn fundamentele materialistische opvatting van die geschiedenis die hij later zou gaan betitelen als het "historisch [[Materialisme (filosofie)|materialisme]]".
Met een dialectische volgorde begrijpt Proudhon een rangschikking van economische categorieën (waarmee hij ook "[[machine]]s" omvat, die Marx als een oneconomische categorie afwijst), met een tegenstelling die uiteindelijk in een [[Synthese (filosofie)|synthese]] verzoening vindt. Voor Marx is dit noch een werkelijke (Hegeliaanse) dialectiek, noch een bevredigende benadering, omdat in plaats van een verklaring in Proudhons gedachtegang alleen morele waarderingen een rol zouden spelen.
| |||