|
Een '''acteur''' ('''actrice''' voor vrouwen) is iemand die een [[personage]] uitbeeldt in een verhaal of rollenspel.
Een acteur kan zijn werk doen in een [[Theater (kunstvorm)|theatervoorstelling]] of([[theateracteur]]) in eenof [[film (cinematografie)|film]] ([[filmacteur]]), op [[televisieprogramma|televisie]], alstijdens [[trainingsacteurcommunicatietraining]]en tijdens eenals [[communicatietrainingtrainingsacteur]] en hij kan als zijn stem lenen aan tekenfilmfiguren en reclameboodschappen ([[stemacteur]]). Moderne acteursActeurs kunnen ook een personage in een [[computerspel]] uitbeelden, of als simulatiemodel hiervoor worden ingezet waarna deze [[renderen|gerenderd]] worden. Elk van deze disciplines vereist een eigen techniek.
DeEen acteur kan lijken op hetzijn personage, maar dekan twee kunnener ook in allerlei opzichten totvan enverschillen met- zelfs in [[leeftijd]] enof [[sekse]]. vanEen elkaaracteur verschillen.kan Devoor acteurzijn kanrol sommige lichamelijke aspecten (bijvoorbeeldmoeten eenaannemen, [[Baardzoals (haargroei)|baardbijvoorbeeld of snor]]kapsel, maargezichtsbeharing inof extremelichaamsomvang. gevallen ook hetMet [[lichaamsgewichtschmink]]) vanof het uit te beelden personage aannemen. Ooksiliconenmasker kan met [[schmink]] een andere gelaatsuitdrukking of zelfs een ander gelaat worden aangenomen, waarbijmet een [[pruik]] kan worden gebruikt om de haardracht aan teworden passenaangepast.
== Speltechniek ==
Er is onderscheid in het soort rollen dat een acteur graag speelt of dat hem of haar wordt aangeboden. Iemand als [[Sylvester Stallone]] wordt vaak gecast in stoere rollen, terwijl [[Dustin Hoffman]] meestal comedy's speelt. De ene acteur is op zijn best in een komische film of [[Komedie|blijspel]], de ander speelt het liefst klassieke toneeldrama's, hoewel een en dezelfde acteur vaak ook beide vormen beheerst.
Een acteur kan een rol neerzetten vanuit verschillende benaderingen: bijvoorbeeld door 'in de huid te kruipen' van het personage, of met [[methodacting]] waarbij de speler emoties uit eigen ervaring naar boven haalt.
== Vorming ==
Ook voor het spelen in een [[musical]] of [[opera (muziek)|opera]] is acteerkunst nodig, naast de muzikale eisen die daaraan worden gesteld.
Acteurs leren meerdere speelvormen te beheersen, maar toch kan een bepaald soort rol of genre meer passend zijn bij het karakter of uitstraling van de speler. Soms is het nodig dat een acteur meerdere disciplines beheerst, afhankelijk van zijn rol; zo zijn voor [[musical]] en [[opera (muziek)|opera]] er ook muzikale vereisten.
Voor amateurspelers zijn er creativiteitscentra die acteerlessen aanbieden. Toneelverenigingen en productiehuizen huren soms spelregisseurs in en doen soms aan extra scholing voor de spelers. Voor het leren van het acteursvak zijn er theateracademies.
Over wat acteren precies is en hoe het beste resultaat wordt bereikt, wordt verschillend gedacht. De een ziet het als ''in de huid van een ander kruipen'', terwijl de ander dit verafschuwt en liever alle nodige emoties voor de rol uit de eigen ervaring naar boven haalt ([[methodacting]]).
== Acteren als beroep ==
Acteurs kunnen worden gevraagd voor een rol (rechtstreeks of via manager/managementbureau) of ze kunnen solliciteren op een vacature, waarna een [[auditie]] volgt. Een selectieprocedure kan bestaan uit een [[screentest]] waarbij voor een of meer rollen uit verschillende kandidaten wordt gekozen. Een [[casting]]director zorgt voor de invulling van de juiste acteurs bij een productie.
TotIn de tweede helft van de twintigste eeuw waren tot circa 1980 waren de meeste toneelacteurs aangesloten bij een [[Theatergezelschap|toneelgezelschap]]. Sinds het verdwijnen van steeds meer van deze veelal gesubsidieerde ''ensembles '' en de opkomst van de veelal commerciële ''vrije producties '', zijn de meestenmeeste beroepsacteurs onafhankelijk ([[freelance]]) . Ze worden ofwel rechtstreeks gevraagd om een rol te spelen, of ze doen mee aan een [[screentest]], waarbij voor een of meer rollen uit verschillende kandidaten gekozen wordt. ▼
▲Tot circa 1980 waren de meeste toneelacteurs aangesloten bij een [[Theatergezelschap|toneelgezelschap]]. Sinds het verdwijnen van steeds meer van deze veelal gesubsidieerde ''ensembles'' en de opkomst van de veelal commerciële ''vrije producties'', zijn de meesten onafhankelijk ([[freelance]]). Ze worden ofwel rechtstreeks gevraagd om een rol te spelen, of ze doen mee aan een [[screentest]], waarbij voor een of meer rollen uit verschillende kandidaten gekozen wordt.
== Bekende acteurs ==
| 