Giftigheid: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
vermoedelijke betekenis van afko |
k Kolommen → Kolommen lijst, t.b.v. leesbaarheid op kleinere schermen |
||
Regel 1:
[[Bestand:Skull and Crossbones.svg|thumb|Schedel en beenderen zijn het gebruikelijke symbool voor giftigheid voor mensen.]]
'''Giftigheid''' van een [[vergif]], [[toxine]] of gifstof is een betrekkelijk begrip dat weergeeft hoe schadelijk of dodelijk een stof voor een [[organisme]] is. De giftigheid van een stof is van een aantal factoren afhankelijk. Daarvan zijn de belangrijksten:
# Voor welk organisme is een stof giftig?
# In welke vorm is een stof giftig?
# In welke hoeveelheid is een stof giftig?
Regel 18:
== Acute toxiciteit ==
De acute toxiciteit wordt uitgedrukt in de [[LD50]], uitgedrukt in mg per kg lichaamsgewicht: de lethale (dodelijke) dosis waarbij 50 procent van de proefdieren sterft.
De LD50 van bijvoorbeeld [[propoxur]], een [[insecticide]] dat ook wel onder de merknaam Undeen verkocht wordt (scheikundige naam 2-(1-methylethoxy)fenyl-methylcarbamaat) is als volgt:
* acuut LD50 oraal rat: 90-128 mg per kg lichaamsgewicht
Regel 31:
Giftigheid op de lange termijn of chronische toxiciteit is moeilijk vast te stellen met proeven. Van veel stoffen is die dan ook niet bekend. Het kan zijn dat het gaat om effecten over tien jaar, dertig jaar of zelfs in de tweede of derde generatie.
Berucht was het middel 2,4,5 T, het [[ontbladeringsmiddel]] [[Agent Orange]] dat in de [[Vietnam]]-oorlog gebruikt werd tegen de [[Vietcong]]. Dit middel bleek sterk [[mutageen]] te zijn: sommige kinderen die geboren werden nadat hun moeders met dit middel in aanraking waren geweest, vertoonden erfelijke afwijkingen. [[Softenon]], een [[geneesmiddel]] dat in de zestiger jaren werd gebruikt bij zwangere moeders, bleek [[teratogeen]]: kinderen werden met onderontwikkelde of afwezige ledematen geboren.
'''Chronische effecten''' kunnen zijn:
Regel 41:
* Cumulatieve effecten door het ophopen van het gif in het lichaam.
Lastig van chronische effecten is dat het veel moeilijker is een blootstellingsgrens aan te geven, zoals bij acute giftigheid. Het gaat niet alleen om de dosis, maar ook om de tijdsduur dat men er aan blootgesteld wordt. Chronische effecten treden daarom vooral op bij mensen die beroepshalve veel met zulke stoffen werken.
Wanneer bewezen is dat stoffen een chronisch effect hebben, kan het gebruik ervan worden verboden. Maar dit is doorgaans lastig aan te tonen.
Regel 51:
== Zie ook ==
{{Kolommen lijst | breedte=14 | aantal=2 | inhoud=
* [[Vergif]]
* [[Lijst van vergiften]]
* [[Farmacokinetiek]]
* [[Farmacologische interactie]]
* [[Fototoxiciteit]]
| |||