Chamberland-filter

Een Chamberland-filter is een porseleinen waterfilter, dat uitgevonden werd door de Franse microbioloog Charles Chamberland in 1884. Het filter is voor bacteriën ondoorgankelijk, en werd aanvankelijk gebruikt om vloeistoffen steriliseren. In 1884 adviseerde Chamberland een dergelijk filter om zuiver drinkwater te verkrijgen, geheel vrij van ziekteverwekkers. Later werd met behulp van het Chamberland-filter het bestaan van virussen ontdekt, die klein genoeg zijn om de microscopisch kleine poriën te passeren.

Onderdelen van een Chamberland-filter. De porseleinen dop (rechtsboven) past op het biscuit-filter (midden).

Het filter bestaat uit een permeabele ongeglazuurde porseleinen buis (een zogenaamde biscuit) met daarin een ring van geëmailleerd porselein waar de instroompijp doorheen past. De kern van het porselein bestaat uit een metalen pijp met poriën waardoorheen het water naar buiten stroomt en wordt opgevangen. Filtratie vindt plaats door middel van drukkracht.

Geschiedenis

Het Chamberland-filter werd ontwikkeld door Charles Edouard Chamberland, een van de assistenten van Louis Pasteur in Parijs. De oorspronkelijke bedoeling was om met behulp ervan bacteriën uit water te filteren (sterilisatie), de kleinste micro-organismen die destijds bekend waren.

Toepassing van het Chamberland-filter leidde tot de ontdekking dat onder meer difterie en tetanustoxines ook na filtratie nog steeds ziekte konden veroorzaken. Identificatie van deze toxines droeg bij aan de ontwikkeling van antitoxines om dergelijke ziekten te behandelen. Tegen het eind van de negentiende eeuw werd het filter door Dmitri Ivanovski gebruikt om onderzoek te doen naar een onzichtbare ziekteverwekker. Later ontdekte Martinus Beijerinck bij een herhaling van dit experiment het bestaan van virussen: kleine replicerende deeltjes die veel kleiner waren dan bacteriën. Zijn publicatie markeerde het begin van de virologie.

Zie ook

• Geschiedenis van de virologie

Bronnen