|
[[Bestand:Buran on An-225 (Le Bourget 1989) 1.JPEG|thumb|De [[Boeran (ruimteveer)|Boeran]], een experimenteel ruimteveer van de [[Sovjet-Unie]]]]
[[Bestand:SpaceShipOne Flight 15P photo D Ramey Logan.jpg|thumb|[[SpaceShipOne]]]]
**
Een '''ruimteveer''' of '''ruimtevliegtuig''', ook wel '''spaceshuttle''' genoemd, is een herbruikbaar [[ruimtevaartuig]] dat landt als een [[vliegtuig]]. Sommige ruimteveren maken gebruik van een [[draagraket]] of een draagvliegtuig om op te stijgen; andere kunnen horizontaal op eigen kracht opstijgen.
De termen ''ruimteveer'' en ''spaceshuttle'' leggen het accent op het vervoer van de Aarde naar de ruimte en terug. Bij een langer verblijf in de ruimte is de term ''ruimtevliegtuig'' meer op zijn plaats.
De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie [[National Aeronautics and Space Administration|NASA]] heeft in het kader van haar [[spaceshuttleprogramma]] acht ruimteveren gebouwd. De [[Sovjet-Unie]] heeft ook een ruimteveer gebouwd, de [[Boeran (ruimteveer)|''Boeran'']]. Dit heeft echter maar één onbemande testvlucht gemaakt, waarna het programma werd afgelast. Een tweede ruimteveer, ''[[Ptitsjka]]'', is nooit afgebouwd.
In de eerste helft van de jaren 2000 kwam de commerciële ruimtevaart met plannen voor ruimtevliegtuigen voor orbitale en [[suborbitale ruimtevlucht|suborbitale]]<ref>Een suborbitale vlucht gaat omhoog tot in de ruimte en dan weer naar beneden. Een orbitale vlucht gaat volledig rond de aarde.</ref> vluchten, waarvan de [[SpaceShipOne]] van [[Scaled Composites]] op 21 juni 2004 de eerste succesvolle (suborbitale) vlucht maakte. Van de concepten voor commerciële ruimtevliegtuigen zijn anno 2017 alleen [[Virgin Galactic]]s suborbitale [[SpaceShipTwo]] en de orbitale [[Dream Chaser]] van [[Sierra Nevada Corporation]] overgebleven.
== Orbitaal ==
=== NASA ===
* '''[[Spaceshuttleprogramma]]'''
Individuele ruimteveren (bleven nooit langer dan een paar weken in de ruimte):
:* ''[[Columbia (ruimteveer)|Columbia]]'' (verongelukt op 1 februari 2003)
:* ''[[Challenger (ruimteveer)|Challenger]]'' (verongelukt op 28 januari 1986)
:* ''[[Discovery (ruimteveer)|Discovery]]'' (uit dienst genomen op 9 maart 2011)
:* ''[[Atlantis (ruimteveer)|Atlantis]]'' (uit dienst genomen op 21 juli 2011)
:* ''[[Endeavour (ruimteveer)|Endeavour]]'' (uit dienst genomen op 1 juni 2011)
Testspaceshuttles (nooit in de ruimte geweest):
:* ''[[Pathfinder (ruimteveer)|Pathfinder]]'' (buiten gebruik)
:* ''[[Enterprise (ruimteveer)|Enterprise]]'' (buiten gebruik)
:* ''[[Independence (ruimteveer)|Independence]]'' (voorheen ''Explorer'') (buiten gebruik)
=== [[United States Air Force|Amerikaanse luchtmacht]] ===
* [[Boeing X-37B]] (twee stuks, onbemand, blijft vaak lange tijd in de ruimte)
=== Sovjet-Unie ===
* '''[[Boeran (ruimteveer)|Boeranprogramma]]'''
Individuele ruimteveren:
:* ''[[Boeran (ruimteveer)|Boeran]]'' (buiten gebruik; in 2002 vernietigd door ingestorte hangar)
:* ''[[Ptitsjka]]'' (nooit afgebouwd)
=== Europa ===
* ''[[Hermes (ruimteveer)|Hermes]]'' (nooit gebouwd)
* ''[[Intermediate eXperimental Vehicle]] (IXV)'' suborbitaal onbemand testvoertuig van ESA voor re-entry-en-landings-technieken. De IXV vloog eenmalig op 11 februari 2015. Eerste liftingbody-ontwerp dat een ruimtevlucht maakte.
* ''[[Space Rider]]'' onbemande, missionaire opvolger van IXV. Eerste vlucht verwacht in 2021.
=== Commercieel ===
* SNC [[Dream Chaser]] (in ontwikkeling)
* SNC Dream Chaser cargo (in ontwikkeling, onbemand)
== Suborbitaal ==
=== Commercieel ===
* [[Scaled Composites]]
** ''[[SpaceShipOne]]''
* [[Virgin Galactic]]
** [[SpaceShipTwo]]
***''VSS Enterprise'' (verongelukt in 2014)
***''VSS Unity''
**[[SpaceShip III]]
***''VSS Imagine''
***''VSS Inspire''
* [[XCOR Aerospace]]
**[[Lynx (ruimtevliegtuig)|Lynx]] (gedurende de ontwikkeling geannuleerd)
== Zie ook ==
| 