Pseudowetenschap: verschil tussen versies

#het is aantoonbaar dat zij niet aan de wetenschappelijke criteria voldoet, met name door verkeerd gebruik van de [[wetenschappelijke methode]].<ref>Cover JA, Curd M (Eds, 1998) ''Philosophy of Science: The Central Issues'', 1-82</ref>

* Onterechte conclusies, bijvoorbeeld doordat een [[Oorzakelijkheid|oorzakelijk verband]] ontbreekt tussen op elkaar volgende verschijnselen (Post hoc, propter hoc).<ref>[https://web.archive.org/web/20081009150215/http://www.skeptics.org.uk/explanation.php?dir=articles%2Fexplanations&article=ignoratio_elenchi.php]

*Gebrek aan zelfcorrectie. In wetenschappelijke onderzoeksprogramma's worden wel degelijk fouten gemaakt, maar ze worden na verloop van tijd weer gecorrigeerd bij ''voortschrijdend inzicht''.<ref name=Ruscio120>Ruscio J (2001) ''op cit.'' p120</ref> Kenmerkend voor pseudowetenschappelijke theorieën is dat ze niet aangepast worden aan empirische gegevens die ermee in strijd zijn.<ref>Zie bijvoorbeeld ''Scientists Confront Velikovsky'' (1976) Cornell University, en het werk van [[Thomas Kuhn]], bijvoorbeeld ''The Structure of Scientific Revolutions'' (1962)</ref>

* Het verzinnen van bronnen<ref>In het Nederlandse tijdschrift "[[Bres (tijdschrift)|Bres]]"</ref> en het citeren uit niet bestaande of ontoegankelijke werken.<ref>Madame [[Blavatsky]] citeerde uit de [[Stanza's van Dzyan]] en uit boeken in een bibliotheek op [[Venus (planeet)|Venus]].</ref>.

Pseudowetenschap kan zeer diverse vormen aannemen. Bekende gebieden, waarbinnen regelmatig uitspraken worden gedaan of "onderzoeken" worden aangehaald die als pseudowetenschappelijk kunnen worden gekwalificeerd, zijn [[alternatieve geneeswijze]]n, [[buitenaards leven]], [[grafologie]], [[synchroniciteit]] en [[parapsychologie]] en het [[creationisme]].

:Over de werkzaamheid van alternatieve geneeswijzen zijn vaak alleen subjectieve ervaringsgegevens of hooguit niet-herhaalbare onderzoeksresultaten bekend. Beweringen, dat de werkzaamheid van een middel of handeling daarmee is bewezen, zijn pseudowetenschappelijk. Ook het toepassen van onbewezen medische behandelingen valt daaronder en noemt men, vooral bij een onwettig uitoefenen van de geneeskunst, [[kwakzalverij]]. De populairste alternatieve geneeswijze is [[homeopathie]], met een jaarlijks verbruik van 5,8% (2004, België). De werkzaamheid van dezeDeze behandelmethodebehandelingsmethode is wel degelijk te testenonderzocht met dubbelblinde proeven en meerdere studies hebbenen degelijketoetsen testshebben gedaan,stelselmatig echter zonder overtuigendgeen bewijs voor de werkzaamheid van homeopathischehaar behandelingengeneeskrachtige tewerkzaamheid kunnen leveren.<ref>Ernst, E. (2002). A systematic review of systematic reviews of homeopathy. ''British Journal of Clinical Pharmacology, 54(6)'', (pp. 577-582)</ref>

:Veel [[creationisme|creationisten]] menen dat het [[Scheppingsverhaal (Genesis)|scheppingsverhaal]] in [[Genesis (boek)|Genesis]] historisch feitelijk gebeurd is en beschouwen dit als een volwaardig alternatief voor de [[evolutietheorie]] van [[Charles Darwin]] voor het ontstaan van soorten. Zij menen hun overtuiging te kunnen onderbouwen met wetenschappelijke argumenten.

:In Amerika zijn er creationistische groeperingen die een "Creation Science" propageren.

:De Russisch/joodse academicus en schrijver [[Immanuel Velikovsky]] (1895-1979) is bekend geworden door publicaties over kosmische bewegingen en chronologie van de antieke wereld. Zijn boek ''Werelden in botsing'' (in het Engels in 1950, in 1971 in vertaling in Nederland verschenen) stond in de [[Verenigde Staten (hoofdbetekenis)|Verenigde Staten]] in de jaren 1950 wekenlang in de top tien. Zijn denkbeelden zijn door de gevestigde wetenschap altijd afgedaan als pseudowetenschap. Zelf beschouwde hij zich als een miskend genie en vergeleek zich met de als ketter verbrande filosoof [[Giordano Bruno]].