Hannie Schaft: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Invulling parameters sjabloon
Regel 17:
| portaal2 =
}}
'''Jannetje Johanna Schaft''' ([[Haarlem (hoofdbetekenis)|Haarlem]], [[16 september]] [[1920]] – [[Bloemendaal (Noord-Holland)|Bloemendaal]], [[17 april]] [[1945]]) was een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederland]]se [[communisme|communiste]] en [[Nederlands verzet in de Tweede Wereldoorlog|verzetsstrijdster tijdens de Tweede Wereldoorlog]]. Als verzetsstrijdster gebruikte ze de schuilnaam '''Hannie''', haar eigenlijke roepnaam was ''Jo'' of ''Jopie''. Schaft ontving postuum het Nederlandse [[Verzetskruis]], [[Verzetsherdenkingskruis]] en de Amerikaanse [[Medal of Freedom]]. Door twee boeken en twee films over haar leven is zij een van de bekendste Nederlandse verzetsstrijders geworden. Zij wordt jaarlijks in het Kenaupark in Haarlem herdacht met een openbare bijeenkomst en kranslegging aan de voet van het monument [[Vrouw in het verzet]]. Na een kerkdienst volgt nog een kranslegging op haar graf op de [[Eerebegraafplaats Bloemendaal]]. <ref>[https://www.historischnieuwsblad.nl/10-grote-nederlandse-verzetshelden ''10 grote Nederlandse verzetshelden'']</ref>
 
== Jeugd en opleiding ==
Regel 28:
Op 8 juni 1944 pleegde ze samen met verzetsstrijder [[Jan Bonekamp]], met wie ze een relatie had, in Heemstede een aanslag op de NSB'er en banketbakker Piet Faber. Hij overleed zes dagen later. Vervolgens doodden Schaft en Bonekamp op 21 juni 1944 de [[collaboratie|collaborerende]] Zaandamse [[commissaris van politie|politiecommissaris]] [[Willem Ragut]]. Hierbij raakte Bonekamp dodelijk gewond, waarop Schaft onderdook. Op 5 september 1944 ([[Dolle Dinsdag]]){{Bron?|zie overlegpagina|2019|08|31}} mislukte een aanslag door Schaft en [[Jan Heusdens (verzetsstrijder)|Jan Heusdens]]{{Bron?|zie overlegpagina|2019|08|31}} op politieagent [[Willem Meindert Willemsen]]. Schaft en Oversteegen waren van plan om [[Fake Krist]] op 25 oktober 1944 te liquideren, maar verzetsstrijders uit Halfweg waren hen voor.
 
Schaft leerde vloeiend Duits spreken en papte aan met Duitse soldaten. Hierdoor werd ze door sommige verzetslieden beschouwd als een verraadster. Nadat een subafdeling van de RVV in [[Velsen]] eind januari 1945 zonder toestemming van hogerhand een boer vermoordde, bracht ze met twee andere vrouwen een lijst met de daders naar de leiding van haar groep.{{Bron?||2021|05|04}} Later werden de personen die hierop stonden verraden aan de [[Sicherheitsdienst]], waardoor ze een wisse dood tegemoet gingen. Zelf heeft ze waarschijnlijk niet geweten wat de gevolgen waren van haar actie. Na de oorlog is deze affaire door een speciale onderzoekscommissie grondig onderzocht (de [[Velser Affaire|Velser affaire]]).
 
Op 1 maart 1945 werd NSB-agent van politie [[Willem Zirkzee]] door Schaft en Oversteegen doodgeschoten. Dit vond plaats ter hoogte van het Krelagehuis aan de Leidsevaart in Haarlem. Op 15 maart pleegden Schaft en Oversteegen een aanslag op [[Ko Langendijk]]. Deze kapper uit IJmuiden was voor de Sicherheitsdienst gaan werken. Langendijk raakte gewond, maar overleefde de oorlog en getuigde nog in september 1948 in Amsterdam ten voordele van een vriendin van hem uit IJmuiden, de Limburgse jongedame Nelly Willy van M. die van verraad in oorlogstijd werd beschuldigd. Een eerdere aanslag op Langendijk door Jan Bonekamp was ook mislukt.
Regel 38:
Hoewel aan het einde van de oorlog een akkoord bestond tussen de bezetters en de [[Binnenlandse Strijdkrachten]] (BS) om geen vrouwen om te brengen, werd Hannie op 17 april 1945 – drie weken voor het einde van de oorlog – in opdracht van [[Willy Lages]] doodgeschoten in de duinen bij [[Bloemendaal (Noord-Holland)|Bloemendaal]].
 
Bij de executie zou Schaft na een schampschot nog hebben gezegd: "Ik schiet beter", waarop SD'er [[Maarten Kuiper]] zijn machinepistool op haar leeg schoot. Deze woorden werden haar toegedicht door [[Theun de Vries]], schrijver van het boek ''[[Het meisje met het rode haar (boek)|Het meisje met het rode haar]]''.<ref>[http://www.meitotmei.nl/de-vele-mythes-rond-hannie-schaft/ De vele mythes rond Hannie Schaft] meitotmei.nl</ref> Echter, uit het [[autopsie]]rapport, opgemaakt door patholoog M.B.E. Nilant op 1 juni 1945, blijkt dat er twee kogels van korte afstand op het achterhoofd van de getroffene zijn afgevuurd.{{Bron?||2021|05|04}} Aan de voorzijde van de schedel bevonden zich twee uitschotopeningen. Eén kogel was van een kleiner kaliber en, volgens het rapport, niet dodelijk. De tweede kogel was van een groter kaliber en wel dodelijk. Van een schampschot en het leegschieten van een machinepistool is geen sprake geweest. Het proces verbaal van het verhoor van Maarten Kuiper bevestigt de bevindingen in het autopsierapport.
 
== Eerbetoon ==
Regel 59:
 
==== Boeken ====
 
* [[Theun de Vries]] - ''[[Het meisje met het rode haar (boek)|Het meisje met het rode haar]]'' (1956)
* [[Harry Mulisch]] - ''[[De aanslag (roman)|De aanslag]]'' (1982)
Regel 65 ⟶ 64:
 
==== Films en documentaires ====
 
* ''Hannie Schaft: het meisje met het rode haar'' (1980); documentaire
* ''[[Het meisje met het rode haar (film)|Het meisje met het rode haar]]'' (1981)