Wikipedia

Gebruiker:Koen Verbiest/Kladblok: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
De '''samenstelling van de [[Tweede Kamer der Staten-Generaal]] 19051913-19091917''' biedt een overzicht van de Tweede Kamerleden in de periode na de [[Tweede Kamerverkiezingen 19051913|Tweede Kamerverkiezingen van 1617 juni 19051913]]. De zittingsperiode ging in op 1916 september 19051913 en eindigde op 26 juni 1917.
 
Nederland was verdeeld in 100 kiesdistricten, waarin 100 Tweede Kamerleden werden verkozen.<ref>In de kiesdistricten Amsterdam, Rotterdam, 's-Gravenhage en Utrecht werden meerdere kandidaten gekozen.</ref> Om een district te winnen moest een kandidaat de absolute meerderheid van uitgebrachte stemmen verwerven. Indien nodig werd een tweede verkiezingsronde gehouden tussen de twee hoogstgeplaatste kandidaten uit de eerste ronde.
 
==Gekozen bij de verkiezingen van 1617 en 2825 juni 19051913==
===Algemeene Bond vander RK-kiesverenigingen (25 zetels)===
*[[Piet Aalberse (1871-1948)|Piet Aalberse]]
*[[Antoine Arts]]
*[[Jan Hendrik Joseph Beckers]]
*[[Isaäc Burchard Diederik van den Berch van Heemstede]]
*[[FransJan Jozefvan BolsiusBest]]
*[[Willem Hendrik Bogaardt]]
*[[Max Charles Emile Bongaerts|Max Bongaerts]]
*[[Theodorus Johannes Antonius Duynstee]]
*[[Albertus Nicolaas Fleskens]]
*[[Petrus Franciscus Fruytier]]
*[[Vincentius Adrianus Maria van den Heuvel]]
*[[François Isidore Joseph Janssen]]
*[[Wilhelmus Johannes Franciscus Juten]]<ref name="herstemming"/>
*'''[[Maximilien Joseph Caspar Marie Kolkman]]''', voorzitter van de Rooms-Katholieke Kamerclub
*[[Dionysius Adrianus Petrus Norbertus Koolen]]<ref name="herstemming"/>
*[[Jan Loeff]]
*[[LouisJoseph MichielsWillem Jan Carel Marie van VerduynenNispen tot Sevenaer]]
*[[Octaaf van Nispen tot Sevenaer]]
*'''[[Wiel Nolens]]''', voorzitter van de Rooms-Katholieke Kamerclub
*[[Willem Caspar Joseph Passtoors]]
*[[Lambert de Ram]]
*[[Edmond Robert Hubert Regout|Robert Regout]]
*[[Charles Ruijs de Beerenbrouck]]
*[[Alexander van Sasse van Ysselt]]
*[[Victor de Stuers]]
*[[Bernardus Reinierus Franciscus van Vlijmen]]
*[[Adrianus Cornelis Antonie van Vuuren]]<ref name="herstemming"/>
*[[Franciscus Hubertus van Wichen]]
*[[Jean Baptiste Louis Corneille Charles de Wijkerslooth de Weerdesteyn]]
*[[Antonius van Wijnbergen]]
 
===Liberale Unie (2421 zetels)===
*[[Samuel van den Bergh]]<ref name="naverkiezing"/>
*[[Klaas de Boer Czn.]]<ref name="herstemming"/>
*[[Willem Dolk]]<ref name="herstemming"/>
*[[Willem Theodoor Cornelis van Doorn]]<ref name="herstemming"/>
*[[Kornelis Eland]]<ref name="naverkiezingherstemming"/>
*[[Dirk Fock (1858-1941)|Dirk Fock]]<ref name="herstemming"/>
*[[Petrus Boele Jacobus Ferf]]
*'''[[Hendrik Goeman Borgesius]]''', voorzitter van de Kamerclub van de Liberale Unie
*[[Hugo van Gijn]]<ref name="herstemming"/>
*[[Gerard Anton van Hamel]]
*'''[[Hendrik Goeman Borgesius]]'''<ref name="herstemming"/>, voorzitter van de Kamerclub van de Liberale Unie
*[[Jan Ernst Heeres]]<ref name="herstemming"/>
*[[Henri François Rudolf Hubrecht]]
*[[Henri François Rudolf Hubrecht|Henri Hubrecht]]<ref name="herstemming"/>
*[[Jan Willem IJzerman]]
*[[Gerrit Jannink (politicus)|Gerrit Jannink]]<ref name="herstemming"/>
*[[Joannes Coenraad Jansen]]
*[[Willem de Jong]]<ref name="herstemming"/>
*[[Johan Hendrik Lasonder]]
*[[Dirk de Klerk]]<ref name="herstemming"/>
*[[CornelisFranciscus LelyLieftinck]]<ref name="herstemming"/>
*[[FranciscusTheo Lieftinckde Meester]]<ref name="naverkiezingherstemming"/>
*[[Robert Rudolph Lodewijk de Muralt]]
*[[Rudolf Johan Hendrik Patijn]]<ref name="herstemming"/>
*[[Rudolf Johan Hendrik Patijn]]
*[[Nicolaas Pierson (politicus)|Nicolaas Pierson]]
*[[KlaasEduard ReyneEllis van Raalte]]<ref name="herstemming"/>
*[[Pieter Rink]]<ref name="naverkiezing"/>
*[[Petrus Hendrik Roessingh]]
*[[Antonie Roodhuyzen]]<ref name="herstemming"/>
*[[Manta Meindert Schim van der Loeff]]<ref name="herstemming"/>
*[[Harm Smeenge]]
*[[Lodewijk Willem Johan Karel Thomson]]<ref name="herstemming"/>
*[[Joor Bastiaan Verheij]]
*[[Geuchien Zijlma]]<ref name="herstemming"/>
 
===ARPSDAP (1516 zetels)===
*[[Willem Albarda (1877-1957)|Willem Albarda]]<ref name="herstemming"/>
*[[Jan van Alphen]]
*[[Jan Duijs]]<ref name="herstemming"/>
*[[Hubert van Asch van Wijck]]
*[[Adriaan Gerhard]]<ref name="naverkiezing">Gekozen bij een naverkiezing; zie ook [[Samenstelling Tweede Kamer 1913-1917#Bijzonderheden|Bijzonderheden]].</ref>
*[[Allard van der Borch van Verwolde (1842-1919)|Allard van der Borch van Verwolde]]
*[[Willem Helsdingen]]<ref name="herstemming"/>
*[[Maurits Anton Brants]]
*[[Frederik Willem Nicolaas Hugenholtz]]<ref name="herstemming"/>
*[[Asser Benjamin Kleerekoper]]<ref name="herstemming"/>
*[[Jan ter Laan]]<ref name="herstemming"/>
*[[Kornelis ter Laan]]<ref name="herstemming"/>
*[[Jan van Leeuwen (politicus)|Johannes van Leeuwen]]<ref name="herstemming"/>
*[[Maup Mendels]]<ref name="herstemming"/>
*[[Henri Polak]]<ref name="naverkiezing"/>
*[[Goswijn Sannes]]<ref name="herstemming"/>
*[[Jan Schaper]]<ref name="herstemming"/>
*[[Hendrik Spiekman]]<ref name="herstemming"/>
*'''[[Pieter Jelles Troelstra]]'''<ref name="herstemming"/>, fractievoorzitter
*[[Willem Vliegen]]<ref name="herstemming"/>
 
===ARP (11 zetels)===
*[[Egbertus Johannes Beumer]]<ref name="herstemming"/>
*[[Anthony Brummelkamp jr.]]
*[[Lodewijk Franciscus Duymaer van Twist]]
*[[Lodewijk Duymaer van Twist]]<ref name="naverkiezing">Gekozen bij een naverkiezing; zie ook [[Samenstelling Tweede Kamer 1905-1909#Bijzonderheden|Bijzonderheden]].</ref>
*[[Jan van der Molen]]
*'''[[Theo Heemskerk]]'''<ref name="herstemming"/>, voorzitter van de ARP-Kamerclub
*[[Frederik Herman de Monté VerLoren]]
*[[Schelto van Heemstra (1842-1911)|Schelto van Heemstra]]
*[[Nicolaas Oosterbaan (politicus)|Nicolaas Oosterbaan]]
*[[Christiaan Lucasse]]
*[[Victor Henri Rutgers]]
*[[Hendrik Okma]]<ref name="herstemming"/>
*[[Jan Gerrit Scheurer]]
*[[Nicolaas de Ridder (Tweede Kamerlid)|Nicolaas de Ridder]]
*[[Syb Talma]]
*[[Henri Adolphe van de Velde]]
*[[Pieter van Vliet]]
*'''[[Coenraad van der Voort van Zijp]]''', fractievoorzitter
*[[Jan Hendrik de Waal Malefijt]]
 
===VDB (11 zetels)===
*[[Zadok van den Bergh]]<ref name="naverkiezing"/>
*[[Dirk Bos]]
*[[Conrad Theodor van Deventer]]<ref name="herstemming"/>
*'''[[Hendrik Lodewijk Drucker]]'''<ref name="herstemming"/>, fractievoorzitter
*[[Theodore Matthieu Ketelaar]]
*[[Joseph Limburg]]<ref name="herstemming"/>
*[[Henri Marchant]]
*[[Pieter Rudolf Mees]]<ref name="naverkiezing"/>
*[[Piet Nolting]]<ref name="herstemming"/>
*[[Eerke Albert Smidt]]<ref name="herstemming"/>
*[[Willem Treub]]
 
===Vrije Liberalen (10 zetels)===
*[[Willem Hendrik de Beaufort (1845-1918)|Willem Hendrik de Beaufort]]<ref name="herstemming"/>
*[[CornelisWalrave Frans Jacobus Blooker (1852-1912)|Cornelis Frans Jacobus BlookerBoissevain]]<ref name="herstemming"/>
*[[Frans Drion]]<ref name="herstemming"/>
*[[Pieter van Foreest (1845-1922)|Pieter van Foreest]]<ref name="herstemming">Gekozen in de tweede verkiezingsronde.</ref>
*[[Fridolin Marinus Knobel]]<ref name="herstemming"/>
*[[Pieter Christiaan Jacobus Hennequin]]
*[[AbrahamBoudewijn van KarnebeekNierstrasz]]<ref name="herstemmingnaverkiezing"/>
*[[AntoineJohan PlateHugo Wicher Quirijn ter Spill]]<ref name="herstemming"/>
*'''[[Meinard Tydeman (1854-1916)|Meinard Tydeman]]''', fractievoorzitter
*[[Joan Röell]]<ref name="herstemming"/>
*[[FlorisAlibert WillemCornelis van Styrum (1855-1929)|Floris WillemVisser van StyrumIJzendoorn]]<ref name="herstemming"/>
*[[Joost van Vollenhoven (1866-1923)|Joost van Vollenhoven]]<ref name="herstemming"/>
*[[Meinard Tydeman (1854-1916)|Meinard Tydeman]]
*[[Willem van der Vlugt]]<ref name="herstemming"/>
 
===CHPCHU (79 zetels)===
*[[Jan Ankerman (politicus)|Jan Ankerman]]
*[[Frederik van Bylandt]]
*[[Frederik van Bylandt]]<ref name="herstemming"/>
*[[Alexander van Dedem]]
*[[Dirk Jan de Geer]]
*[[Bartholomeus Johannes Gerretson|Bartholomeus Gerretson]]<ref name="naverkiezing"/>
*[[Johan Willem Herman Meyert van Idsinga|Johan van Idsinga]]
*'''[[Alexander Frederik de Savornin Lohman]]''', fractievoorzitter
*[[Otto Jan Herbert van Limburg Stirum|Otto van Limburg Stirum]]
*[[Gerrit Johan Anne Schimmelpenninck]]
*'''[[Alexander Frederik de Savornin Lohman]]''', voorzitter van de Christelijk-Historische Kamerclub
*[[Rienk van Veen]]
*[[Otto Jacob Eifelanus van Wassenaer van Catwijck|Otto van Wassenaer van Catwijck]]
 
===SDAPVDB (67 zetels)===
*'''[[FrederikDirk Willem Nicolaas HugenholtzBos]]'''<ref name="herstemming"/>, fractievoorzitter
*[[Conrad Theodor van Deventer]]
*[[Henri van Kol]]<ref name="herstemming"/>
*[[KornelisTheodore terMatthieu LaanKetelaar]]<ref name="herstemming"/>
*[[JanJoseph SchaperLimburg]]<ref name="herstemmingnaverkiezing"/>
*[[Henri Marchant]]
*[[Pieter Lodewijk Tak]]<ref name="herstemming"/>
*'''[[PieterLeendert JellesNicolaas TroelstraRoodenburg]]'''<ref name="herstemming">Gekozen in de tweede verkiezingsronde.</ref>, fractievoorzitter
*[[Edsge Marten Teenstra]]<ref name="herstemming"/>
 
===VrijeOnafhankelijk Socialistc.h. (1 zetel)===
*[[GeertCornelis vanJohan derAdriaan Bichon van ZwaagIJsselmonde]]<ref name="herstemming"/>
 
===Friese Bond (1 zetel)===
*[[Jan Schokking]]
 
==Bijzonderheden==
* In 4047 kiesdistricten was een tweede verkiezingsronde nodig vanwege het niet-behalen van de absolute meerderheid door de hoogst geëindigde kandidaat. Deze tweede ronde werd gehouden op 2825 juni 19051913.
* [[PieterHendrik RinkSpiekman]] (Liberale UnieSDAP) werd in de tweedetwee stemronde verkozen in hetdrie kiesdistrictkiesdistricten, ArnhemHoogezand, maarRotterdam beslootI zijnen verkiezingRotterdam nietII. aanHij teopteerde nemenvoor vanwegeRotterdam zijnII, benoemingals totgevolg ministerhiervan vanwerden Binnenlandsein ZakenRotterdam inI heten Hoogezand. [[kabinet-De Meester]].naverkiezingen Alsin gevolgRotterdam hiervanI werdenvonden plaats op 71 en 148 septemberaugustus dat jaar naverkiezingen gehouden1913, in Arnhem. In de tweede stemronde van die verkiezing werd [[Bartholomeus Johannes Gerretson|Bartholomeus Gerretson]] (CHU) verkozen. Bij de naverkiezing in Hoogezand op 4 augustus 1913 werd [[KornelisPieter ElandRink]] (Liberale Unie) verkozen.
* [[DirkMaup Fock (1858-1941)|Dirk FockMendels]] (Liberale UnieSDAP) werd in de tweedetwee stemronde verkozen in hettwee kiesdistrict Rotterdam Ikiesdistricten, maarAmsterdam beslootII zijnen verkiezingSchoterland. nietHij aanopteerde tevoor nemen vanwege zijn benoeming tot minister van Koloniën in het kabinet-De Meester.Schoterland, Alsals gevolg hiervan werden op 722 en 1429 septemberjuli dat jaar naverkiezingen gehouden in RotterdamAmsterdam III. In de tweede stemronde van die naverkiezing werd [[Samuel van denAdriaan BerghGerhard]] verkozen.
* [[EduardDirk Ellis van RaalteBos]] (VDB) werd in de tweede stemronde verkozen in hettwee kiesdistrict Rotterdam Vkiesdistricten, maarGroningen beslooten zijnWinschoten. verkiezingHij nietopteerde aanvoor teWinschoten, nemen vanwege zijn benoeming tot minister van Justitie in het kabinet-De Meester. Alsals gevolg hiervan vond op 613 septemberaugustus dat jaar een naverkiezing plaats in Rotterdam VGroningen, waarbij [[BartelJoseph WiltonLimburg]] werd verkozen. Die besloot zijn verkiezing niet aan te nemen, waardoor er op 7 en 14 september 1905 opnieuw naverkiezingen werden gehouden in dit kiesdistrict. In de tweede stemronde van deze naverkiezing werd [[Pieter Rudolf Mees]] (VDB) verkozen.
* [[Willem Hendrik Goemande Borgesius]]Beaufort (Liberale Unie1845-1918)|Willem werd inHendrik de tweedeBeaufort]] stemronde(Vrije Liberalen) werd verkozen in twee kiesdistricten, EnkhuizenAmsterdam VI en Zutphenin de tweede stemronde ook in Amersfoort. Hij opteerde voor EnkhuizenAmersfoort, als gevolg hiervan vonden op 122 en 829 augustusjuli dat jaar naverkiezingen plaats in het kiesdistrictAmsterdam ZutphenIV. In de tweede stemronde van dezedie naverkiezing werd [[FranciscusBoudewijn LieftinckNierstrasz]] verkozen.
* [[LodewijkPieter DuymaerJelles van TwistTroelstra]] (ARPSDAP), werd verkozen in hettwee kiesdistrict Steenwijkkiesdistricten, namAmsterdam zijnIII verkiezingen nietin aande vanwegetweede zijnstemronde promotieook totin kapiteinLeeuwarden. BijHij eenopteerde naverkiezingvoor Leeuwarden, als gevolg hiervan werd op 1124 juli dat jaar werdeen Duymaernaverkiezing vangehouden Twistin opnieuwAmsterdam III, waarbij [[Henri Polak]] werd verkozen.
* [[Carel Victor Gerritsen]] (VDB), verkozen in het kiesdistrict Den Helder, overleed voor de installatie van de nieuw verkozen Tweede Kamerleden plaatsvond. Als gevolg hiervan vond op 4 augustus dat jaar een naverkiezing plaats in dit district, waarbij [[Zadok van den Bergh]] werd verkozen.
 
==Tussentijdse mutaties==
===19061913===
* 17 september: [[Hendrik Goeman Borgesius]] nam ontslag als voorzitter van de Kamerclub van de Liberale Unie vanwege zijn verkiezing tot voorzitter van de Tweede Kamer. Hij werd op 22 september dat jaar opgevolgd door [[Theo de Meester]].
* 20 september: na de oprichting van de [[Bond van Vrije Liberalen) vormden de parlementsleden voor de vrije liberalen een fractie. [[Meinard Tydeman (1854-1916)|Meinard Tydeman]] werd verkozen tot fractievoorzitter van de Vrije Liberalen.
* 4 november: [[Henri Polak]] (SDAP) nam ontslag vanwege zijn verkiezing tot lid van de [[Eerste Kamer der Staten-Generaal]]. Daarom vonden op 4 en 11 november dat jaar tussentijdse verkiezingen plaats in Amsterdam III. In de tweede stemronde van die verkiezing werd [[Pieter Otto]] (Liberale Unie) verkozen als zijn opvolger, hij werd op 29 november 1913 geïnstalleerd.
* 9 december: [[Johan Hendrik Lasonder]] (Liberale Unie) vertrok uit de Tweede Kamer om gezondheidsredenen. Als gevolg hiervan werden op 7 en 14 januari 1914 tussentijdse verkiezingen gehouden in Rotterdam III. In de tweede stemronde van die verkiezing werd [[Bernardus Dirks Eerdmans]] verkozen als zijn opvolger, hij werd op 17 maart dat jaar geïnstalleerd.
===1908===
* 11 februari: [[Theo Heemskerk]] (ARP) nam ontslag vanwege zijn benoeming tot minister van Binnenlandse Zaken in het [[kabinet-Heemskerk]]. Hij werd als voorzitter van de ARP-Kamerclub op 13 november 1908 opgevolgd door [[Abraham Kuyper]].
* 12 februari: [[Maximilien Joseph Caspar Marie Kolkman]] (Algemeene Bond der RK-kiesverenigingen) nam ontslag vanwege zijn benoeming tot minister van Financiën in het kabinet-Heemskerk. Hij werd als voorzitter van de Rooms-Katholieke Kamerclub op 11 maart dat jaar opgevolgd door [[Jan Loeff]].
* 9 juli: De [[Christelijk-Historische Partij|CHP]] fuseerde op 9 juli 1908 met de [[Friese Bond]] tot de [[Christelijk-Historische Unie]]. De CHU-fractie die daaruit ontstond stelde [[Alexander Frederik de Savornin Lohman]] aan als voorzitter.
 
===1914===
===Algemeene Bond der RK-kiesverenigingen===
* 16 mei: [[Otto Jacob Eifelanus van Wassenaer van Catwijck]] (CHU) nam ontslag vanwege zijn verkiezing tot lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal. Bij een tussentijdse verkiezing op 12 juni dat jaar in Katwijk werd [[Johannes Theodoor de Visser]] verkozen als zijn opvolger, hij werd op 24 juni 1914 geïnstalleerd.
*[[Willem Hendrik Bogaardt]] vanaf 13 februari 1906
* 1 november: [[Max Charles Emile Bongaerts|Max Bongaerts]] (Algemeene Bond der RK-kiesverenigingen) nam ontslag vanwege zijn benoeming tot ingenieur Eerste Klasse bij de Rijkswaterstaat. Bij een tussentijdse verkiezing op 17 november dat jaar in Roermond werd Bongaerts herkozen, waarna hij op 24 november 1914 werd geïnstalleerd.
*[[Joseph Willem Jan Carel Marie van Nispen tot Sevenaer]] vanaf 10 maart 1908
 
===ARP1915===
* 21 juli: [[Pieter Jelles Troelstra]] nam wegens gezondheidsredenen tijdelijk ontslag als fractievoorzitter van SDAP. Deze functie werd waargenomen door [[Jan Schaper]], tot Troelstra op 16 september 1916 opnieuw fractievoorzitter werd.
*[[Schelto van Citters]] vanaf 6 maart 1907
* 27 september: [[Conrad Theodor van Deventer]] (VDB) overleed. Bij een tussentijdse verkiezing op 14 oktober dat jaar in Assen werd [[Willem Otto Adriaan Koster]] verkozen als zijn opvolger, hij werd op 9 november 1915 geïnstalleerd.
*[[Simon de Vries Czn]] van 11 december 1907 tot 17 september 1908
* 1 oktober: [[Willem Vliegen]] (SDAP) nam ontslag om zich op zijn functie van wethouder van Amsterdam te concentreren. Bij een tussentijdse verkiezing op 28 oktober dat jaar in Amsterdam IX werd [[Jan van den Tempel]] verkozen als zijn opvolger, hij werd op 10 november 1915 geïnstalleerd.
*[[Jan van der Molen]] vanaf 18 maart 1908
* 29 november: [[Octaaf van Nispen tot Sevenaer]] (Algemeene Bond der RK-kiesverenigingen) nam ontslag vanwege zijn benoeming tot gezant bij de paus. Bij een tussentijdse verkiezing in Nijmegen op 4 januari 1916 werd [[Maximilien Joseph Caspar Marie Kolkman]] verkozen als zijn opvolger, hij werd op 25 januari dat jaar geïnstalleerd.
*[[Coenraad van der Voort van Zijp]] vanaf 19 maart 1908
* 30 december: [[Frederik Willem Nicolaas Hugenholtz]] (SDAP) nam ontslag vanwege zijn benoeming tot reclasseringsambtenaar in 's-Gravenhage. Bij een tussentijdse verkiezing op 13 januari 1916 in Weststellingwerf werd Hugenholtz herkozen, waarna hij op 25 januari dat jaar werd geïnstalleerd.
*[[Hendrik Pollema]] vanaf 9 november 1908
*[[Abraham Kuyper]] vanaf 13 november 1908
*[[Willem van Manen Jzn.]] vanaf 16 september 1909
 
===CHP1916===
* 27 januari: [[Frederik van Bylandt]] (CHU) vertrok uit de Tweede Kamer om gezondheidsredenen. Bij een tussentijdse verkiezing op 29 februari dat jaar in Apeldoorn werd [[Reinhardt Snoeck Henkemans|Johan Reinhardt Snoeck Henkemans]] verkozen als zijn opvolger, hij werd op 14 maart 1916 geïnstalleerd.
*[[Johannes Theodoor de Visser]] vanaf 13 november 1906
* 21 maart: [[Victor de Stuers]] (Algemeene Bond der RK-kiesverenigingen) overleed. Daarom werden op 27 april en 4 mei dat jaar tussentijdse verkiezingen gehouden in Weert. In de tweede stemronde van die verkiezing werd [[Henri van Groenendael]] verkozen, die op 12 mei 1916 werd geïnstalleerd.
*[[Dirk Jan de Geer]] vanaf 4 november 1907
* 6 mei: [[Dirk Bos]] (VDB) overleed. Hij werd als fractievoorzitter van de VDB op 16 mei dat jaar opgevolgd door [[Henri Marchant]]. Bij een tussentijdse verkiezing op 17 juni dat jaar in Winschoten werd [[Eeltjo van Beresteyn]] verkozen als zijn opvolger in de Tweede Kamer, hij werd op 28 juni 1916 geïnstalleerd.
* 21 juni: [[Theodorus Johannes Antonius Duynstee]] (Algemeene Bond der RK-kiesverenigingen) nam ontslag vanwege zijn benoeming tot vicepresident van het Gerechtshof van 's-Gravenhage. Bij een tussentijdse verkiezing op 18 juli dat jaar in Druten werd Duynstee herkozen, waarna hij op 27 juli 1916 werd geïnstalleerd.
* 21 juni: [[Piet Aalberse (1871-1948)|Piet Aalberse]] (Algemeene Bond der RK-kiesverenigingen) vertrok uit de Tweede Kamer vanwege zijn benoeming tot hoogleraar aan de Technische Hogeschool in Delft. Bij een tussentijdse verkiezing op 2 augustus dat jaar in Almelo werd [[Arnold Engels]] gekozen als zijn opvolger, hij werd op 20 september 1916 geïnstalleerd.
* 1 augustus: [[Isaäc Burchard Diederik van den Berch van Heemstede]] (Algemeene Bond der RK-kiesverenigingen) vertrok uit de Tweede Kamer om gezondheidsredenen. Bij een tussentijdse verkiezing in Oosterhout op 29 augustus dat jaar werd [[Augustinus Bernardus Gijsbertus Maria van Rijckevorsel]] verkozen als zijn opvolger, hij werd op 28 september 1916 geïnstalleerd.
* 21 september: [[Manta Meindert Schim van der Loeff]] (Liberale Unie) nam ontslag omdat hij een functie kreeg bij de uitvoering van de [[Distributiewet]]. Bij een tussentijdse verkiezing op 11 oktober dat jaar in Dordrecht werd [[Pieter Johannes de Kanter]] verkozen als zijn opvolger, hij werd op 24 oktober 1916 geïnstalleerd.
* 4 november: [[Franciscus Hubert van Wichen]] (Algemeene Bond der RK-kiesverenigingen) nam ontslag vanwege zijn verkiezing tot lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal. Bij een tussentijdse verkiezing op 2 december dat jaar in Haarlemmermeer werd [[Jan Bomans]] verkozen als zijn opvolger, hij werd op 13 december 1916 geïnstalleerd.
* 4 november: [[Meinard Tydeman (1854-1916)|Meinard Tydeman]] (Vrije Liberalen) overleed. Hij werd als fractievoorzitter van de Vrije Liberalen op 8 november dat jaar opgevolgd door [[Alibert Cornelis Visser van IJzerdoorn]]. Bij een tussentijdse verkiezing op 8 december dat jaar in Tiel werd [[Hendrik Coenraad Dresselhuijs]] verkozen als zijn opvolger in de Tweede Kamer, hij werd op 14 december 1916 geïnstalleerd.
* 24 november: [[Willem Dolk]] (Liberale Unie) vertrok uit de Tweede Kamer na een veroordeling wegens fraude. Bij een tussentijdse verkiezing op 4 januari 1917 in 's-Gravenhage II werd [[Jan Willem IJzerman]] verkozen als zijn opvolger, hij werd op 12 januari dat jaar geïnstalleerd.
 
===SDAP1917===
* 30 maart: [[Theo de Meester]] (Liberale Unie) vertrok uit de Tweede Kamer vanwege zijn benoeming tot lid van de [[Raad van State (Nederland)|Raad van State]]. Hij werd als voorzitter van de Kamerclub van de Liberale Unie op 24 april dat jaar opgevolgd door [[Eduard Ellis van Raalte]].
*[[Willem Helsdingen]] vanaf 23 oktober 1907
 
===Algemeene Bond der RK-kiesverenigingen===
*[[Josef van Schaik]] vanaf 20 februari 1917
 
===Liberale Unie===
*[[Jan Willem IJzerman]] vanaf 12 januari 1917
*[[Johannes Sibinga Mulder]] vanaf 13 maart 1917
*[[Joost Adriaan van Hamel]] vanaf 25 april 1917
 
== Zie ook ==
* [[Samenstelling Tweede Kamer 1901-1905]]
* [[Samenstelling Tweede Kamer 1909-1913]]
* [[Samenstelling Tweede Kamer 1917-1918]]
* [[Historische zetelverdeling Tweede Kamer]]
* [[Tweede Kamerverkiezingen 19051913]]
* [[Kabinet-DeCort Meestervan der Linden]]
 
{{Navigatie samenstellingen Tweede Kamer}}
{{Appendix}}
 
{{Appendix||2=
Regel 176 ⟶ 184:
{{references}}
}}
 
{{Navigatie samenstellingen Tweede Kamer}}
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Gebruiker:Koen_Verbiest/Kladblok"