Catachrese: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
diacriticum
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
Een '''catachrese''' (< [[Oudgrieks]] κατάχρησις , "verkeerd gebruik" ) is in de meeste gevallen een [[stijlfout]], soms ook een [[stijlfiguur]] waarbij een woord niet in zijn eigenlijke betekenis wordt gebruikt. De catachrese als stijlfiguur wordt ook wel ''[[abusio'']] genoemd.
 
Een catachrese kan op allerlei manieren ontstaan. De basis ervan kan bijvoorbeeld gelegen zijn in de [[semantiek]]. Doordat de betekenis van een bepaald woord in het geheugen van de taalgebruiker zeer dicht bij die van een ander woord ligt, is hij sterk geneigd deze twee woorden te verwisselen. Het gaat dan bijvoorbeeld om een positieve ervaring die via een bepaald zintuig (bv. de tong) verloopt. De ervaring wordt echter voorgesteld alsof zij via een ander zintuig zou verlopen, zoals in de zin:
 
*Dat heeft ''mooi'' gesmaakt.<br />in plaats van: ''goed''
 
Regel 8 ⟶ 7:
 
Een catachrese kan ook enkel en alleen voortkomen uit de overeenkomst in vorm tussen bepaalde woorden. Hierbij spelen verschijnselen als [[homonymie]] en [[paronymie]] een belangrijke rol. Het ene woord wordt in een bepaalde context verwisseld met het andere, dat er in een bepaalde vorm homoniem mee is of er als gevolg van paronymie sterk op lijkt. Bijvoorbeeld:
 
*De ''bladeren'' van een boek.<br />in plaats van: ''bladzijden'' (''blad'' "van een boom" en ''blad'' "bladzijde" zijn homoniemen).
 
In andere gevallen gaat het om twee woorden die in vorm weliswaar niet precies hetzelfde zijn, maar wel heel sterk op elkaar lijken:
* In mijn voordeel pleit weer dat ik van kroketten houd, al wil ik daar niet mee kroketteren.<br />in plaats van: ''koketteren''
 
{{Appendix|2=
* In mijn voordeel pleit weer dat ik van kroketten houd, al wil ik daar niet mee kroketteren.<br />in plaats van: ''koketteren''
*Stijlfiguren, {{aut|[[Ton den Boon]]}}, Sdu, 2001, blz. 50
}}
 
[[Categorie:Stijlfout]]