|
[[Afbeelding:VFPt Dipole field.svg|right|thumb|200px|De [[veldlijn]]en van het [[aardmagnetisch veld]]. Aandacht: De Noordpool en Zuidpool zijn in deze tekening de [[geografische pool|geografische polen]]. De geografische Noordpool is namelijk de magnetische Zuidpool.]]
Een '''dipool''' (van het [[Grieks]] ''di'' = twee en ''pólos'' = as, spil, pool) is een object met twee [[magnetische pool (natuurkunde)|polen]], twee uiteinden met tegengestelde [[polariteit (elektriciteit)|polariteit]]. Dit in tegenstelling tot een [[Magnetische monopool|monopool]] (''monos'', een). De term wordt voornamelijk gebruikt voor '''[[elektriciteit|elektrische]] dipolen''' en '''[[magnetisme|magnetische]] dipolen'''.
==Elektrische dipolen==
[[Bestand:Water-charge-surface.png|thumb|right|250px|Een watermolecuul is een permanente elektrische dipool (dipoolmoment 1.85 D). De [[elektron]]en van de waterstofatomen in water worden sterk aangetrokken door het zuurstofatoom en bevinden zich dichter bij het zuurtofatoom dan bij de waterstofatomen. Dit heeft tot gevolg dat het watermolecuul een relatief sterke negatieve lading heeft in het midden (rode kleur) en een positieve lading aan de uiteinden (blauwe kleur).]]
Naast elektrische monopolen ([[elektrische lading|geladen]] objecten), zijn er ook elektrische dipolen: objecten die weliswaar neutraal zijn wat de [[elektrische lading]] betreft, maar gepolariseerd doordat de [[zwaartepunt]]en van de positieve en negatieve lading niet samenvallen.
Een molecuul is een (elektrische) dipool wanneer de zwaartepunten van de positieve en de negatieve lading niet samenvallen. Doordat deze (als geheel ongeladen) polaire moleculen een positieve en een negatieve pool bezitten, kunnen zij in elektrostatische wisselwerking treden met naburige polaire moleculen. Het [[water]][[molecuul]] is daarvan een voorbeeld.
Naast '''permanente dipolen''' bestaan ook '''geïnduceerde dipolen''', die ontstaan door de invloed van een uitwendig elektrisch veld of een naburig ion. De karakteristieke grootheid van een dipool is het [[dipoolmoment]] en wordt uitgedrukt in [[Debye (eenheid)|debye]] (afkorting D).
==Antenne==
[[Bestand:Dipole receiving antenna animation 6 800x394x150ms.gif|thumb|250px|left|Het ontvangen van een radiogolf met een dipoolantenne]]
De term 'dipool' wordt daarnaast gebruikt voor zogenaamde [[dipoolantenne]]s (eigenlijk een ''halve dipool''): een staafvormige antenne opgesteld met het ene eind in het brandpunt van de spiegel van bijvoorbeeld een [[radiotelescoop]].
== Zie ook ==
* [[Monopool (natuurkunde)|Monopool]]
* [[Veld (natuurkunde)|Veld]]
* [[Legendre-polynoom]]
* [[Indische-Oceaandipool]]
[[Categorie:Theoretische natuurkunde]]
[[Categorie:Elektriciteit]]
[[Categorie:Magnetisme]]
| 