Oudgrieks: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Versie 58056428 van Jostikaas (overleg) ongedaan gemaakt
Label: Ongedaan maken
Er stond een waarschuwing bovenaan, die niet duidelijk was. Het online woordenboek heb ik vervangen door een die het wel doet.
Regel 1:
{{Zie artikel|Niet te verwarren met oud-Grieks, dat verwijst naar het [[oude Griekenland]].}}
{{Infobox taal
| Naam in Nederlands = Oudgrieks
| Naam in taal = {{Lang|grc|Ἀρχαία Ἑλληνική}}
| gesproken = [[Oude Griekenland]], [[Cyprus]], westelijk [[Anatolië|Klein-Azië]], [[Sicilië]] en vele andere [[Griekse kolonisatie|Griekse kolonies]]
| uitgestorven = opgevolgd door [[Koinè]] 4e eeuw v.Chr.
| sprekers = geen
Regel 22 ⟶ 21:
}}
 
'''Oudgrieks''', ({{Lang|grc|ἡ Ἑλληνικὴ γλῶττα}}, ''hē Hellēnikē glōtta''), is een verzamelnaam voor de [[dialect]]en die in het [[oude Griekenland]], [[Ionië]] en in de [[Griekse kolonisatie|Griekse kolonies]] werden gesproken, omdat er geen 'hoofdtaal' was. [[AtheneHet (stad)|Athene]]is wasde intaal diemet tijdde weloudste eengeschreven belangrijkebronnen stad, zeker ook op literair gebied, en daarom wordt thans op middelbare scholen dein [[AttischEuropa (dialectwerelddeel)|AttischeEuropa]], varianter onderwezen.werd De30 andereeeuwen dialectengeleden zijnin het [[IonischGrieks (dialect)|Ionisch]]geschreven,<ref>{{en}} [[DorischEncyclopædia (dialect)|DorischBritannica]],. [[Eolischhttps://www.britannica.com/topic/Greek-language (dialect)|ÆolischGreek language]],.</ref> en de taal van de [[Arkadisch-CyprischOudgriekse literatuur]].
 
[[Oude Athene|Athene]] was in de [[klassieke oudheid]] een belangrijke stad, zeker ook op literair gebied. Daar werd het [[Attisch (dialect)|Attisch]] gesproken en daarom wordt tegenwoordig op de [[middelbare school]] die variant onderwezen.
 
== Geschiedenis ==
{{Zie ook|Zie ook [[Grieks#Geschiedenis van het Grieks|Geschiedenis van het Grieks]] in het artikel over het [[Grieks]].}}
Na de veroveringen door [[Alexander de Grote]] werd een variant van het Grieks, het [[Koinè]], de [[lingua franca]] voor het hele gebied rond de Middellandse Zee en voor velen de eerste taal.
 
Het Grieks was in de [[Archaïsche periode|archaïsche]] en [[Klassieke periode (geschiedenis)|klassieke periode]] zeker geen eenheidstaal: er bestonden onderling sterk afwijkende dialecten. De volgende dialecten zijn bekend: het [[Dorisch (dialect)|Dorisch]], [[Eolisch (dialect)|Æolisch]], [[Ionisch (dialect)|Ionisch]], [[Oudmacedonisch]], [[Arkadisch-Cyprisch]] en het [[Attisch (dialect)|Attisch]], dat in het [[oude Athene]] werd gesproken. Het [[Koinè]], een variant van het Oudgrieks, werd na de veroveringen door [[Alexander de Grote]] de [[lingua franca]] voor het hele gebied rond de Middellandse Zee en voor velen de eerste taal.
 
Na de verovering en inlijving van dit gebied door de [[Romeins leger|Romeinen]] bleef het Grieks de taal in het oostelijk deel van het [[Romeinse Rijk]]. Maar ook in het [[oude Rome]] was het Grieks gangbaar. Het onderwijs bij vooral de elite werd namelijk vaak gegeven door hoogopgeleide Griekse slaven. Daarnaast was Grieks de gebruikelijke taal in internationale contacten. [[Julius Caesar]] bijvoorbeeld beheerste het Grieks volledig. Vandaar dat sommige bronnen zelfs beweren dat hij vlak voor [[Julius Caesar#De moord op Caesar|zijn dood]] de Griekse woorden "{{Lang|grc|καὶ σύ, τέκνον}}" (''kai su, teknon'') uitsprak, wat ''"ook jij, mijn kind"'' betekent, dus niet de Latijnse woorden "''tu quoque Brute''" (''ook jij Brutus'') of "''tu quoque fili mi''" (''ook jij, mijn zoon'').
Regel 33 ⟶ 36:
Er wordt op de [[middelbare school]], in [[België]] op het [[Algemeen secundair onderwijs|aso]] en in [[Nederland]] op het [[gymnasium]], Oudgrieks als les gegeven. Op het programma staan vaak klassieke auteurs zoals [[Homerus|Homeros]], [[Herodotus|Herodotos]], [[Euripides]], [[Sophocles (tragicus)|Sofocles]], [[Xenophon|Xenofon]] en [[Plato]]. Tot de oudste teksten in het Oudgrieks behoren de [[Ilias]] en de [[Odyssee]] van Homeros.
 
== Externe linkWoordenboek ==
* [httphttps://wwwnl.woordenboekgrieksglosbe.nlcom/advancedgrc/nl On-lineGlosbe]. online woordenboek Oudgrieks-Nederlands]
 
{{Appendix}}