|
Het woordEen '''epitheton''epitheton' (meervoud: ''epitheta'') komt uit het ([[Grieks]] (''{{Polytonic|ἐπίθετον}}''), en betekent letterlijk 'het erbij geplaatste', 'het toegevoegde'., Inmeervoud de''epitheta'') Griekseis taalkundeeen werd het gebruikt om eenlovend [[bijvoeglijkAttribuut naamwoord(taalkunde)|attribuut]], aaneen te duidenerenaam. InEen moderneenkele tijdenkeer wordtkan erhet meegaan bedoeldom een '''lovendnegatieve attribuut''',eigenschap. eenIn ''erenaam''.de EenGriekse enkeletaalkunde keer kanwerd het gaangebruikt om een ''negatieve''[[bijvoeglijk eigenschapnaamwoord]] aan te duiden.
== Taalkundig ==
De Griekse dichter [[Homerus]] gebruikte vaak een ''epitheton'' zonder dat het betekenis had voor het verhaal. Men noemt dit, een ''epitheton ornans'' ('attribuut ter versiering'). Bekende voorbeelden zijn de 'snelvoetige Achilles', de 'uilogige Athene' en de 'stralende Odysseus'. Typerend is dat Achilles het ''epitheton'' 'stralend' kan uitspreken voor de Trojaan [[Hektor (mythologie)|Hektor]], ook al is het zijn vijand, die hij net gedood heeft (''[[Ilias]]'', 22, 393). Een dergelijk gebruik van ''epitheta ornantia'' komt voort uit de [[orale traditie]], waarin de dichter-zanger een arsenaal van woorden en formules moest hebben om tijdens de voordracht uit zijn hoofd volledige versregels te componeren.
Tegenwoordig wordt het gebruikt voor een omschrijvende zinsnede of woord. Het ''epitheton'' geeft variabele nuances weer bij levende of fictieve mensen, wezens, godheden, objecten en daarnaast in de biologische [[nomenclatuur]]. Het kan ook een smalende betekenis hebben met de bedoeling om te beledigen en wordt als zodanig wel in de politieke journalistiek gebruikt. Een ''epitheton'' is veelal een [[metafoor]] in compacte vorm, die als bijvoeglijke zinsnede wordt gebruikt. Het wordt bij de naam van een beroemd persoon gevoegd als een soort ophemelende koosnaam. Beroemde historische figuren hebben vaak dergelijke ''epitheta'' (bijvoorbeeld ''Dede Leeuw van Vlaanderen'', ''de Stedendwinger''). Bij bekende godheden en religieuze figuren horen meestal hele lijsten ''epitheta'', die dan eventueel ook als [[litanie]]ën worden gereciteerd.
Niet elk adjectief is een ''epitheton'', aangezien dit laatste ook zelfstandig kan gebruikt worden, zonder vermelding van de figuur op wie het betrekking heeft. De ingewijden weten dan wel wie er bedoeld wordt. Het ''epitheton'' wordt in de omgang dan ook wel als substituut voor de eigennaam aangewend.
== Biologische nomenclatuur ==
In de [[binomiale nomenclatuur]], (de door [[Carl Linnaeus|Linnaeus]] geformaliseerde methode van naamgeving voor [[organisme]]n), wordtis het tweede deel ook wel het (soorts)-epitheton genoemd. Elke [[soort]] heeft een tweedelige naam: de geslachtsnaam ([[Geslacht (biologie)|genus]]) en de [[soortaanduiding]], het epitheton.
== Zie ook ==
| 