Kalief: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Label: bewerking met nieuwe wikitekstmodus
Regel 14:
== De vier rechtgeleide kaliefen van het soennisme ==
[[Bestand:Mohammad adil rais-Rashidun Caliphate-different phases.gif|thumb|300px|Geanimeerde kaart van het Rashidun Kalifaat uit 632-661]]
De eerste vier kaliefen die na de dood van Mohammed regeerden, worden door soennitische moslims de ''[[rechtgeleide kaliefen]]'' of ''rasjidoen'' genoemd. Bij het systeem van opvolging speelden familiebanden geen rol. Het tijdperk van de rechtgeleide kaliefen duurde van [[632]] tot [[661]].
 
De eerste kalief in het soennisme was [[Aboe Bakr]], de schoonvader van Mohammed. Wat betreft het politieke, religieuze en militaire leiderschap over de [[oemma]] werd hij in [[632]] de opvolger van Mohammed. Hij begon de grote [[Islamitische veroveringen]], waarbij niet lang na de dood van Mohammed het hele [[Arabisch Schiereiland]] onderdeel werd van het eerste kalifaat. Verder werden ook delen van [[SyriëLevant]] en [[Mesopotamië]] veroverd.
 
De tweede kalief was [[Omar ibn al-Chattab|Omar]], dit was de keuze van Aboe Bakr. Omar breidde het islamitische rijk verder uit door delen van het [[Byzantijnse Keizerrijk|Byzantijnse Rijk]] te veroveren zoals [[Byzantijns Egypte|Egypte]], [[Palestina (regio)|Palestina]] en een groot deel van [[Syrië]]. In deze tijd werden eveneens het resterende deel van [[Mesopotamië]] en het westen van [[Perzische Rijk|Perzië]] door de Arabierenmoslims veroverd.
 
[[Oethman ibn Affan|Uthman]] (of ''Othman'') werd, na Omars plotselinge dood, als derde kalief gekozen. Onder zijn leiding gingen de Arabischeislamitische veroveringen verder, en werden ook het voorheen Byzantijnse [[Libië]] en het nog resterende oostelijk deel van het Perzische Rijk onderdeel van het Arabische Rijk. Omtrent de opvolging van Uthman bestond echter veel onenigheid, en volgend op een opstand in [[656]] werd hij door de opstandelingen vermoord, volgens de overlevering terwijl hij de [[koran]] aan het lezen was. Die koran wordt bewaard in [[Tasjkent]]. Die opstandelingen waren de [[kharidjieten]] die later nog meerdere keren in opstand kwamen.
 
Mohammeds neef en schoonzoon Ali was de vierde, en laatste rechtgeleide, kalief. Na de moord op zijn voorganger Uthman ontstond rondom de verkiezing van Ali het grootste [[schisma]] in de islam: dat tussen soennieten en sjiieten. Voor de sjiieten stond Ali op een heel belangrijke plaats, alleen Mohammed zelf was belangrijker dan hij. Tijdens Mohammeds leven trok Ali veel met hem op en er zijn diverse verhalen overgeleverd die gaan over Mohammed en Ali. Ali vocht mee in alle vroege oorlogen van de islam. Ook Ali werd door een kharidjiet vermoord, in [[661]] in de stad [[Koefa]]. Nadat Ali was vermoord greep uiteindelijk de Arabische gouverneur van Damascus en vroegere generaal van Uthman [[Moe'awija I]], de stichter van de [[Omajjaden]]-dynastie, de macht en kwam er een einde aan de tijd van de rechtgeleide kaliefen.
 
== Omajjaden, Abbasiden en Ottomanen ==
Regel 35:
Hoewel vrijwel alle familieleden van de kalief in een grote 'ceremonie' werden vermoord door de Mongolen, konden enkelen vluchten naar het vrije [[Vroeg-islamitisch Egypte|Egypte]]. Hier waren sinds de [[Slag bij Ain Jalut]] de [[mammelukken]] aan het bewind. Zij verwelkomden de Abbasiden en installeerden een van hen als kalief. Deze zogenaamde ''Caïro-kaliefen'' hadden geen macht en vervulden slechts ceremoniële taken bij de troonsbestijging van een nieuwe sultan.
 
De ''Caïro-kaliefen'' werden in [[1517]] bij de verovering van [[Caïro (stad)|Caïro]] door sultan [[Selim I]] van het [[Ottomaanse Rijk]] afgezet. Sindsdien werd de titel van kalief gedragen door de Ottomaanse [[sultan (rang)|sultan]]. De laatste kalief was [[Abdülmecit II]], de opvolger van de laatste TurkseOttomaanse [[sultan (rang)|sultan]]. [[Abdülmecit II]] regeerde van [[19 november]] [[1922]] tot [[3 maart]] [[1924]]. De Turkse Grote Nationale Vergadering, die de monarchie had afgeschaft, wilde aanvankelijk het kalifaat laten voortbestaan, maar schafte het anderhalf jaar later al af.
 
[[Hoessein ibn Ali]], de [[sjarif van Mekka]], riep zich hierna als nazaat van Mohammed uit tot kalief, maar dit werd niet geaccepteerd door zijn rivaal en gezworen tegenstander van het kalifaat [[Abdoel Aziz al Saoed]], die Hoessein vrijwel direct aanviel en versloeg. AlAbdoel Aziz al Saoed weigerde de titel van kalief.
 
In [[1926]] kwamen afgevaardigden van de verschillende moslimlanden bijeen om te praten over een eventuele nieuwe kalief, maar de besprekingen eindigden zonder resultaat.
Regel 43:
== Het kalifaat Córdoba ==
{{Zie hoofdartikel|Kalifaat Córdoba}}
[[Abd al-Rahman I]], de enige overlevende van de dynastie der [[Omajjaden]], die in 750 in [[Damascus]] waren afgezet door de [[Abbasiden]], wist te ontkomen naar het Iberische Schiereiland, dat toen door moslims werd overheerst. Hij stichtte er een onafhankelijke staat met hemzelf als emir en [[Córdoba (Spanje)|Córdoba]] als hoofdstad. Zijn nakomeling [[Abd al Rahman III]] riep zich in [[929]] uit tot kalief. De OmajadischeOmajjadische [[kalifaat Córdoba|kaliefen van Córdoba]] bleven aan de macht tot [[1031]]. Na het ineenstorten van het kalifaat Córdoba ontstonden er kleine islamitische koninkrijkjes, de [[Taifa|taifa's]].
 
== Het kalifaat der Fatimiden ==
[[Bestand:Fatimid Islamic Caliphate.png|thumb|300px|Het Fatimide-kalifaat in zijn grootste omvang.]]
{{Zie hoofdartikel|Fatimiden}}
In het begin van de tiende eeuw wist [[Abdullah al-Mahdi Billah|Ubaydullah al-Mahdi]], de leider van de [[isma'ilisme|ismaïlitische]] stroming binnen het [[sjiisme]], de macht te veroveren in het huidige Tunesië. Hij beweerde af te stammen van de kalief Ali en zijn vrouw [[Fatima Zahra]], dochter van [[Mohammed]], vandaar dat zijn dynastie bekendstaat als de [[Fatimiden]]. Volgens de sjiieten berust de leiding van de islam erfelijk bij nakomelingen van Ali. Hoewel de erfelijke sjiitische leiders gewoonlijk als [[imam]] worden aangeduid, nam Ubaydullah in [[909]] de titel kalief aan. De Fatimiden veroverden in korte tijd het grootste deel van Noord-Afrika en een deel van het Midden-Oosten, maar hun macht werd uiteindelijk beperkt tot Egypte. In 1171 werd de laatste Fatimiden kalief afgezet door de soennitische [[Ajjoebiden]] onder leiding van [[Saladin]], die daarmee het gezag van de soennitische Abbasiden kalief van Bagdad herstelde.
 
== Het kalifaat der Almohaden ==
{{Zie hoofdartikel|Almohaden}}
De titel kalief werd ook gedragen van door de heersers van de [[Berbers]]e [[Almohaden]]-dynastie, die een eigen, puriteinse vorm van islam leidden en van [[1145]] tot [[1269]] over een groot deel van Noord-Afrika en het zuiden van het Iberische Schiereiland heersten.
 
Hun opvolgers van de [[Hafsiden]] droegen ook de titel van kalief.