Johannes (evangelist): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 1:
[[Bestand:PontormoStJohn.jpg|thumb|Schilderij van 'Johannes de Evangelist' volgens [[Jacopo da Pontormo|Pontormo]] (1525).]]
[[Bestand:MCC-40595_Johannes_de_Evangelist_(1).tif|thumb|'Johannes de Evangelist', Duitsland ca. 1400, [[Museum Catharijneconvent|Catharijneconvent]], Utrecht]]
Met "'''Johannes de Evangelist'''" ([[Oudgrieks]]: Ἰωάννης, afgeleid van het [[Hebreeuws]]e יוחנן, ''Jochanan'', "[[JHWH]] heeft genade getoond") wordt soms de auteur van het [[Evangelie volgens Johannes]] aangeduid. Hiermee wordt deze onderscheiden van de [[apostel]] [[Johannes (apostel)|Johannes]], die in de [[christendom|christelijke]] traditie vaak als de auteur van dit evangelie wordt gezien. Andere tradities hebben deze Johannes geïdentificeerd met [[Johannes van Patmos]] of [[Johannes de Presbyter]],<ref>Stephen L. Harris, ''Understanding the Bible'' (1985), p. 355. Palo Alto: Mayfield.</ref> maar dit wordt bestreden door sommige hedendaagse wetenschappers.<ref>[[Bart D. Ehrman]]
De kwestie welke van alle Johannessen in het Nieuwe Testament dezelfde persoon zijn, en welke aparte personen, heet het 'Johanneïsch vraagstuk'.<ref name="Joh§1"/>
== Identiteit van de auteur ==
Het vierde evangelie is [[anoniem]]; de auteur noemt zijn naam niet in de tekst. Oorspronkelijk had dit geschrift ook geen naam; de titel
Traditioneel werd aangenomen dat de apostel/discipel/leerling Johannes, de zoon van Zebedeüs, de auteur is van het vierde evangelie in het [[Nieuwe Testament]], dat daarom later de naam 'Evangelie volgens Johannes' heeft gekregen.<ref name="LC8">{{Cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=PfkKCyLoinQ |title=8: John: Jesus the Man from Heaven |author=Bart D. Ehrman|work=Lost Christianities |publisher=University of North Carolina at Chapel Hill |date=2002 |accessdate=7 juli 2018}}</ref>{{rp|at=31:45}} De [[Canon Muratori]] (geschreven eind 2e eeuw) schreef bijvoorbeeld al: "Het vierde van de Evangeliën is dat van Johannes, [een] van de discipelen.<ref>{{Cite web|url=http://www.earlychristianwritings.com/text/muratorian-metzger.html |title=The Muratorian fragment |author=[[Bruce Metzger]] (vertaler) |publisher=EarlyChristianWritings.com |date= |accessdate=8 juli 2018}}</ref> Deze opvatting is echter ook vaak betwijfeld<ref name="Joh§1"/> en wordt unaniem verworpen door moderne Bijbelwetenschappers.<ref name="Kelly2012">{{cite book|last=Kelly|first=Joseph F.|title=History and Heresy: How Historical Forces Can Create Doctrinal Conflicts|url=https://books.google.com/books?id=923-w0Knq-AC&pg=PA115|date=1 oktober 2012|publisher=Liturgical Press|isbn=978-0-8146-5999-1|page=115|quote='[N]o modern scholar thinks this gospel was written by one of the twelve apostles.'}}</ref>▼
Volgens professor Nieuwe Testament Urban C. von Wahlde van de [[Loyola-universiteit van Chicago]] is er geen extern bewijsmateriaal bekend dat in verband kan worden gebracht met de auteur van het vierde evangelie. Men kan alleen het evangelie van Johannes zelf bestuderen om de auteur ervan te achterhalen.<ref>{{Cite book |last=von Wahlde |first=Urban C. |date=2010 |title=The Gospel and Letters of John, Volume 3: The Three Johannine Letters |url=https://books.google.nl/books?id=kss_uZR19_oC&pg=PA411 |location= |publisher=Wm. B. Eerdmans Publishing |page=409–411 |isbn=9780802822185 |accessdate=7 juli 2018}}</ref> Von Wahlde merkt op dat de auteur veel nadruk legt op [[Judea]] en de plaatsen daar goed kent, dus waarschijnlijk daarvandaan komt, terwijl de apostel Johannes uit Galilea kwam.<ref name="Wahlde414">Von Wahlde, p. 414.</ref> In tegenstelling tot de apostel Johannes, die in [[Handelingen van de Apostelen|Handelingen]] 4:13 'onwetend en ongeschoold'<ref>De Griekse woorden zijn ὅτι ἄνθρωποι ἀγράμματοί εἰσιν καὶ ἰδιῶται (''hoti anthrōpoi agrammatoi eisin kai idiōtai''), "dat de mannen ongeschoold/ongeletterd/ongeleerd waren en onopgeleid/onwetend/eenvoudig/gewoon".</ref> wordt genoemd en gezien zijn achtergrond waarschijnlijk [[Aramees]] als moedertaal had, moet de auteur van het evangelie op basis van zijn stijl en kennis van Griekse taal en grammatica goed onderwezen zijn.<ref name="LC8"/>{{rp|at=32:41}}<ref name="Wahlde414"/> Er zijn ook gebeurtenissen waar Johannes Zebedeüszoon bij was die worden beschreven in de synoptische evangeliën, maar niet in het vierde evangelie. De apostel Johannes wordt überhaupt niet genoemd in het Evangelie volgens Johannes; er wordt alleen gewag gemaakt van 'de zonen van Zebedeüs' in 21:2. Zelfs als men aanneemt dat het aantal zonen van Zebedeüs twee was en dat een van hen Johannes heette, zoals in de synoptische evangeliën, wordt er in het vierde evangelie geen enkel duidelijk verband gelegd tussen hem en de geliefde discipel die vijf verzen later (21:7) wordt genoemd. Professor Von Wahlde concludeert dat het 'zeer onwaarschijnlijk' is dat de 'geliefde discipel' moet worden geïdentificeerd met Johannes de zoon van Zebedeüs.<ref name="Wahlde414">Von Wahlde, p. 414.</ref>▼
=== Synoptische vermeldingen van Johannes, de zoon van Zebedeüs ===▼
De [[synoptische evangeliën]] [[Evangelie volgens Matteüs|Matteüs]] (4:21-22, 10:2), [[Evangelie volgens Marcus|Marcus]] (1:19-20, 3:17, 10:35) en [[Evangelie volgens Lucas|Lucas]] (5:10) maken gewag van ene Johannes die de zoon was van Zebedeüs en de broer van Jakobus. Alle drie waren visser van beroep aan het [[Meer van Galilea]], maar Johannes en Jakobus lieten hun vader achter om [[Jezus (historisch)|Jezus]] te volgen.<ref>Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993–2002) s.v. "Johannes de Apostel". Microsoft Corporation/Het Spectrum.</ref> In het vierde evangelie worden wel 'de zonen van Zebedeüs' genoemd (21:2), maar niet bij naam. Het vierde evangelie is bovendien het enige van de vier canonieke evangeliën dat geen twaalf discipelen van Jezus bij naam noemt.<ref name="Kelly2012"/>▼
===
Er wordt algemeen aangenomen dat er naar de auteur van het evangelie wordt verwezen in Johannes 21:24 met de beschrijving "[[de leerling van wie Jezus veel hield]]":<ref name="Joh§1"/>
De naam ''Johannes'' wordt hooguit 23 keer genoemd in het Evangelie volgens Johannes,<ref name="NBV"/> maar in geen enkele van die gevallen verwijst deze naar een leerling van Jezus.<ref name="Kelly2012"/> 19 van de vermeldingen hebben betrekking op [[Johannes de Doper]]. 4 van de 23 vermeldingen worden ook wel vertaald als ''Jona(h)'' in plaats van ''Johannes'';<ref>Bijvoorbeeld volgens de [[Herziene Statenvertaling]].</ref> deze vier hebben allemaal betrekking op de vader van de apostel [[Petrus|Simon Petrus]]. De duiding 'Johannes, de zoon van Zebedeüs' komt in het vierde evangelie geheel niet voor.<ref name="LC8"/>{{rp|at=32:00}}▼
{{citaat|Het is deze leerling die over dit alles getuigenis aflegt, en het ook heeft opgeschreven. Wij weten dat zijn getuigenis betrouwbaar is.<ref>Johannes 21:24</ref>}}
Deze uitdrukking komt zes keer voor in dit evangelie,<ref>13:23; 19:26; 20:2; 21:7,20,24</ref> maar het is niet duidelijk op welke leerling het betrekking heeft. Dit heeft eeuwenlange discussies opgeleverd en is heden nog steeds niet opgehelderd.
===
Nieuwtestamenticus Richard Bauckman denkt dat [[Johannes de Presbyter]] de auteur van het Evangelie volgens Johannes en de drie Johannesbrieven was en dus dezelfde persoon als Johannes de evangelist.<ref name = "Bauckham">Richard Bauckham (2006): ''Jesus and the Eyewitnesses''</ref>
▲Het vierde evangelie is [[anoniem]]; de auteur noemt zijn naam niet in de tekst. Oorspronkelijk had dit geschrift ook geen naam; de titel 'Evangelie volgens Johannes' is er pas later aan gegeven toen men dacht te weten dat het was geschreven door Johannes, de zoon van Zebedeüs.
=== Apostel Johannes ===
▲Traditioneel werd aangenomen dat de apostel/discipel/leerling Johannes, de zoon van Zebedeüs, de auteur is van het vierde evangelie in het [[Nieuwe Testament]], dat daarom later de naam 'Evangelie volgens Johannes' heeft gekregen.<ref name="LC8">{{Cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=PfkKCyLoinQ |title=8: John: Jesus the Man from Heaven |author=Bart D. Ehrman|work=Lost Christianities |publisher=University of North Carolina at Chapel Hill |date=2002 |accessdate=7 juli 2018}}</ref>{{rp|at=31:45}} De [[Canon Muratori]] (geschreven eind 2e eeuw) schreef bijvoorbeeld al: "Het vierde van de Evangeliën is dat van Johannes, [een] van de discipelen.<ref>{{Cite web|url=http://www.earlychristianwritings.com/text/muratorian-metzger.html |title=The Muratorian fragment |author=[[Bruce Metzger]] (vertaler) |publisher=EarlyChristianWritings.com |date= |accessdate=8 juli 2018}}</ref> Deze opvatting is echter ook vaak betwijfeld<ref name="Joh§1"/> en wordt unaniem verworpen door moderne Bijbelwetenschappers.<ref name="Kelly2012">{{cite book|last=Kelly|first=Joseph F.|title=History and Heresy: How Historical Forces Can Create Doctrinal Conflicts|url=https://books.google.com/books?id=923-w0Knq-AC&pg=PA115|date=1 oktober 2012|publisher=Liturgical Press|isbn=978-0-8146-5999-1|page=115|quote='[N]o modern scholar thinks this gospel was written by one of the twelve apostles.'}}</ref>
▲=== Synoptische vermeldingen van Johannes, de zoon van Zebedeüs ===
▲Volgens professor Nieuwe Testament Urban C. von Wahlde van de [[Loyola-universiteit van Chicago]] is er geen extern bewijsmateriaal bekend dat in verband kan worden gebracht met de auteur van het vierde evangelie. Men kan alleen het evangelie van Johannes zelf bestuderen om de auteur ervan te achterhalen.<ref>{{Cite book |last=von Wahlde |first=Urban C. |date=2010 |title=The Gospel and Letters of John, Volume 3: The Three Johannine Letters |url=https://books.google.nl/books?id=kss_uZR19_oC&pg=PA411 |location= |publisher=Wm. B. Eerdmans Publishing |page=409–411 |isbn=9780802822185 |accessdate=7 juli 2018}}</ref> Von Wahlde merkt op dat de auteur veel nadruk legt op [[Judea]] en de plaatsen daar goed kent, dus waarschijnlijk daarvandaan komt, terwijl de apostel Johannes uit Galilea kwam.<ref name="Wahlde414">Von Wahlde, p. 414.</ref> In tegenstelling tot de apostel Johannes, die in [[Handelingen van de Apostelen|Handelingen]] 4:13 'onwetend en ongeschoold'<ref>De Griekse woorden zijn ὅτι ἄνθρωποι ἀγράμματοί εἰσιν καὶ ἰδιῶται (''hoti anthrōpoi agrammatoi eisin kai idiōtai''), "dat de mannen ongeschoold/ongeletterd/ongeleerd waren en onopgeleid/onwetend/eenvoudig/gewoon".</ref> wordt genoemd en gezien zijn achtergrond waarschijnlijk [[Aramees]] als moedertaal had, moet de auteur van het evangelie op basis van zijn stijl en kennis van Griekse taal en grammatica goed onderwezen zijn.<ref name="LC8"/>{{rp|at=32:41}}<ref name="Wahlde414"/> Er zijn ook gebeurtenissen waar Johannes Zebedeüszoon bij was die worden beschreven in de synoptische evangeliën, maar niet in het vierde evangelie. De apostel Johannes wordt überhaupt niet genoemd in het Evangelie volgens Johannes; er wordt alleen gewag gemaakt van 'de zonen van Zebedeüs' in 21:2. Zelfs als men aanneemt dat het aantal zonen van Zebedeüs twee was en dat een van hen Johannes heette, zoals in de synoptische evangeliën, wordt er in het vierde evangelie geen enkel duidelijk verband gelegd tussen hem en de geliefde discipel die vijf verzen later (21:7) wordt genoemd. Professor Von Wahlde concludeert dat het 'zeer onwaarschijnlijk' is dat de 'geliefde discipel' moet worden geïdentificeerd met Johannes de zoon van Zebedeüs.<ref name="Wahlde414">Von Wahlde, p. 414.</ref>
▲De [[synoptische evangeliën]] [[Evangelie volgens Matteüs|Matteüs]] (4:21-22, 10:2), [[Evangelie volgens Marcus|Marcus]] (1:19-20, 3:17, 10:35) en [[Evangelie volgens Lucas|Lucas]] (5:10) maken gewag van ene Johannes die de zoon was van Zebedeüs en de broer van Jakobus. Alle drie waren visser van beroep aan het [[Meer van Galilea]], maar Johannes en Jakobus lieten hun vader achter om [[Jezus (historisch)|Jezus]] te volgen.<ref>Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993–2002) s.v. "Johannes de Apostel". Microsoft Corporation/Het Spectrum.</ref> In het vierde evangelie worden wel 'de zonen van Zebedeüs' genoemd (21:2), maar niet bij naam. Het vierde evangelie is bovendien het enige van de vier canonieke evangeliën dat geen twaalf discipelen van Jezus bij naam noemt.<ref name="Kelly2012"/>
=== "Johannes" in het vierde evangelie ===
▲De naam
De auteur van de Openbaring van Johannes noemt zichzelf 'Johannes' in hoofdstuk 1 vers 9, waar hij ook aangeeft dat hij op het Griekse eiland [[Patmos]] was geweest, waarnaar hij kennelijk was verbannen omdat hij het christelijk geloof had gepredikt.<ref name="Joh§1">Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993–2002) s.v. "Johannes de Apostel §1. Geschriften".</ref> Derhalve heeft hij ook wel de naam 'Johannes van Patmos' gekregen.
| |||