Lysergeenzuurdi-ethylamide: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 67:
| Spectra =
}}
'''Lysergeenzuurdi-ethylamide''' (C<sub>20</sub>H<sub>25</sub>N<sub>3</sub>O), bekend als '''LSD-25''' of simpelweg '''lsd''' of '''acid''', is een [[organische verbinding]] die kan worden gebruikt als [[drug]]. De stof werd in [[1938]] voor het eerst [[Chemische synthese|gesynthetiseerd]] door de [[Zwitserland|Zwitser]] [[Albert Hofmann]] uit de [[
Een van de bijzondere eigenschappen van lsd is dat het al bij het innemen van extreem kleine hoeveelheden (25 [[microgram]]) een psychoactieve, [[hallucinatie|hallucinogene]] werking vertoont. In de 20e eeuw werd lsd wereldwijd gebruikt door [[psychiater]]s om [[Psychische aandoening|geestesziekte]]s zoals [[psychose]]n (bijvoorbeeld [[schizofrenie]]) te behandelen. Ook werd het in de [[1950-1959|jaren vijftig]] eens onderzocht als mogelijk [[waarheidsserum]] door de Amerikaanse [[Central Intelligence Agency|CIA]] en de Britse [[Secret Intelligence Service|MI6]] (overigens zonder succes). De populariteit van lsd bereikte een hoogtepunt in de [[1960-1969|jaren zestig]] en daalde snel nadat de drug eerst op nationale schaal en vervolgens in 1971 door de [[Verenigde Naties]] werd gecriminaliseerd. In de [[21e eeuw]] is de belangstelling voor de microdosering en therapeutische toepassing van lsd gestegen.<ref name=":2">{{Citeer web|url=https://www.groene.nl/artikel/de-lsd-profeet|titel=Wat is de erfenis van de psychedelische hippie-goeroe Timothy Leary?|bezochtdatum=2020-11-27|auteur=Arthur Eaton|achternaam=|voornaam=|datum=14 oktober 2020|werk=De Groene Amsterdammer|uitgever=|taal=nl-NL}}</ref><ref name=":8">{{Citeer boek|titel=Verruim je geest. Wat psychedelica ons leren over bewustzijn, sterven, verslaving en depressie|auteurlink=|auteur=Michael Pollan|medeauteurs=|taal=nl|url=|uitgever=Uitgeverij De Arbeiderspers|datum=2018|pagina's=|ISBN=|hoofdstuk=}}</ref>
Regel 79:
=== Ontdekking ===
In het laboratorium van [[Novartis|Sandoz]] (sinds 1996 Novartis) in [[Bazel (Zwitserland)|Bazel]] waar Albert Hofmann werkte, deed men onderzoek naar lysergeenzuur, een chemische basisstructuur die voorkomt in de
Het duurde vijf jaar totdat Hofmann op 16 april 1943 uit nieuwsgierigheid zijn tweede synthese maakte van LSD-25. Tijdens het zuiveren bemerkte hij een "niet onplezierige" [[Vergiftiging|intoxicatie]] die twee uur duurde, gekenmerkt door een enorme versterking van de [[verbeeldingskracht]] en een veranderde waarneming van de wereld om hem heen.<ref name=":5">{{Citeer boek|titel=LSD - My Problem Child|auteurlink=|auteur=Albert Hofmann|medeauteurs=|taal=en|url=http://www.psychedelic-library.org/child.htm|uitgever=|datum=1980|pagina's=|ISBN=|hoofdstuk=1. How LSD Originated|hoofdstukurl=http://www.psychedelic-library.org/child1.htm}}</ref>
{{Cquote|In een soort droomtoestand, met gesloten ogen ... zag ik een gestage stroom van de meest fantastische beelden aan me voorbij trekken, buitengewoon vreemde vormen met een intens, caleidoscopisch kleurenspel.|Albert
Hij realiseerde zich dat deze effecten veroorzaakt konden zijn door de stof waar hij die dag mee werkte, die ondanks zijn gewoonlijke voorzichtigheid mogelijk in contact was gekomen met zijn vingertoppen.<ref name=":5" />
Regel 98:
De Nederlandse psychiater [[Jan Bastiaans]] heeft – met zeer omstreden resultaten – lsd (en [[natriumthiopental|penthotal]]) gebruikt als middel bij het behandelen van zwaar [[Psychotrauma|getraumatiseerde]] patiënten.<ref>Stephen Snelders, ''LSD-therapie in Nederland: de experimenteel-psychiatrische benadering van J. Bastiaans, G. W. Arendsen Hein en C.H. van Rhijn''. Amsterdam 2000.</ref><ref>[http://retro.nrc.nl/W2/Nieuws/2000/06/16/Vp/bk1.html Therapeutisch trippen – LSD in de psychiatrie], NRC Handelsblad, 16 juni 2000</ref><ref>Jan Bastiaans, ''Vom Menschen im KZ und vom KZ im Menschen: Ein Beitrag zur Behandlung des KZ-Syndroms und dessen Spätfolgen.'' In: Essays über Naziverbrechen Simon Wiesenthal gewidmet: verlegt unter Auspizien des Wiesenthalfonds in Amsterdam und des Bundes Jüdischer Verfolgter des Naziregimes in Wien. Amsterdam 1973.</ref><ref>[[:en:Yehiel De-Nur|Ka-tzetnik 135633]]: [http://www.maps.org/news-letters/v08n3/08351shi.html ''Shivitti''] (1987)</ref><ref>[[:en:Yehiel De-Nur|Ka-tzetnik 135633]]: [[:en:The House of Dolls|''The House of Dolls'']] (1955)</ref>
===
[[Bestand:Lysergic Acid Diethylamide.ogg|miniatuur|Het nummer ''Lysergic Acid Diethylamide'' door Lambert P. Lambert and the Gorgettes, een door de drug lsd geïnspireerd nummer uit [[1967]].]]
De populariteit van lsd bereikte een hoogtepunt in de [[1960-1969|jaren zestig]]. De auteur [[Tom Wolfe]] beschrijft in zijn boek [[De trip|''The electric kool-aid acid test'']] de Amerikaanse scene waarin lsd werd gebruikt. De meest beruchte promotor van lsd in deze tijd was de Amerikaanse psycholoog [[Timothy Leary]], die de termen ''set'' en ''setting'' introduceerde om een trip onder controle te houden.<ref name=":2" /> Bij een [[Hippiecultuur|hippie]]<nowiki/>manifestatie in het [[Golden Gate Park]] van [[San Francisco]] in 1967 moedigde Leary de 25.000 aanwezige jongeren het gebruik van lsd aan met zijn slogan "turn on, tune in, drop out". Schrijver [[Ken Kesey]] en zijn [[Merry Pranksters]] organiseerden zogenaamde ''Acid Tests'', drugsfeesten waarbij duizenden jongeren lsd kregen uitgedeeld.<ref name=":8" />
| |||