De techniek is volgens aanhangers in [[Myanmar]] uit de [[1950-1959|jaren 50]] in haar oorspronkelijke en pure vorm bewaard gebleven en gebaseerd op de geschriften van hetde [[Pali-canon]] van het [[Theravada (boeddhisme)|theravada]]boeddhisme. Het woord ''vipassana'' ([[Pali (taal)|paliPali]]) betekent helder inzicht, de dingen zien zoals ze werkelijk zijn en heeft betrekking op een diep penetrerend inzicht in de natuur van het bestaan, zoals door [[Gautama Boeddha]] onderwezen werd in de leer van de [[drie karakteristieken]].<ref>[http://meaningness.wordpress.com/2011/07/07/theravada-reinvents-meditation/ David Chapman: Theravada reinvents meditation]</ref>
De techniek werd evenwel niet onderwezen door Boeddha en in hetde Pali-canon wordt er ook niet naar verwezen. In de tiende eeuw stopte de meditatiepraktijk in het Therevada-boeddhisme. Pas in de 18e eeuw kwam er hernieuwde aanhang na herinterpretatie van klassieke teksten zoals de [[Maha Satipatthana Sutta]] waar niet over vipassana wordt gesproken maar over de ontwikkeling van sati (mindfulness). De Boeddha zelf plaatst sati altijd in de context van samadhi (concentratie) in het [[Edele achtvoudige pad]]<ref>Zie voor meer uitleg bijvoorbeeld https://www.accesstoinsight.org/lib/authors/thanissaro/onetool.html. Detail, de vertaling "enige weg" die vaak wordt toegeschreven aan de satipatthana sutta is een incorreceteincorrecte vertaling, een betere vertaling is (na onderzoek naar dezelfde pali Pali-term elders in de Pali Canon-canon de "directe weg", zie tevens 'Satipatthana: The Direct Path to Realization' door Ven. Analayo</ref> In de 20e eeuw werd de techniek als nieuwe Birmese methode onderwezen door bijvoorbeeld [[Mahasi Sayadaw]] die een beroep deed op de Commentaren om zijn techniek te verantwoorden.
Wereldwijd worden regelmatig [[vipassanaretraite]]s georganiseerd.
