Gebruiker:TheBartgry/Kladblok: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 17:
}}
 
'''Leven''' is een com­plex van ei­gen­schap­pen en func­ties van [[organisme|ge­or­ga­ni­seer­de we­zens]] en het zich-be­vin­den in de toe­stand waar­in de­ze op na­tuur­lij­ke wij­ze wer­ken. Levende organismen zijn [[Materie|materiële entiteiten]] die zich in stand houden door middel van biologische processen, zoals [[zelforganisatie]], [[fysiologie|regulatie]] en [[voortplanting (biologie)|voortplanting]].<ref>{{Citeer boek|auteur = Campbell, N. |datum = 2017|titel = Biology: A Global Approach, 11th edition|uitgever = Pearson Education|plaats = New York|ISBN = 978-1-292-17043-5 |taal = en|chapter=Chapter 1: Biology and Its Themes}}</ref> ErOp zijnAarde hebben zich veel verschillende vormen van leven ontwikkeld, zoals [[planten]], [[dierenrijk|dieren]], [[schimmels]], [[protisten]], [[archaeabacteriën]] en andere [[bacteriënmicro-organisme]]n. De wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van leven heet de [[biologie]].
 
Het begrip ''leven'' omvat een grote verscheidenheid aan betekenissen die afhankelijk van de context sterk uiteenlopen. Er bestaat geen sluitende definitie waarmee het onderscheid tussen de [[natuur (werkelijkheid)|levende natuur]] en de overige werkelijkheid wordt aangegeven en waarvan de bepalingen op alle organische systemen van toepassing zijn.<ref>{{nl}}{{sc|Holderegger, A.}} (2017). ''Lexicon van de Ethiek''. [https://www.ensie.nl/lexicon-van-de-ethiek/leven Leven – betekenis en defintie], geraadpleegd op 01-12-2020.</ref> De moderne biologie definieert leven door de [[Levensverrichting|verrichtingen]] die een levend wezen vertoont te karakteriseren: [[homeostase (fysiologie)|handhaving]] van het inwendig milieu, energiewisseling met de omgeving ([[stofwisseling|metabolisme]]), [[groei (fysiologie)|groei]] en ontwikkeling in een welbepaalde [[levenscyclus]], [[adaptatie (biologie)|aanpassing]] aan de omgeving en [[evolutie (biologie)|evolutie]].
 
De drie hoofdgroepen van het leven, ook wel [[domein (biologie)|domein]]en genoemd, zijn de [[bacteriën]], [[archaea]] en [[eukaryoten]]. De enorme [[biodiversiteit|diversiteit]] van levensvormen in soorten en bredere groepen ingedeeld door zorgvuldige vergelijkingen van structuur, functie en andere voor de hand liggende kenmerken. In de afgelopen decennia hebben nieuwe methoden om soortrelaties te beoordelen, zoals vergelijkingen van DNA-sequenties, geleid tot een herwaardering van de classificatie van leven.
 
 
 
 
Het begrip ''leven'' omvat een grote verscheidenheid aan betekenissen die afhankelijk van de context sterk uiteenlopen. Er bestaat geen sluitende definitie waarmee het onderscheid tussen de [[natuur (werkelijkheid)|levende natuur]] en de overige werkelijkheid wordt aangegeven en waarvan de bepalingen op alle organische systemen van toepassing zijn.<ref>{{nl}}{{sc|Holderegger, A.}} (2017). ''Lexicon van de Ethiek''. [https://www.ensie.nl/lexicon-van-de-ethiek/leven Leven – betekenis en defintie], geraadpleegd op 01-12-2020.</ref> De moderne biologie definieert leven door de [[Levensverrichting|verrichtingen]] die een levend wezen vertoont te karakteriseren: [[homeostase (fysiologie)|handhaving]] van het inwendig milieu, energiewisseling met de omgeving ([[stofwisseling|metabolisme]]), [[groei (fysiologie)|groei]] en ontwikkeling in een welbepaalde [[levenscyclus]], [[adaptatie (biologie)|aanpassing]] aan de omgeving en [[evolutie (biologie)|evolutie]].
 
behelzen ook niet-cellulaire levensvormen zoals [[virus (biologie)|virus]]sen en [[viroïde]]n.
Regel 25 ⟶ 31:
==Definiëring en omschrijving==
Het meest basale kenmerk van het leven is het vermogen om kopieën te maken van het DNA en zich zo voort te planten, en daarnaast om de informatie uit het DNA (via [[ribonucleïnezuur|RNA]]) te vertalen naar [[eiwitten]] en [[enzym]]en. Met deze definitie worden virussen uitgesloten, die niet in staat zijn om zelf DNA of RNA te kopiëren.
 
De drie hoofdgroepen van het leven, ook wel domeinen genoemd, zijn de [[bacteriën]], [[archaea]] en [[eukaryoten]]. De onderlinge relaties zijn moeilijk te bepalen, maar op basis van moleculaire gegevens wordt aangenomen dat de eukaryoten een zustergroep van de archaea zijn.
 
Het natuurlijke proces waarbij leven is ontstaan uit niet-levende materie, wordt [[abiogenese]] genoemd.