Carrosserie: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
niet zeker dat "brake" afkomstig van het Nederlandse woord 'brik'; stijl; links; {feit}
k Invulling parameters sjabloon
Regel 1:
[[Bestand:Renault Scénic Front Cut.JPG|thumb|Renault Scenic, in rood de veiligheidsdelen van de carrosserie]]
[[Bestand:1965 Austin Mini, Sectioned Heritage Motor Centre, Gaydon.jpg|thumb|Opengewerkt model van de eerste [[Mini (automerk)|Mini]], de revolutionaire auto uit 1959. Deze verenigde als eerste de kenmerken die nu vrijwel universeel zijn in de massamarkt: compact dwarsgeplaatste motor voor maximale binnenruimte, [[zelfdragende carrosserie]], de wielen zo ver mogelijk op de hoeken van de auto, [[voorwielaandrijving]]. Vrijwel alle techniek zit voorin, zodat de auto een vlakke vloer heeft. ]]
[[Bestand:Ministry of Information First World War Miscellaneous Collection Q33479.jpg|thumb|Het 'huwelijk' van carrosserie en chassis (foto uit [[Eerste Wereldoorlog]])]]
[[Bestand:Artillery-repair-truck-FAJ19180709.jpg|thumb|Een reparatiewagen voor artillerie van het [[United States Army|Amerikaanse leger]], vrijwel zonder carrosserie]]
De '''carrosserie''' is het koetswerk van een [[motorvoertuig]] ([[auto]] of [[autobus|bus]]), ruwweg de bovenbouw, dat wil zeggen de [[constructie]] zonder onderdelen als de [[motor]], de [[wiel (voortbeweging)|wielen]], de [[aandrijflijn]], en het interieur (met name de zitplaatsen). Bij de allereerste auto's en bij utiliteitsvoertuigen was er soms nauwelijks sprake van een carrosserie, bijvoorbeeld bij de [[Benz Patent-Motorwagen Nr. 3|Benz Motorwagen]].
 
== Zelfdragend of op chassis ==
Vaak wordt de carrosserie op het [[chassis]] geplaatst en de vereniging van die twee wordt wel aangeduid als het 'huwelijk'.{{feitBron?||2020|11|22}} Van de beginjaren van de auto tot na de [[Tweede Wereldoorlog]] was dit de gangbare bouwwijze, en voor zware [[vrachtwagen]]s is dat nog steeds zo. Hedendaagse auto's hebben gewoonlijk echter een [[zelfdragende carrosserie]], zonder apart chassis. De carrosserie is dan zo stevig uitgevoerd dat het onderstel, de aandrijflijn en de stoelen daar direct op gemonteerd kunnen worden. Dit is een zeer compacte bouwwijze, die de ontwerper grote vrijheid laat in de plaatsing van de componenten. De onderbouw bestaat namelijk uit plaatwerk, dat in vorm geperst kan worden om ruimte te maken voor het [[reservewiel]], de achterbank, de accu of andere lastige onderdelen. Ook sportwagens worden zelfdragend gebouwd, omdat zo'n constructie veiliger en lichter is dan een chassis met aparte carrosserie. Een speciaal zelfdragend type is de [[monocoque]], waarbij het geheel als één schaal wordt gebouwd.
 
== Carrosseriebouwers ==
In de begintijd van de auto was het gebruikelijk dat men een chassis kocht, waarna dit door een carrosseriebouwer van een koetswerk werd voorzien. Het chassis bepaalde dan het merk, maar bij beroemde carrosseriebouwers werd ook hun naam vermeld. Zo wordt een [[Rolls-Royce Motors|Rolls-Royce]] met een opbouw van de gerenommeerde firma [[H. J. Mulliner & Co.]] aangeduid als Mulliner-Rolls-Royce.
 
Bij autobussen en met name vrachtwagens is een aparte opbouw door een specialist nog steeds gebruikelijk. Ook bij [[bestelwagen]]s is het vaak mogelijk een chassis met cabine te kopen en te laten voorzien van een opbouw volgens eigen wensen of eisen. Dit is mede vanwege het grote scala aan gebruiksdoelen voor vracht- en bestelauto's.
 
== Materiaal ==
Regel 31:
:De [[hatchback]] is een coach met grote achterklep (Engels "hatch" betekent 'klep') of deur, die tot boven de achterruit doorloopt. De kofferruimte en de zitplaatsen zijn niet strikt gescheiden, mede omdat de achterbank neerklapbaar is. Door de grote klep, en doordat er geen schutbord is tussen kofferruimte en zitplaatsen, is deze bouwwijze minder stijf dan andere vormen. Dit is een van de redenen waarom auto's met hatchbackachtige vormen soms toch een kleinere achterklep en een aparte kofferbak hadden, bijvoorbeeld de [[Austin Allegro]] en de [[Alfa Romeo Alfasud]]. Deze vormen worden soms aangeduid met het Engelse begrip ''notchback''. De [[Citroën Dyane]] was een hatchback-variant van de Eend, de [[Citroën 2CV]].
:In bochten en bij hobbels kan een hatchback gaan wringen en schuren. Dat is hoorbaar in kraakjes en piepjes en vergroot de kans op [[roest (metaal)|roest]]vorming. Ook het weggedrag lijdt hieronder. Versterkingsbalken verhelpen deze problemen, maar zijn niet alleen duur, maar ook zwaar. Daarom zijn supersportauto's zelden of nooit als hatchback uitgevoerd.
:Franse autofabrikanten waren voorlopers in deze bouwwijze, met de [[Citroën Traction Avant]], [[Renault 6|Renault 6 en 16]] en de [[Simca 1100]] als voorbeelden. Hatchbacks werden vroeger wel gebaseerd op vormen als de sedan (vijfdeurs hatchback) of de coach of coupé (driedeurs hatchback). Vanwege zijn praktische voordelen is de hatchback in [[West-Europa]] met grote afstand de populairste vorm. Andere vormen worden in de 21e eeuw eerder afgeleid van de hatchback dan andersom.
 
=== Stationwagen / Estate / Break ===
Regel 41:
:In de volksmond wordt dit type vaak 'bus' of 'busje' genoemd; bijvoorbeeld "een VW-bus".
 
=== MPV ===
:Een [[multi-purpose vehicle]] (MPV) is een bestelwagenachtige carrosserievorm waarbij de nadruk ligt op comfortabel personenvervoer, met de mogelijkheid een of meerdere zitrijen te verwijderen om zodoende een naar behoefte grotere laadruimte te verkrijgen, zodat het voertuig voor meerdere doelen kan worden ingezet. Door de grootte kunnen hier meestal 6-9 personen in vervoerd worden.
 
=== Cabriolet / Convertible ===
:De [[cabriolet]] is een carrosserievorm gebaseerd op een coach, waarbij het dak geheel verwijderd, weggevouwen of weggeklapt kan worden.
 
Regel 50:
:De [[limousine]] is gebaseerd op een sedan, waarbij de eerste zitrij voorbehouden is aan de bestuurder, en gescheiden is of kan worden van de passagiersruimte. De passagiersruimte biedt veel comfort en ruimte, en enige mate van privacy. Om aan meer passagiers ruimte te bieden kan de limousine verlengd zijn. Dit type wordt vaak aangeduid met de Amerikaanse term ''stretched limo'' (verlengde limousine).
 
=== Landaulet / Landaulette ===
:Een [[landaulet]] is een model limousine, waarbij enkel het passagiersgedeelte als cabriolet is uitgevoerd. De naam vindt zijn herkomst in de [[Landauer (rijtuig)|Landauer]]; een rijtuig met zijn origine in [[Landau in der Pfalz]].