Centralisme: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting Labels: Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele website Geavanceerde mobiele bewerking |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
'''Centralisme''' of '''centralisatie'''
▲'''Centralisme''' of '''centralisatie''' behelst het streven naar een [[organisatie]] of [[natie]] die zo veel mogelijk vanuit één centraal punt of zelfs door één centraal orgaan of persoon bestuurd wordt. De [[Macht (politiek)|machtsuitoefening]] vindt plaats vanuit een bestuurlijke eenheid of onderneming. Het wordt ook wel per beleidspunt toegepast; meestal gaat het dan om [[Defensie (landsverdediging)|defensie]], [[belasting (fiscaal)|belastingen]], [[bevolkingsregistratie]], [[nationaliteit]]svraagstukken en [[buitenlandse betrekkingen]].
Het tegenovergestelde van centralisme of centralisatie is [[decentralisatie]] of decentralisering. Ook [[Regionalisme (politiek)|regionalisme]] is een tegenhanger van centralisme.
Regel 6 ⟶ 5:
== Geschiedenis ==
{{Zie ook|Zie ook [[Geschiedenis van Europa]]}}
De [[late middeleeuwen]] kenmerkten zich nog als sterk [[Decentralisatie|gedecentraliseerd]]. Dit werd in de hand gewerkt door het [[leenstelsel]], waarbij de koning zijn vazallen erfelijke rechten verleende op aan hun toegewezen land, dat zij van de koning
Geleidelijk begonnen heersers, zoals de [[Frankrijk|Franse]] koningen, de macht naar zich toe te trekken en te centraliseren. Ook de [[Habsburgse monarchie|Habsburgse]] heersers trachtten centralisatie door te voeren: de reactie van de Nederlandse steden en gewesten hierop vormde een belangrijke aanleiding tot de [[Tachtigjarige Oorlog]] en de Zwitserse onafhankelijkheidsstrijd.
Regel 25 ⟶ 24:
| ISBN = 9789023240365
| NUR =
| pagina's =
| taal =
| URL =
Regel 49 ⟶ 48:
== Centralisatie en cultuur ==
Cultuur speelt een belangrijke rol in de inrichting van organisaties.<ref>Hofstede, G., Culture’s Consequences: Comparing Values, Behaviors, Institutions and Organizations Across Nations
Verder zal in organisaties die zijn gemodelleerd naar het [[Anglo-Saxisch model]] de neiging tot centralisatie relatief groot zijn. Dit heeft te maken met het feit dat het Anglo-Saxisch model sterk de belangen van de aandeelhouders benadrukt. In organisaties die worden beheerst door het Rijnlands of Scandinavisch model dienen echter alle [[stakeholder]]s in aanmerking te worden genomen, op ieder niveau. Het ligt hier dan ook voor de hand dat een decentrale organisatie hier meer voor de hand ligt.
| |||