Indusbeschaving: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Regel 566:
[[Talk (mineraal)|Talk]] (steatiet) werd gebruikt voor luxeproducten en [[Zegel (waarmerk)|zegels]] als het [[Pashupati-zegel]]. De zegels bevatten vaak tekens van het [[Indusschrift]]. Ook de [[priesterkoning van Mohenjodaro]] werd van steatiet gemaakt.
 
[[Bestand:Dancing girl of Mohenjo-daro.jpg|thumb|left|HetDe dansende meisje[[danseres van Mohenjo-daro; 2400–1900 BCE; brons; hoogte: 10,8 cmMohenjodaro]]]]
Metalen voorwerpen werden gemaakt van [[Koper (element)|koper]] en [[legering]]en daarvan, zoals met [[arseen]], [[Tin (element)|tin]] en [[nikkel]] tot [[brons]]. Naast wapens werden hier werktuigen van gemaakt, maar ook sieraden en beeldjes als de [[danseres van Mohenjodaro]]. Werktuigen die [[Harden (metaalbewerking)|gehard]] moesten zijn, zoals messen en bijlen, waren veelal brons, de overige voorwerpen waren veelal puur koper.
 
Regel 575 ⟶ 576:
Het grootste deel van de handel betrof de handel in de Indusbeschaving zelf. De routes lagen hier vooral langs de kust, langs de Indus en de andere rivieren en langs [[bergpas]]sen als de [[Bolanpas]] tussen de Indusvlakte en Beloejistan en de [[Gomalpas]] richting Afghanistan. Uit koperen, bronzen en terracotta modellen en [[rotstekening]]en blijkt dat [[ossenkar]]ren en andere tweewielige [[kar]]ren ten tijde van het derde millennium v.Chr. in gebruik waren. De werkelijke exemplaren zullen zijn gemaakt van hout en ander vergankelijk materiaal en zijn niet bewaard gebleven.
 
[[Bestand:Dock_at_lothal.JPG|thumb|left|Het dok van [[Lothal]]]]
Daarnaast blijkt uit vondsten dat er ook handel was met andere culturen, al was het volume waarschijnlijk minder groot dan aanvankelijk gedacht. [[Shortugai]] in [[Afghanistan]] was de belangrijkste handelspost, terwijl in [[Turkmenistan]] voorwerpen van de Indusbeschaving teruggevonden zijn in [[Altyndepe]], [[Namazgadepe]] en [[Khapuzdepe]]. In Iran zijn onder meer in [[Tepe Hissar]], [[Shah Tepe]], [[Kalleh Nisar]], [[Susa (Iran)|Susa]], [[Tepe Yahya]], Jalalabad en [[Marlik]] voorwerpen gevonden. Vermoedelijk via de zeeroute zijn ook sporen uit het Indusgebied gevonden op eilanden in de [[Perzische Golf]] als [[Failaka]] bij [[Koeweit]], [[Qal'at al-Bahrein]] en [[Madinat Hamad|Hamad]] op [[Bahrein]], op het vasteland bij [[Al-Ahsa|Hajar]] in [[Saoedi-Arabië]], [[Umm-an-Nar-cultuur|Umm-an-Nar]] in de [[Verenigde Arabische Emiraten]], [[Al-Moyassar]] in [[Oman]]
 
Regel 815 ⟶ 816:
Niet alleen water, maar mogelijk ook vuur heeft eenritueel aspect gehad. Vuuraltaren zijn in [[Kalibangan]], [[Banawali]], Lothal, [[Amri]], [[Nageshwar]], [[Vagad]] en [[Rakhigarhi]] aangetroffen, maar alleen in Kalibangan en Banawali lijken ze een gemeenschappelijke functie te hebben gehad in [[Vuurritueel|vuurrituelen]] met [[vuuroffer]]s. In de andere steden lijken ze te zijn gebruikt voor huiselijke rituelen.
 
In onder meer Harappa, Kalibangan, Lothal, Rakhigarhi en Surkotada zijn [[begraafplaats]]en gevonden. Veelal werd het lichaam in rugligging met het hoofd richting het noorden geplaatst en werd er wat voedsel en aardewerk meegegeven. Vooral begraafplaats R37 in Harappa heeft veel informatie opgeleverd, onder meer over het gebruik van [[Doodskist|grafkisten]]. De overblijfselen zijn van gezonde, goed gevoede mensen, waarschijnlijk van de [[bovenklasse]].<ref name="">{{aut|Robin Coningham|Coningham}}; {{aut|Ruth Young|Young}} (2015): p. 206-211</ref> Anders dan in beschavingen in Egypte en Mesopotamië zijn er geen imposante [[grafmonument]]en gevonden.
 
[[Bestand:Mohenjo-daro Priesterkönig.jpeg|thumb|StenenDe bustevermeende van[[Priesterkoning DK-1909|priesterkoning]] uit [[Mohenjodaro]]]]
== Kunst en cultuur ==
De moeilijkheid van interpretaties blijkt ook bij de vermeende [[Priesterkoning DK-1909|priesterkoning]] uit Mohenjodaro. Dit beeldje werd gevonden in 1925-26 door [[Kashinath Narayan Dikshit]] opgegraven en Mackay was de eerste die er een mogelijke priester in zag. Marshall had het over een mogelijke koning-priester, maar met Wheeler werd het beeldje bekend als mogelijke priesterkoning. Wheeler maakte daarbij de vergelijking met de priesterkoningen van Sumerië.<ref>{{aut|Mortimer Wheeler|Wheeler, R.E.M.}} (1953): ''The Indus Civilization'', Cambridge University Press</ref> Enige onderbouwing hiervoor ontbrak echter, terwijl er ook nauwelijks aanwijzingen zijn voor de bijbehorende hiërarchische samenleving.<ref name="Possehl2002" />{{rp|114-115}} Sindsdien wordt dan ook steeds minder waarschijnlijk geacht dat het een priesterkoning betrof.<ref>{{aut|Adam S. Green|Green, A.S.}} (2020): [https://link.springer.com/article/10.1007/s10814-020-09147-9 'Killing the Priest-King: Addressing Egalitarianism in the Indus Civilization'] in ''Journal of Archaeological Research'', Volume</ref>
[[Bestand:Dancing girl of Mohenjo-daro.jpg|thumb|left|Het dansende meisje van Mohenjo-daro; 2400–1900 BCE; brons; hoogte: 10,8 cm]]
Er zijn bij de opgravingen massa’s sculptuurtjes, zegels, potten, gouden juwelen en anatomisch gedetailleerde beeldjes in [[terracotta]], [[brons (hoofdbetekenis)|brons]] en [[steatiet]] gevonden. Een aantal bronzen, terracotta en stenen figuurtjes van meisjes in danshouding onthullen de aanwezigheid van een vorm van [[dans]]en. Van archeoloog Sir John Marshall is bekend dat hij met verrassing reageerde toen hij het beroemde bronzen beeldje van een slank geschapen dansend meisje in Mohenjodaro te zien kreeg:
 
[[Bestand:Mohenjo-daro Priesterkönig.jpeg|thumb|Stenen buste van priesterkoning uit [[Mohenjodaro]]]]
:''Toen ik ze (''dit soort beeldjes'') voor het eerst zag, had ik moeite te geloven dat ze prehistorisch waren; ze leken wel alle gevestigde opvattingen over vroege kunst op hun kop te zetten. Modelleren zoals dit was onbekend in de antieke wereld tot in de Hellenistische tijd van het oude Griekenland, en ik dacht daarom dat er een vergissing in het spel moest zijn; dat deze figuurtjes hun weg hadden gevonden in lagen van zo’n 3000 jaar ouder dan die waar ze eigenlijk thuishoorden… Nu is in deze beeldjes juist die anatomische realiteit zo bewonderenswaardig, die maakt dat we ons afvragen of in deze allerbelangrijkste zaak Griekse kunst mogelijk kan zijn voorafgegaan door beeldhouwers uit ver verleden tijd aan de oevers van de Indus.''
 
In vergelijking tot de hoogculturen van Egypte en Mesopotamië uit dezelfde tijd heeft de Indusvallei weinig beeldhouwwerken voortgebracht. Men ontdekte onder meer koppen en op een pilaster tronende rammen, wat een sacrale betekenis kan aangeven.
 
Daarentegen waren juwelen in allerlei vormen gemeengoed. Materialen die men er voor gebruikte waren allerhande edelstenen zoals [[Carneool|cornaline]] (rode kwarts), [[agaat (variëteit)|agaat]], [[Jaspis (halfedelsteen)|jaspis]] en [[lapis lazuli]], en eveneens [[goud (hoofdbetekenis)|goud]] (minder voor komend), kristal en andere steensoorten. Armbanden, halskettingen en hoofdsieraden worden met grote handvaardigheid gesmeed, geslepen en gepolierd.
 
Zoals klei- en bronsfiguren die bepaalde taferelen uitbeelden aantonen, werd er naast dans ook muziek en schilderkunst bedreven. Een harpachtig instrument dat staat afgebeeld op een Indus zegel en twee schelpvoorwerpen gevonden in Lothal wijzen op het gebruik van [[snaarinstrument]]en.
 
== Zie ook ==