Mark Rutte: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Nieuw hoofdstad (was hard nodig): Gedachtegoed en politieke stijl |
→Gedachtegoed en politieke stijl: Nu met bronnen |
||
Regel 139:
== Gedachtegoed en politieke stijl ==
[[Bestand:Kok VanAgt DeJong Rutte Lubbers Balkenende (2).jpg|thumb|Premier Rutte samen met de voormalige premiers [[Wim Kok|Kok]], [[Dries van Agt|Van Agt]], [[Piet de Jong (politicus)|De Jong]], [[Ruud Lubbers|Lubbers]] en [[Jan Peter Balkenende|Balkenende]] juli 2011]]
Rutte omschrijft zichzelf steevast als [[liberalisme|liberaal]], maar dan wel eentje die geen alomvattende [[visie (bedrijfsleven)|visie]] heeft. Integendeel: hij verafschuwt naar eigen zeggen "[[ideologie|ideologische]] muggenzifterij". Zo deed hij in de [[Hendrik Jan Schoo#HJ Schoo-lezing|H.J. Schoo-lezing]] van [[Elsevier (uitgeverij)|Elsevier]] in de [[De Rode Hoed]] in 2013 de uitspraken
https://www.ad.nl/politiek/het-nieuwste-avontuur-van-rubberen-rutte~af5e8399/|archiefdatum = 5 november 2020|dodeurl = nee}}</ref>
Deze ideeën keren terug in Ruttes intellectuele voorbeelden. Hij is een aanhanger van de Brits-Oostenrijkse filosoof [[Karl Popper]] en diens kritiek op het [[utopie|utopisch denken]].<ref>{{Citeer web|url=https://www.trouw.nl/gs-b1c44b84|titel=Mark Rutte, durf te denken!|bezochtdatum=2020-11-05|auteur=Peter Henk Steenhuis|datum=2011-10-03|werk=Trouw|taal=nl-NL}}</ref> Daarnaast staat hij bekend als een bewonderaar van het werk van [[Alexis de Tocqueville]]. Zo haalde hij ooit een anekdote van Tocqueville aan -- als Amerikanen een omgevallen boom op de weg zien ruimen ze hem zelf op, Fransen wachten tot de overheid langskomt om de boom weg te halen -- om zijn interpretatie van het liberalisme te onderbouwen: "Dat zit heel diep in West-Europa, dat we geneigd zijn ons geluk in handen van de staat te leggen. Wij liberalen weten dat daar het geluk niet ligt. Het ligt in onszelf."<ref>{{Citeer web|url=https://www.groene.nl/artikel/wie-ruimt-de-bomen-van-de-weg|titel=Wie ruimt de bomen van de weg?|bezochtdatum=2020-11-05|werk=De Groene Amsterdammer|taal=nl-NL}}</ref>
Ruttes zelfgekozen imago als pragmatische politicus zonder ideologie wordt door sommige, maar niet alle, commentaren en beschouwingen onderschreven. Zijn veronderstelde voorkeur voor [[realpolitik]] boven een eigen agenda wordt daarbij vaak aangehaald als verklaring voor Ruttes vermogen om als premier in drie achtereenvolgende kabinetten met totaal andere partijen samen te werken en ook daarbuiten parlementaire meerderheden te zoeken. [[Sheila Sitalsing]] omschreef Rutte in een biografie van de premier als "de ‘[[procesmanagement|procesmanager]]’ die overblijft nu de oude machtspartijen afbrokkelen".▼
▲Ruttes zelfgekozen imago als pragmatische politicus zonder ideologie wordt door sommige, maar niet alle, commentaren en beschouwingen onderschreven. Zijn veronderstelde voorkeur voor [[realpolitik]] boven een eigen agenda wordt daarbij vaak aangehaald als verklaring voor Ruttes vermogen om als premier in drie achtereenvolgende kabinetten met totaal andere partijen samen te werken en ook daarbuiten parlementaire meerderheden te zoeken. [[Sheila Sitalsing]] omschreef Rutte in een biografie van de premier als "de ‘[[procesmanagement|procesmanager]]’ die overblijft nu de oude machtspartijen afbrokkelen".<ref>{{Citeer boek|titel=Mark|auteurlink=|auteur=Shila Sitalsing|medeauteurs=|taal=|url=|uitgever=Prometheus|datum=september 2016|pagina's=|ISBN=9789044630596}}</ref>
Andere analyses noemen de aanname dat Rutte geen ideologie heeft daarentegen "ongefundeerd". Zo legt hij net als veel politieke tijdgenoten veel nadruk op de [[zelfredzaamheid]] van individuele burgers, een idee dat onder zijn premierschap invulling kreeg door de schepping van de [[participatiesamenleving]] als opvolger van de verzorgingsstaat: een maatschappij waarin 'Actieve Burgers' zelf het initiatief nemen, verantwoordelijkheid moeten dragen voor zichzelf en voor elkaar zorgen in plaats van op de overheid te vertrouwen. "Achter het masker van onuitroeibaar Prodent-optimisme schuilt een conservatief denker, die de verzorgingsstaat bekritiseert als geluksmachine", schreef de socioloog Merijn Oudenampsen in 2017 over het gedachtegoed van Rutte. ▼
▲Andere analyses noemen de aanname dat Rutte geen ideologie heeft daarentegen "ongefundeerd".<ref name=":4">{{Citeer tijdschrift|achternaam=Oudenampsen|voornaam=Merijn|medeauteurs=|taal=|url=https://www.groene.nl/artikel/naar-rechts-naar-rechts-verder-naar-rechts|titel=Naar rechts, naar rechts, verder naar rechts|jaargang=|tijdschrift=[[De Groene Amsterdammer]]|datum=4 januari 2017}}</ref> Zo legt hij net als veel politieke tijdgenoten veel nadruk op de [[zelfredzaamheid]] van individuele burgers, een idee dat onder zijn premierschap invulling kreeg door de schepping van de [[participatiesamenleving]]<ref>{{Citeer web|url=https://www.nu.nl/politiek/3601747/rutte-vindt-participatiesamenleving-niet-negatief.html|titel=Rutte vindt participatiesamenleving niet negatief|bezochtdatum=2020-11-05|datum=2013-10-14|werk=NU|taal=nl}}</ref> als opvolger van de verzorgingsstaat: een maatschappij waarin 'Actieve Burgers' zelf het initiatief nemen, verantwoordelijkheid moeten dragen voor zichzelf en voor elkaar zorgen in plaats van op de overheid te vertrouwen.<ref>{{Citeer web|url=https://www.nrc.nl/nieuws/2020/10/02/van-rutte-moeten-mensen-het-zelf-doen-a4014506|titel=Van Rutte moeten mensen het zélf doen|bezochtdatum=2020-11-05|werk=NRC|taal=nl}}</ref> "Achter het masker van onuitroeibaar Prodent-optimisme schuilt een conservatief denker, die de verzorgingsstaat bekritiseert als geluksmachine", schreef de socioloog Merijn Oudenampsen in 2017 over het gedachtegoed van Rutte.<ref name=":4" />
Om Ruttes succes te verklaren, bij het samenwerken met uiteenlopende partijen en het winnen van verkiezingen, wordt vaak gewezen op zijn communicatiestijl: een "Great Communicator" die met "Jackie Chan-achtige taalbewegingen" kiezers en politieke tegenstanders aan zich weet te binden. Rutte, zo zeggen politici die met hem samenwerkten, hecht weinig aan zijn eigen ego, cijfert zichzelf weg en geeft zijn politieke partners het gevoel belangrijk te zijn, waardoor zij zich voor hem inspannen en uiterst vergevingsgezind tegenover hem zijn. Veel van de regeringspartners met wie Rutte als premier coalities vormde, verdwenen van het politieke toneel of verloren verkiezingen, terwijl hijzelf nooit zulke schade ondervond.▼
▲Om Ruttes succes te verklaren, bij het samenwerken met uiteenlopende partijen en het winnen van verkiezingen, wordt vaak gewezen op zijn communicatiestijl: een "Great Communicator" die met "Jackie Chan-achtige taalbewegingen"<ref>{{Citeer web|url=https://www.volkskrant.nl/gs-b155b109|titel=De premiersbenen van Mark Rutte|bezochtdatum=2020-11-05|auteur=Toine Heijmans|datum=2017-03-01|werk=de Volkskrant|taal=nl-NL}}</ref> kiezers en politieke tegenstanders aan zich weet te binden. Rutte, zo zeggen politici die met hem samenwerkten, hecht weinig aan zijn eigen ego, cijfert zichzelf weg en geeft zijn politieke partners het gevoel belangrijk te zijn, waardoor zij zich voor hem inspannen en uiterst vergevingsgezind tegenover hem zijn.<ref>{{Citeer web|url=https://www.nrc.nl/nieuws/2020/10/02/kiezers-lijken-rutte-alles-te-vergeven-a4014470|titel=De methode-Rutte: zonder ideologie heb je weinig te verliezen|bezochtdatum=2020-11-05|werk=NRC|taal=nl}}</ref> Veel van de regeringspartners met wie Rutte als premier coalities vormde, verdwenen van het politieke toneel of verloren verkiezingen, terwijl hijzelf nooit zulke schade ondervond.
Rutte trekt meer dan eens de aandacht door 'botte' of 'directe' uitspraken. Zo had hij in 2011 een korte en felle woordenwisseling met PVV-leider [[Geert Wilders]] over PVV-Kamerlid [[Raymond de Roon]], die de Turkse premier [[Recep Tayyip Erdoğan]] een “islamitische aap [uit de mouw]” zou hebben genoemd. Rutte nam daar afstand van, maar kreeg van Wilders het verwijt dat hij De Roon verkeerd zou citeren. “Doe eens normaal man”, beet Wilders Rutte toe, waarop die antwoordde: “Doe zelf eens normaal man!”. In het [[Zomergasten (televisieprogramma)|televisieprogramma ''Zomergasten'']] reageerde Rutte op 4 september 2016 naar Turks-Nederlandse jongeren die na de mislukte staatsgreep in Turkije de straat op gingen en een NOS-verslaggever en een cameraman lastigvielen. De jongeren riepen leuzen als “rot op” en gingen voor de verslaggever staan en duwden de cameraman weg. Rutte zei na het bekijken van het fragment over de jongeren “Ga zelf terug naar Turkije” en daarna “Pleur op, zou ik in [[Haags|plat Haags]] zeggen”. In 2019 zei Rutte naar aanleiding van geweld tegen hulpverleners [[hulpverlener]]s tijdens [[oud en nieuw]] dat hij "ze het liefst allemaal persoonlijk in elkaar [zou] slaan, de lui die dat doen"<ref>{{Citeer web|url=https://www.ad.nl/politiek/rutte-ik-zou-raddraaiers-oud-en-nieuw-liefst-zelf-in-elkaar-slaan~a920ff8d/|titel=Rutte: Ik zou raddraaiers oud en nieuw liefst zelf in elkaar slaan|bezochtdatum=6 oktober 2020|auteur=Algemeen Dagblad}}</ref> en toen voetbalsupporters tijdens de coronacrisis tegen de regels juichten en zongen in het stadion, zei hij dat ze hun "bek" moesten houden. Dit leidde op de sociale media-platformen tot ongenoegen en frustraties.
Een ander terugkerend element in Ruttes taalgebruik is zijn veelvuldig gebruik van [[verkleinwoord]]en, zoals "baantje"<ref>{{Citeer web|url=https://www.rd.nl/vandaag/binnenland/hoe-gaat-mark-rutte-de-coronacrisis-te-lijf-1.1667060|titel=Hoe gaat Mark Rutte de coronacrisis te lijf?|bezochtdatum=2020-11-05|werk=RD.nl|taal=nl}}</ref> (over zijn eigen positie als premier), "symbooltje"<ref>{{Citeer web|url=https://www.volkskrant.nl/gs-b6d2b9c0|titel=Wanneer de premier verkleinwoorden (woordjes) gaat gebruiken, is er iets groots aan de hand|bezochtdatum=2020-11-05|auteur=Sheila Sitalsing|datum=2020-07-01|werk=de Volkskrant|taal=nl-NL}}</ref> (over [[Zwarte Piet]]) en "huisjes"<ref>{{Citeer web|url=https://www.volkskrant.nl/gs-b89798ad|titel='Leuk om in hun huisjes te kijken'|bezochtdatum=2020-11-05|auteur=Ana van Es|datum=2016-05-03|werk=de Volkskrant|taal=nl-NL}}</ref> (over de onderkomens van vluchtelingen in een vluchtelingenkamp in Libanon).
== Activiteiten buiten de politiek ==
| |||