Eise Eisinga: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Label: bewerking met nieuwe wikitekstmodus
Geen bewerkingssamenvatting
Label: bewerking met nieuwe wikitekstmodus
Regel 23:
[[Bestand:Franeker, Planetarium.jpg|thumb|[[Koninklijk Eise Eisinga Planetarium]]]]
 
'''Eise Jeltes Eisinga''' ([[Dronrijp]], [[21 februari]] [[1744]] - [[Franeker]], [[27 augustus]] [[1828]]) was een [[Nederland (hoofdbetekenis)|Nederlands]] [[astronoom|amateur-astronoom]], [[patriotten|patriot]] en vertegenwoordiger van [[Verlichting (stroming)|De Verlichting]] in [[Nederland]]. Hij bouwde het [[Koninklijk Eise Eisinga Planetarium|Eise Eisinga Planetarium]] en is hiervoor opgenomen in de [[canon van Friesland]] en de [[canon van Nederland]].
Hij bouwde het oudste nog werkende [[Koninklijk Eise Eisinga Planetarium|planetarium]] en is een van de historische onderwerpen in de [[canon van Friesland]] en de [[canon van Nederland]], die in 2020 is vernieuwd. Hij was tevens geïncludeerd in de variant uit 2010.
 
==Levensloop==
Regel 33 ⟶ 32:
Na de omwenteling in 1795 keerde hij naar Franeker terug. Eisinga werd lid van het Provinciaal Bestuur en adviseerde in een aantal commissies onder andere om twee rechters te royeren na het [[Kollumer Oproer|Kollumer oproer]]. Eisinga werd buitengewoon hoogleraar aan de [[Franeker Academie]], tot deze in 1811 op last van [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]] werd gesloten. Eisinga werd benoemd tot [[Broeder van de Orde van de Nederlandse Leeuw]], een onderscheiding waaraan ook een klein inkomen was verbonden. Eisinga overleed in 1828 op 84-jarige leeftijd. Hij liet een testament na waarin hij de werking van zijn planetarium beschreef.
 
Eise Eisinga iswerd begraven op de begraafplaats van de [[Salviuskerk (Dronrijp)|Salviuskerk]] in Dronrijp. De grafsteen heefttoont geen leeftijd of sterfdatum. Er staat een leesbaar puzzeltjepuzzel op de zerk, waarmee de sterfdatum en leeftijd van zijn vader, die daar ook begraven ligt, berekend kunnen worden. De ouderlijke woning van Eise Eisinga staat 100 meter vanaf zijn laatste rustplaats. Tegenover zijn geboortehuis staat een borstbeeld om hem te herdenken.
 
==Planetarium==
Regel 45 ⟶ 44:
De volgende zaken herinneren aan Eisinga:
*Eisinga werd ereburger van Franeker.
*Tegenover zijn geboortehuis staat een borstbeeld om hem te herdenken.
*De straat waaraan het vroegere woonhuis van Eisinga lag werd later de Eise Eisingastraat genoemd.
*Op 5 mei 1994 gaf de [[PTT (Nederland)|PTT]] een [[postzegel]] van 80 cent uit, ter gelegenheid van het 250e geboortejaar van Eisinga.