Twisten tussen remonstranten en contraremonstranten: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Encycloon (overleg | bijdragen)
→‎Staatsgreep van Maurits: niet heel logisch om dat in de alinea te zetten die verder alleen over het proces tegen Oldenbarnevelt gaat
Regel 36:
Na de Scherpe Resolutie braken er enkele ongeregeldheden uit en Maurits van Oranje nam van deze gelegenheid gebruik om de macht te grijpen. De meeste gewesten hadden al besloten dat ze een nationale synode wilden houden en alleen Overijssel, Utrecht en Holland lagen nog dwars. Na een rondreis wist Maurits Overijssel en Utrecht over te halen waarmee alleen Holland nog overbleef. Hij verkreeg van de Staten-Generaal een dictatoriaal volmacht.<ref name=":2" /> Hiermee begon hij onder dreiging remonstrantse stadsbestuurders te vervangen door contraremonstranten. Daarnaast dwong hij het gewest Utrecht, onder militaire dreiging, om de waardgelders af te schaffen.<ref name=":3">{{Aut|F. Wielenga}}, ''Geschiedenis van Nederland'', 80.</ref> Utrecht was tijdens de twisten tussen de partijen het belangrijkste remonstrantse bolwerk.<ref>{{Aut|Arend Pietersma}}, 'Dimittimini, exite: Utrechtse remonstranten onder het kruis 1618-1630', ''Jaarboek Oud-Utrecht'', ISSN 0923-7046; 2008, [49]-100, 51.</ref>
 
De staatsgreep van Maurits werd voltooid met de arrestatie van Johan van Oldenbarnevelt en zijn medestanders. Hierbij werden onder anderen ook Hugo de Groot en [[Rombout Hogerbeets]] opgepakt.<ref name=":2" /> De eerste kreeg een levenslange gevangenisstraf (maar zou in 1621 uit [[Slot Loevestein]] weten te ontsnappen). Maurits ging ook verder met het zuiveren van de stadsbesturen waar hij zijn eigen prinsgezinden regenten in plaatste. Met deze maatregelen bracht de stadhouder, zijn bevoegdheden overschrijdend, de gewesten Holland en Utrecht in het gareel en herstelde hij de eenheid in de Staten-Generaal.<ref name=":3" />
 
Er volgde vervolgens een politiek proces tegen Johan van Oldenbarnevelt waarin hij werd aangeklaagd voor landverraad, hoogverraad, aantasting van de kerk en staat en het terzijde schuiven van de stadhouder. Een speciale rechtbank veroordeelde de landsadvocaat tot de dood. Hij werd publiekelijk geëxecuteerd op het [[Binnenhof (Den Haag)|Binnenhof]] op 13 mei 1619. Hugo de Groot had een levenslange gevangenisstaf gekregen, maar wist in 1621 in een boekenkist uit [[Slot Loevestein]] te ontsnappen.<ref name=":3" /> Volgens de biograaf van Maurits, [[Arie van Deursen]], faalde Maurits als winnaar van het conflict toen het hoofd van Oldenbarnevelt over straat rolde: "Als er een rechtbank van de geschiedenis bestond, zou die over Maurits ondubbelzinnig het schuldig uitspreken".<ref>{{Citeer web|url=https://www.historischnieuwsblad.nl/maurits-van-nassau-de-winnaar-die-faalde/|titel=MAURITS VAN NASSAU. DE WINNAAR DIE FAALDE|bezochtdatum=2020-10-19|datum=2001-02-05|werk=Historisch Nieuwsblad|taal=nl}}</ref>
 
== Synode van Dordrecht ==