MAN SE: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Update resultaten
Regel 7:
| slogan =
| locatie = [[München]], {{DE}}
| sleutelfiguren = GeorgJoachim Pachta-ReyhofenDrees ([[Bestuursvoorzitter|CEO]])
| werknemers = 5539.509737 (december 2013),<br>waarvan 43%21.846 buitenin Duitsland (31 dec. 2019)
| producten = Vrachtwagens, autobussen en dieselmotoren
| industrie = [[Automobielindustrie]],<br> [[machine-industrie]]
| omzet = [[Euro|€]] 1512,97 miljard (20132019)<ref name=MANAR19/>
| winst = € 42712 miljoen (20132019)<ref name=MANAR19/>
| marktkapitalisatie = [[Euro|]] 137,18 miljard <small>(jaareinde14 2013sept. 2020)</small>
| website = http://www.man.eu www.man.eu
| overig =
Regel 19:
[[Bestand:MAN-Nabuurs Logistiek (NL)-2003.jpg|thumb|MAN vrachtauto]]
[[Bestand:Connexxion 8854 Utrecht Centraal Station 9 februari 2006 (Medium).JPG|thumb|[[MAN Lion's City]]]]
'''MAN SE''' is een [[Duitsland|Duits]] [[Conglomeraat (bedrijf)|conglomeraat]] van bedrijven dat zich bezighoudt met de fabricage van [[vrachtauto]]'s, [[autobus]]sen, [[dieselmotor]]en, [[turbinedieselmotor]]s en andere industriële machines.
 
==Geschiedenis==
In 1898 [[1898Fusie|fuseerden]] fuseerden de ''Maschinenbau-AG Nürnberg'' (opgericht in 1841) en de ''Maschinenfabrik Augsburg'' (opgericht in 1840) tot de ''Vereinigten Maschinenfabrik Augsburg und Maschinenbaugesellschaft Nürnberg A.G.''. In 1908 werd de naam veranderd in ''Maschinenfabrik [[Augsburg (stad)|Augsburg]]-[[Neurenberg|Nürnberg]] [[Naamloze vennootschap|Aktiengesellschaft]]'' (M.A.N.).
 
Medio 1914 telde het bedrijf al 13.600 medewerkers en door de [[Eerste Wereldoorlog]] verdubbelde dit tot zo’nzo'n 24.500 per oktober 1918.<ref>Die MAN, p. 220</ref> De omzet verviervoudigde ook in deze periode mede door de productie van oorlogsmaterieel. De directie ging uit van een korte oorlog en zocht naar een alternatief product om de fabriek in [[Neurenberg]] actief te houden. De productie van scheepsmotoren was overgebracht naar een de vestiging in [[Augsburg (stad)|Augsburg]] en de keuze viel op vrachtwagens.<ref>Die MAN, p. 224</ref> Het bedrijf had zelf niet de kennis in huis en in 1915 werd met de Zwitserse vrachtwagenfabrikant [[Saurer]] ''Lastwagenwerke M.A.N.-Saurer'' opgericht. In [[Lindau (Bodensee)|Lindau]] kwam de eerste fabriek voor vrachtwagens. De eerste vrachtwagens hadden een laadvermogen van maximaal 5 ton en een [[benzinemotor]] met een vermogen van 37 [[Paardenkracht|pk]]. Al na een jaar verhuisde de productie van vrachtwagens naar de fabriek in Neurenberg. Aan het einde van de oorlog had MAN 656 vrachtwagens gebouwd.<ref>Die MAN, p. 226</ref>
 
In 1932 stond het bedrijf al goed bekend om de zware vrachtwagens die het produceerde. Voor en tijdens de [[Tweede Wereldoorlog]] maakte het bedrijf ook materieel voor de Duitse [[Wehrmacht]]. De fabrieken werden zwaar beschadigd door bombardementen en de buitenlandse activiteiten werden onteigend.
Regel 30:
Vanaf de zeventiger jaren groeide het bedrijf ook door middel van overnames. In 1972 werd als eerste [[Büssing]] (Duitsland) overgenomen. In 2000 volgden [[Neoplan Bus GmbH|NEOPLAN]] (bussen), [[ERF]] (Groot-Brittannië)<ref>{{en}} Europese Commissie [http://europa.eu/rapid/press-release_IP-00-214_en.htm Commission approves the acquisition of ERF by MAN, 1 maart 2000], geraadpleegd op 26 mei 2014</ref> en [[Star (Polen)|Star]] (Polen). ''MAN Nutzfahrzeuge Österreich AG'' werd in 2004 opgericht met als belangrijkste activiteiten de voormalige [[ÖAF]] en [[Steyr-Daimler-Puch|Steyr]] (Oostenrijk) activiteiten.
 
MAN had ook de drukmachinefabrikant ''MAN Roland Druckmaschinen AG'' in handen. In 2006 verkocht het 65% van de aandelen in dit bedrijf aan een samenwerkingsverband van [[private equity]] investeerders onder leiding van [[Allianz|Allianz Capital Partners]].<ref>Belegger.nl [https://www.belegger.nl/nieuws/19973/man-verkoopt-drukmachinedivisie.html MAN verkoopt drukmachinedivisie, 19 mei 2006], geraadpleegd op 27 mei 2014</ref> MAN Roland was de op twee na grootste producent van [[Drukpers|drukmachines]] ter wereld. In 2011 ging MAN Roland [[failliet]], het telde toen zo’n 6500 medewerkers.<ref name=RTLMR>RTL Nieuws [http://www.rtlnieuws.nl/economie/drukmachinefabrikant-manroland-failliet Drukmachinefabrikant Manroland failliet, 25 november 2011], geraadpleegd op 27 mei 2014</ref> Het had op dat moment zo’n 6500 medewerkers<ref name=RTLMR/> MAN Roland was de op twee na grootste producent van [[Drukpers|drukmachines]] ter wereld. Het faillissement kwam niet als een grote verrassing, daar het 167 jaar oude bedrijf al jaren met verlies draaide.<ref name=RTLMR/>
 
Een paar maanden later, in september 2006, plaatste MAN een overnamebod op concurrent [[Scania (motorvoertuigenmerk)|Scania]] van 9,6 miljard euro. Dit bod werd afgewezen door het [[Zweden|Zweedse]] bedrijf. In oktober had MAN al 14% van de aandelen in handen en kwam met een hoger bod van meer dan 10 miljard euro. Scania reageerde door haar kwartaalcijfers eerder te publiceren, waaruit bleek dat het bedrijf recordomzet en winst draaide. [[Volkswagen AG]] nam een belang van 15,1% in MAN om de overname te ondersteunen. Deze overname door MAN is uiteindelijk niet doorgegaan, maar MAN heeft haar minderheidsbelang in Scania nooit verkocht. Volkswagen ging door met het opkopen van MAN aandelen. Op 4 juli 2011 was het belang gegroeid tot 56%,<ref>NRC, 6 juli 2011, Economie, p.24</ref> en per 31 maart 2014 had het zelfs zo’n 75% van de aandelen in handen. In 2014 heeft Volkswagen een succesvol bod uitgebracht op Scania en wil de vrachtwagenactiviteiten van de drie bedrijven combineren.<ref>Transportnieuws [http://www.transport-online.nl/site/47694/volkswagen-kan-scania-helemaal-overnemen/ Volkswagen kan Scania helemaal overnemen, 13 mei 2014], geraadpleegd op 26 mei 2014</ref> In juni 2015 werd bekend dat 1800 banen verdwijnen bij MAN, waarvan circa 1400 op kantoor.<ref name=TRMAN1800>Transportnieuws [http://www.transport-online.nl/site/60727/vrachtwagenbouwer-man-schrapt-1800-banen/ Vrachtwagenbouwer MAN schrapt 1800 banen, 24 juni 2015], geraadpleegd op 25 juni 2015</ref> Bij de productie afdelingen vallen de overige 400 arbeidsplaatsen weg. In mei kondigde Volkswagen de reorganisatie van zijn vrachtwagendochters MAN en Scania aan. De samenvoeging van de activiteiten moet onder meer leiden tot kostenbesparing en synergievoordelen.<ref name=TRMAN1800/>
 
In [[2010]] werd een [[fusie]] aangekondigd van de militaire wielvoertuigen activiteiten van [[Rheinmetall]] en MAN.<ref name=HBMANRM>{{de}} Handelsblatt [http://www.handelsblatt.com/unternehmen/industrie/joint-venture-mit-man-rheinmetall-schmiedet-neuen-ruestungsriesen/3343720.html Rheinmetall schmiedet neuen Rüstungsriesen, 12 januari 2010], geraadpleegd op 1 juni 2014</ref> De bundeling zal de exportkansen moeten vergroten. Duitsland is na de [[Verenigde Staten]] 's werelds grootste wapenexporteur.<ref name=HBMANRM/> Rheinmetall en MAN hebben de activiteiten in twee fasen samengevoegd. In de eerste stap werden de ontwikkeling en verkoop gebundeld en in een tweede fase de fabrieken van Rheinmetall in [[Kassel (Duitsland)|Kassel]] en die van MAN in Wenen.<ref name=HBMANRM/> De combinatie heeft een [[omzet]] van ruim 1 miljard euro.<ref name=HBMANRM/> MAN wil zich volledig richten op de fabricage van vrachtwagens voor de commerciële markt en in de [[joint venture]] zalheeft MAN een minderheidsbelang krijgen van 49%.<ref name=HBMANRM/> In 2019 verkocht MAN zijn aandelenbelang van 49% in ''Geschäftsbereich für taktische Radfahrzeuge der Rheinmetall MAN Military Vehicles GmbH (RMMV)'' aan Rheinmetall.
 
In juli 2016 kregen vijf Europese vrachtwagenbouwers een boete van 2,93 miljard euro.<ref name=NOSVRWBOETE>NOS [http://nos.nl/artikel/2118506-eu-geeft-truckfabrikanten-recordboete-ruim-750-miljoen-voor-daf.html EU geeft truckfabrikanten recordboete, 19 juli 2016], geraadpleegd op 20 juli 2016</ref> De [[Europese Commissie]] (EC) oordeelde dat de fabrikanten verboden prijsafspraken hebben gemaakt.<ref name=NOSVRWBOETE/> MAN was hierbij ook betrokken, maar omdat het bedrijf vroegtijdig de EC informeerde kreeg het geen boete. Het onderzoek naar de vijf begon in januari 2011 en samen produceren ze 90% van alle middelgrote en zware vrachtwagens in Europa.<ref name=NOSVRWBOETE/>
 
== Activiteiten==
Het bedrijf heeft circa 55.000 werknemers en een [[omzet]] van 15bijna 13 miljard euro, waarvan 75% van buiten Duitsland komt.<ref Dename=MANAR19>{{de}} hoofdzetelMAN bevindtSA zich[https://www.corporate.man.eu/en/investor-relations/financial-reports_-financial-key-figures-and-presentations/reports/Reports.jsp Geschäftsbericht 2019], geraadpleegd op 14 september 2020</ref> De hoofdzetel intussenstaat in de [[Beieren|Beierse]] hoofdstad [[München]]. MAN en Scania werken intensief samen binnen TRATON Group. TRATON is een onderdeel van de [[Volkswagen Group]] en TRATON heeft een aandelenbelang van 94,36% in MAN per 30 juni 2020.
 
*Het ''CommercialMAN-concern Vehicles''bestaat metuit alstwee bedrijfsonderdelenproductgroepen: ''MAN Trucks & Bus '' en ''MAN Latin America''. Het laatste onderdeel is het kleinst, met een omzet van 1,7 miljard euro in 2019. Verder vallen hieronder het 17% aandelenbelang in Scania en sinds 2009 een aandelenbelangbelang van 25% plus één (1) aandeel in de [[Volksrepubliek China|Chinese]] fabrikant Sinotruk.
Het MAN-concern bestaat uit twee productgroepen:
* ''Commercial Vehicles'' met als bedrijfsonderdelen ''MAN Trucks & Bus '' en ''MAN Latin America''. Verder vallen hieronder het 17% aandelenbelang in Scania en sinds 2009 een aandelenbelang van 25% in de [[Volksrepubliek China|Chinese]] fabrikant Sinotruk.
* ''Power Engineering'' met het bedrijfsonderdeel [[MAN Diesel & Turbo]] en een meerderheidsbelang in het beursgenoteerde bedrijf Renk AG.
 
De productie van vrachtwagens en bussen is de belangrijkste, activiteitin met2019 eenwerden aandeeler van142.775 circavoertuigen 75% in deverkocht.<ref totale omzet.name=MANAR19/> Ongeveer een vijfdedriekwart van de omzet wordtwerd in dat jaar behaald in Duitsland,Europa eenen derde13% in deLatijns restAmerika. vanDuitsland Europais enveruit ruimde 40%belangrijkste buitenafzetmarkt Europamet een omzetaandeel van 25%.<ref name=MANAR19/>
 
=== Producten ===
Regel 87 ⟶ 85:
De leeuw werd volgens de Brunswijker Rijmkroniek in opdracht van de Welfenhertog [[Hendrik de Leeuw]] vervaardigd in [[1166]]: „Ok heit he van metall, eynen lauwen gheten van richer kost, den he leit setten up eynen post, van steine wol gehowen, also men noch mag schowen, in der borch to Brunschwich, dat dede der Forste Henrich, tausend jar han ek gehort und hundert sechsundsechzig van Christi Gebort, nach sines nahmen schine und art.“
 
De leeuw was al snel bekend en werd reeds in de twaalfde eeuw op munten afgebeeld. In [[1231]] werd hij gebruikt voor het eerste zegel van de stad Brunswijk en rond [[1300]] was hij zo beroemd dat Brunswijk op de Ebstorfer wereldkaart met het beeld en de aanduiding Leo is afgebeeld. Langzamerhand verschenen in allerlei steden kopieën: in Goslar, Lübeck, Weingarten, Schwerin, Ratzeburg en Blankenburg bijvoorbeeld. Ook in het Victoria and Albert Museum staat een kopie, net als sinds [[1900]] bij [[Harvard University]] in de VS.
 
Drie jaar later gebruikte de Brunswijker vrachtwagenfabriek [[Büssing]] de leeuw als firmalogo. Büssing werd overgenomen door MAN en zo is de leeuw ook nu nog terug te vinden op vrachtwagens en bussen.