Cytoplasma: verschil tussen versies

Het '''cytoplasma''' is de volledige inhoud van een [[cel (biologie)|cel]], met uitzondering van de [[celkern]]. Het cytoplasma bestaat uit het [[cytosol]] (de grondvloeistof), de [[organel]]len en alle andere inwendige celcomponenten zoals [[eiwitten]] en andere [[organische verbinding|organische moleculen]]. Het cytoplasma wordt begrensd door een [[celmembraan|membraan]], die ervoor zorgt dat de levende celinhoud niet vrijelijk denaar celbuiten uitstroomtstroomt. Het cytoplasma bestaat voor ongeveer 80% uit [[water]] en is meestal kleurloos.

Het belangrijkste bestanddeel van het cytoplasma is het [[cytosol]]: de waterige grondvloeistof waarin alle cellulaire structuren zijn ingebed. De termen ''cytosol'' en ''cytoplasma'' worden vaak synoniem gebruikt, maar hebben strikt genomen verschillende betekenissen. Het cytoplasma bevat bij [[eukaryoten]] namelijk ook de organellen, zoals het [[mitochondrion]], de [[ribosoom|ribosomen]] en het [[golgicomplex]]. DaarnaastHet cytoplasma is het cytosol rijk aan [[eiwitten]], [[koolhydraten]], [[ion (deeltje)|ion]]en en [[nucleïnezuren]].

In het cytoplasma vinden veel verschillende cellulaire processen plaats. Voorbeelden zijn [[stofwisselingsroute]]s, zoals de [[glycolyse]], maar ook mechanische processen zoals opbouw van het [[cytoskelet]]. Het cytoskelet is een dynamisch netwerk van vezeleiwittenvezelige dateiwitten die de cel stevigheid en beweeglijkheid geeft.

De term ''cytoplasma'' werd in 1863 geïntroduceerd door de Duitse anatoom [[Albert von Kölliker]] als synoniem voor "[[protoplasma]]". Pas in 1882 werd de betekenis veranderd op voorstel van [[Eduard Strasburger]].<ref>{{citeer boek | taal = en| auteur = Bynum WF, Browne EJ, Porter R | date = 1981 | title = Dictionary of the history of science | location = Princeton University Press | pages = 343-344 |isbn = 9781400853410 }}</ref> Sindsdien verwijst de term naar het celvochtvocht van een cel, exclusief de celkern. In sommige gevallen worden ook bepaalde groteandere organellen weggelaten, zoals de [[vacuole]] of [[plastide]]n.