Wikipedia

Cytoplasma: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
k Wijzigingen door 5.132.63.143 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door TheBartgry
Inleiding ronder geschreven
Regel 1:
{{Zijbalk celopbouw}}
Het '''cytoplasma''' is allesde waarvolledige inhoud van een [[cel (biologie)|cel]], uitmet bestaatuitzondering behalvevan de [[celkern|kern]],. deHet [[celmembraan]]cytoplasma enbestaat deuit eventuelehet [[celwandcytosol]] (enkelde aanweziggrondvloeistof), bijde een[[organel]]len plantaardigeen cel).alle Hetandere geheelinwendige vancelcomponenten cytoplasmazoals [[eiwitten]] en celkern wordtandere [[protoplasmaorganische verbinding|organische moleculen]] genoemd. VanuitHet de kerncytoplasma wordt mRNAbegrensd hetdoor cytoplasmaeen ingestuurd[[celmembraan|membraan]], omdie daarervoor dezorgt roldat vande 'recept'celinhoud voorniet [[proteïne|eiwitten]]vrijelijk tede gaancel vervullenuitstroomt. DeHet gevormdecytoplasma eiwittenbestaat gaanvoor opongeveer hun80% beurt deuit [[stofwisseling|metabolewater]] processenen inis de celmeestal beïnvloedenkleurloos.
 
Het belangrijkste bestanddeel van het cytoplasma is het [[cytosol]]: de waterige grondvloeistof waarin alle cellulaire structuren zijn ingebed. De termen ''cytosol'' en ''cytoplasma'' worden vaak synoniem gebruikt, maar hebben strikt genomen verschillende betekenissen. Het cytoplasma bevat bij [[eukaryoten]] namelijk ook de organellen, zoals het [[mitochondrion]], de [[ribosoom|ribosomen]] en het [[golgicomplex]]. Daarnaast is het cytosol rijk aan [[eiwitten]], [[koolhydraten]], [[ion (deeltje)|ion]]en en [[nucleïnezuren]].
Het cytoplasma wordt begrensd door de celmembraan, die ervoor zorgt dat het niet vrij de cel uitstroomt.
 
In het cytoplasma vinden veel verschillende cellulaire processen plaats. Voorbeelden zijn [[stofwisselingsroute]]s, zoals de [[glycolyse]], maar ook mechanische processen zoals opbouw van het [[cytoskelet]]. Het cytoskelet is een dynamisch netwerk van vezeleiwitten dat de cel stevigheid en beweeglijkheid geeft.
Het cytoplasma bestaat uit het [[cytosol]] (de vloeibare basissubstantie) en de [[organel]]len en insluitsels die erin drijven. Het cytosol bestaat uit water, eiwitten, [[Ribonucleïnezuur|RNA]], [[aminozuur|aminozuren]] (de bouwstenen van eiwitten), [[suikers]], [[Ion (deeltje)|ion]]en en vele andere stoffen. Het cytoplasma bestaat voor 60 tot 95% uit water. Plantaardige cellen bevatten vaak een of meer [[vacuole]]s die voornamelijk uit water bestaan, waardoor het watergehalte van de cel 98% is. Cytoplasma wordt vaak als synoniem gebruikt voor cytosol.
 
De term ''cytoplasma'' werd in 1863 geïntroduceerd door de Duitse anatoom [[Albert von Kölliker]] als synoniem voor "[[protoplasma]]". Pas in 1882 werd de betekenis veranderd op voorstel van [[Eduard Strasburger]].<ref>{{citeer boek | taal = en| auteur = Bynum WF, Browne EJ, Porter R | date = 1981 | title = Dictionary of the history of science | location = Princeton University Press | pages = 343-344 |isbn = 9781400853410 }}</ref> Sindsdien verwijst de term naar het celvocht, exclusief de celkern. In sommige gevallen worden ook bepaalde grote organellen weggelaten, zoals de [[vacuole]] of [[plastide]]n.
Het [[cytoskelet]] is een netwerk van eiwitten dat zich ook in het cytoplasma bevindt en o.a. stevigheid en vorm geeft aan de cel.
 
==Zie ook==
Het cytoplasma bevat dus verschillende celorganellen die elk nog eens door een membraan (van gelijke opbouw als de celmembraan) zijn omgeven en dus aparte compartimenten binnen de cel vormen. Dit heeft als voordeel dat er verschillende metabole processen binnen de compartimenten kunnen plaatsvinden zonder dat deze elkaar verstoren. [[enzym|Verteringsenzymen]] worden bijvoorbeeld gevormd in het [[ruw endoplasmatisch reticulum|RER]] en vervolgens verpakt in [[lysosoom|lysosomen]]. Zouden ze vrijkomen in het cytoplasma, dan zouden ze de cel zelf afbreken, met vaak de celdood tot gevolg.
* [[Protoplasma]]
 
{{Appendix||2=
==Bronnen==
{{References}}
}}
{{Navigatie celorganellen}}
 
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Cytoplasma"