|
'''Hendrik Josephus Pos''' (Amsterdam, [[11 juli]] [[1898]] - Haarlem, [[25 september]] [[1955]]) was een Nederlandse [[filosoof]].
Na al op zijnzeventiende 17e in 1915leeftijd eindexamen gymnasium (zowel alpha als bèta) afgelegd te hebben, is H.J.ging Pos klassieke talen gaan studeren aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Hij studeerde af in 1920, waarna hij een jaar in Heidelberg en in Freiburg studeerde (bij [[Heinrich Rickert]] en [[Edmund Husserl]]). Hij promoveerde op 24 januari 1922 in Heidelberg, met eenhet proefschrift getiteld: ''Zur Logik der Sprachwissenschaft''. Daarna heeftstudeerde hij nog een half jaar aan de [[Universiteit van Parijs|Sorbonne]] college gelopen, onder andereanderen bij de taalkundigen Joseph Vendryes en [[Antoine Meillet]]. In 1923 verkreeg Pos een tweede doctoraat, en wel aan de Vrije Universiteit. Dit was een vereiste voor de beoogde benoeming tot hoogleraar aldaar. Kort daarop werd hij op 25-jarige leeftijd benoemd tot hoogleraar in de algemene taalwetenschap en de klassieke letteren.
In 1923 verkreeg Pos een tweede doctoraat aan de Vrije Universiteit, wat een vereiste was voor een benoeming tot hoogleraar aldaar. In hetzelfde jaar werd hij (op 25-jarige leeftijd) benoemd tot hoogleraar in de algemene taalwetenschap en de klassieke letteren. Pos bleek er in de loop van de jaren steeds minder op zijn plek omdat zijn opvattingen steeds moeilijker te rijmen waren met de uitgangspunten van de Vrije Universiteit.
Hij trouwde op 23 september 1924 te Amsterdam met Marcelle Marie Delphine Honig (1902-1999).<ref>[https://www.openarch.nl/nha:589dd98c-9836-4153-9d51-48a536f047cc Huwelijksakte] (openarch.nl).</ref> ▼
H.J. Pos was op zeer jonge leeftijd benoemd tot hoogleraar, omdat iedereen overtuigd was van zijn bijzondere bekwaamheid. Hij bleek echter in de loop der jaren steeds minder op zijn plek bij de Vrije Universiteit, omdat zijn eigen opvattingen steeds moeilijker te rijmen waren met de uitgangspunten waarop de Vrije Universiteit was gebaseerd. In 1932 werdmaakte hij dande ook benoemdoverstap aannaar de [[Universiteit van Amsterdam]] waar hij werd benoemd als hoogleraar 'Theoretische wijsbegeerte en geschiedenis der wijsbegeerte'. Deze benoeming was niet heel verrassend: alAl ten tijde van zijn VU-hoogleraarschap had Pos meer interesse voor taalfilosofie dan voor de klassieke filologie.
H.J. Pos heeft veel artikelen gepubliceerd, op verschillende deelgebieden van de filosofie, en hij genoot nationaal en internationaal veel aanzien. Hij was spreker op talloze conferenties en voorzitter van veel congressen en commissies, onder andere van het [[Comité van Waakzaamheid]]. Snel na het uitbreken van de [[Tweede Wereldoorlog]] werd Pos door de Duitsers opgepakt<ref>Pos is achtereenvolgens geïnterneerd geweest in [[Buchenwald]], [[Kamp Vught|Vught]] en [[Kamp Sint-Michielsgestel|Sint Michielsgestel]].</ref> en moest hij zijn universitaire taken neerleggen. Na de oorlog vatte hij zijn taken weer op. Hij bekende zich nu nog meer tot het humanisme, en hij was dan ook betrokken bij de oprichting, in 1946, van het [[Humanistisch Verbond (Nederland)|Humanistisch Verbond]]. Pos was van 1948 tot 1953 de eerste voorzitter van de [[Fédération Internationale des Sociétés de Philosophie]] (FISP), opgericht in Amsterdam in 1948 tijdens het 10e [[World Congress of Philosophy]], dat voorgezeten werd door Pos.
Snel na het uitbreken van de [[Tweede Wereldoorlog]] werd Pos door de Duitsers opgepakt<ref>Pos is achtereenvolgens geïnterneerd geweest in [[Buchenwald]], [[Kamp Vught|Vught]] en [[Kamp Sint-Michielsgestel|Sint Michielsgestel]].</ref> en moest hij zijn universitaire taken neerleggen. Na de oorlog vatte hij zijn taken weer op. Hij bekende zich nu nog meer tot het humanisme, en hij was dan ook betrokken bij de oprichting, in 1946, van het [[Humanistisch Verbond (Nederland)|Humanistisch Verbond]]. Pos was van 1948 tot 1953 de eerste voorzitter van de [[Fédération Internationale des Sociétés de Philosophie]] (FISP), opgericht in Amsterdam in 1948 tijdens het 10e [[World Congress of Philosophy]], dat voorgezeten werd door Pos.
In Nederland publiceerde een "Comité voor Vrede in Indonesië" op 21 december 1948 een veroordeling van de [[politionele acties]] als "strijdig met de beginselen van het internationale recht, gevaarlijk voor de wereldvrede en noodlottig voor het welzijn der volkeren van Indonesië." H.J. Pos was samen met onder meer [[Jan Buskes|dominee Buskes]], een van de ondertekenaars. Ook ijverde Pos voor sympathieke relaties met de [[Sovjet-Unie]]. ▼
▲In Nederland publiceerde een "'Comité voor Vrede in Indonesië "' op 21 december 1948 een veroordeling van de [[politionele acties]] als "'strijdig met de beginselen van het internationale recht, gevaarlijk voor de wereldvrede en noodlottig voor het welzijn der volkeren van Indonesië. "' H.J. Pos was samen met onder meer [[Jan Buskes|dominee Buskes]], een van de ondertekenaars. Ook ijverde Pos voor sympathiekeeen goede relatiesrelatie met de [[Sovjet-Unie]].
Pos' naam is na zijn overlijden in 1955, ook binnen Nederland, niet heel bekend gebleven. Dit komt wellicht doordat zijn naam niet geassocieerd kan worden met één bepaald boek of met één specifieke filosofische overtuiging. Heel algemeen kan men zeggen dat hij zich in zijn tijd aan de VU vooral bezighield met [[taalfilosofie]], dan zijn aandacht verlegde naar de systematische filosofie en de [[geschiedenis van de filosofie]], en daarna kwamen, deels als gevolg van de tijdsomstandigheden, ook sociaal-politieke vraagstukken aan de orde.
▲Hij trouwde op 23 september 1924 te Amsterdam met Marcelle Marie Delphine Honig (1902-1999).<ref>[https://www.openarch.nl/nha:589dd98c-9836-4153-9d51-48a536f047cc Huwelijksakte] (openarch.nl).</ref>
Pos was sinds 1937 lid van de [[KNAW]]. Ook was hij eredoctor van de [[Universiteit van Poitiers]]. In 2011 werd Pos en zijn echtgenote door [[Yad Vashem]] de titel [[Rechtvaardige onder de Volkeren]] toegekend.<ref>[http://db.yadvashem.org/righteous/family.html?language=en&itemId=8066489 'Pos family'], website Yad Vashem.</ref>
| 