Versie van 10 aug 2020 12:55 bewerken 10Guillot (overleg \| bijdragen) 24.520 bewerkingen →‎Bizonjacht en uitroeiing: slachting ← Oudere bewerking		Versie van 10 aug 2020 20:38 bewerken ongedaan maken MichielDMN (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers, Terugdraaiers 141.213 bewerkingen k dieren "vernietigen" klinkt vrij gevoelloos Nieuwere bewerking →
Regel 41: De Amerikaanse bizon is bijna systematisch uitgeroeid. Enkele honderden jaren geleden leefden er in [[Noord-Amerika]] miljoenen exemplaren. In het voorjaar trokken ze langs de ''buffelpaden'' naar het noorden, in het najaar naar het warmere zuiden. De uitroeiing van de bizon wordt vaak aan de blanken geweten, maar de [[historicus]] [[Pekka Hämäläinen]] wijst erop dat ook de indianen eraan hebben bijgedragen.<ref name="Comanche">{{Citeer boek \|last= Hämäläinen \|first= Pekka \|title= The Comanche Empire \|year= 2008 \|publisher= Yale University Press\|isbn= 978-0-300-12654-9 \|url=http://books.google.com/?id=Fmh0AAAAMAAJ \|pages= 294–299, 313}}</ref> In de periode [[1830-1839]] doodden de [[Comanche (volk)\|Comanche]] en bevriende stammen op de zuidelijke prairie circa 280.000 bizons per jaar, wat al bijna het maximumaantal was dat gedood kon worden zonder dat de populatie afnam. Door een meer dan 15 jaar durende periode van droogte die in 1845 begon nam de druk op de populatie verder toe.<ref name="Comanche" /> In de loop van de [[19e eeuw]] begon de grote slachting. Bizons werden bejaagd omdat ze voedselconcurrenten waren van de koeien van veeboeren. Ook spoorwegmaatschappijen moedigden de jacht aan, want botsingen met bizons veroorzaakten schade, bizons schuilden vaak op plaatsen waar spoorlijnen door heuvels of bergen sneden en veroorzaakten zo treinvertragingen. Op bizons werd ook gejaagd om hun huid die als [[aandrijfriem]] of vloerkleed werd gebruikt. Grote hoeveelheden bizonhuiden werden naar [[Europa (werelddeel)\|Europa]] geëxporteerd. Tussen 1872 en 1874 werden er 3.700.000 bizons ~~vernietigd~~gedood, waarvan er slechts 150.000 door indianen ~~waren gedood~~. De blanke jagers doodden de dieren om hun huid en lieten de kadavers rotten. De indianen doodden zoveel dieren als zij nodig hadden, droogden het vlees, bewaarden merg en vet, sneden lepels en bekers uit de hoorns, vlochten lasso's en gordels van de haren en bewerkten de huiden tot tentdoeken, kleding en mocassins. Ten slotte werd op bizons gejaagd om de [[prairie-indianen]] te dwingen hun [[nomaden\|nomadische leefwijze]] op te geven en zich in reservaten te vestigen. Nog in 1875 pleitte generaal [[Philip Sheridan]] in het [[Amerikaans Congres]] om die laatste reden voor het uitroeien van de bizon.<ref name="bergman">{{Citeer web\| last =Bergman\| first =Brian\| title =Bison Back from Brink of Extinction\| work =[[Maclean's]]\| date =2004-02-16\| url =http://www.thecanadianencyclopedia.com/index.cfm?PgNm=TCE&Params=M1ARTM0012570\| accessdate =15 december 2012\| quote =For the sake of lasting peace, let them kill, skin and sell until the buffaloes are exterminated.}}</ref> Toen bezorgde Texanen hem vroegen om iets te doen aan deze slachting op grote schaal door de blanke jagers, antwoordde Sheridan: 'Laat hen doden, villen en verkopen tot alle bizons zijn uitgeroeid, want dat is de enige weg naar een duurzame vrede en een verdere uitbreiding van de blanke beschaving.'<ref>[[Dee Brown (historicus)\|Brown, D.]] (1970), ''Begraaf mijn hart bij de bocht van de rivier'', Nederlandse vertaling, 1993, p.319,323</ref> Jagers organiseerden speciale bizon-jachttreinen, van waaruit dan op de kuddes geschoten kon worden.<ref>[http://deredactie.be/permalink/1.642540 ''Bizons grazen eindelijk weer in Mexico''], via: [http://deredactie.be deredactie.be] 28 november 2009</ref> Het gevolg was dat de bizon tegen 1884 vrijwel was uitgeroeid. De indiaan verloor zijn ''indianenbuffel'', onmisbaar om zijn huid en vlees.

Amerikaanse bizon: verschil tussen versies