Afzetting (bestuur): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Taal-, schrijf- en spelfouten (zie het Groene Boekje)
Regel 10:
 
=== Procedure ===
Het [[Huis van Afgevaardigden (Verenigde Staten)|Huis van Afgevaardigden]] kan ''Articles of Impeachment'' (een [[tenlastelegging]]) tegen een functionaris aannemen met een eenvoudige meerderheid. IndienAls een rechter of een andere functionaris het onderwerp van een afzettingsprocedure is, wordt hij berecht in de [[Amerikaanse Senaat|Senaat]]. Bij een [[president van de Verenigde Staten]] wordt het proces ook in de Senaat gehouden, met het verschil dat niet de [[Vicepresident van de Verenigde Staten|vicepresident]] maar de opperrechter van het [[Hooggerechtshof (VS)|Amerikaans Hooggerechtshof]] de procedure leidt. De Senaat stemt dan na afloop van het proces. Voor afzetting is een [[Gekwalificeerde meerderheid|twee derde meerderheidtweederdemeerderheid]] nodig.
 
=== Gronden ===
Artikel 2, sectie 4 van de [[Grondwet van de Verenigde Staten]] luidt:<blockquote>''The President, Vice President, and all civil Officers of the United States shall be removed from Office on Impeachment for, and conviction of, Treason, Bribery, or other High Crimes and Misdemeanors.''</blockquote>
 
<blockquote>''De president, vicepresident en alle burgerlijke functionarissen van de Verenigde Staten zullen uit hun functie ontzet worden na impeachment en schuldigverklaring aan [[hoogverraad]], [[omkoperij]] of andere zware misdrijven of misdragingen.''<ref>[http://www.nederlandrechtsstaat.nl/public/nlrs/media/file/Impeachment.pdf Maurice Adams, ‘Treason, Bribery, or other high Crimes and Misdemeanors’ - De impeachmentprocedures tegen Bill Clinton en Donald Trump], Maurice Adams, ''Nederlands Juristenblad'', 23 juni 2017</ref></blockquote>
De formulering ''"all civil Officers"'' laat, evenals andere bewoordingen van deze zin, veel ruimte voor interpretatie en misverstand. Gewoonlijk wordt zij opgevat als ''"mensen die door de president benoemd zijn"';'. zijZij omvat zeker niet de lagere ambtenaren. Het woord ''"High"'' verwijst hier naar het hoge ambt, en in de uitdrukking ''"High Crime"'' duidt het dus niet op de ernst van de overtredingen, maar op de mate waarin ze het ambt bezoedelen. De aanduiding ''"High Crime"'' wijst zelfs niet noodzakelijkerwijs naarop strafbare daden, maar naar ernstig verwijtbaarlaakbaar gedrag. Ook de term ''"misdemeanor"'' moet niet in de gangbare juridische betekenis opgevat worden, waarin hij duidt op lichtere misdrijven, gewoonlijk met een gevangenisstraf tot een jaar. De term wordt in dit grondwetsartikel gebruikt in de ruimere betekenis van 'criminele daden'.
 
=== Procedures tegen presidenten ===
Drie presidenten van de Verenigde Staten zijn daadwerkelijk onderworpen aan een afzettingsprocedure nadat zij in staat van beschuldiging waren gesteld ("'impeached"') door het Huis van Afgevaardigden. Er is nog nooit een president door impeachment afgezet (wel zijn berechtingen afgebroken wegens zelf aftreden en overlijden). In alle gevallen werd in de Senaat de vereiste twee derde meerderheidtweederdemeerderheid niet gehaald:
*[[Andrew Johnson]] in 1868 in de periode van de ''[[Reconstructie (Verenigde Staten)|Reconstructie]]'' na de [[Amerikaanse Burgeroorlog]]. Johnson werd echter niet afgezet doordat in de Senaat één stem ontbrak voor een twee derde meerderheidtweederdemeerderheid.
*[[Bill Clinton]] in 1999, in verband met onware verklaringen in de zogenoemde ''[[Monica Lewinsky|Lewinsky-affaire]]''. Ook hier kwam het niet tot afzetting, doordat in de Senaat de vereiste twee derde meerderheidtweederdemeerderheid niet werd gehaald. In deze afzettingsprocedures speelde vooral een belangrijke rol dat de president had gelogen ([[meineed]] gepleegd) ten overstaan van juridische en maatschappelijke instanties.
*[[Donald Trump]] in december 2019 in verband met machtsmisbruik en het tegenwerken van het Congres in de zogenoemde ''[[Oekraïne-affaire]]''.<ref>[https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20191218_04773605 Historisch: Donald Trump officieel ‘impeached’ na “illegale poging tot staatsgreep”], ''Het Nieuwsblad'', 19 december 2019</ref> Op 26 september 2019 kondigde de voorzitter van het Huis van Afgevaardigden [[Nancy Pelosi]] aan dat het Huis een procedure zou beginnen om president Trump [[afzettingsprocedure tegen Donald Trump|in beschuldiging te stellen]]. De aanleiding daartoe was Trumps vermeendevermoede poging om de president van [[Oekraïne]] onder druk te zetten een onderzoek in te stellen tegen zijn politieke rivaal oud-vicepresident [[Joe Biden]], die kandidaat van de Democraten wil worden bij de presidentsverkiezing van 2020. Zes commissies van het Huis van Afgevaardigden gingen voorbereidend onderzoek doen. Later werd besloten openbare [[hoorzitting]]en te gaan houden, waarna een stemming volgde waarbij alle Republikeinse afgevaardigden tegenstemden en alle Democratische afgevaardigden die aanwezig waren voorstemdenvoor, met uitzondering van [[Tulsi Gabbard]] die zich onthield van stemming.<ref>{{en}} [https://edition.cnn.com/interactive/2019/12/politics/house-impeachment-vote/ How each member of the House voted on impeachment], ''CNN'', 18 december 2019</ref> De ''Articles of Impeachment'' werden op 15 januari 2020 overgedragen aan de Senaat. Op 5 februari 2020 werd Trump door een meerderheid van de senatoren vrijgesproken. Alle Democratische senatoren stemden voor afzetting, alle Republikeinse senatoren tegen, met uitzondering van [[Mitt Romney]] stemden tegen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2321777-amerikaanse-senaat-spreekt-trump-vrij-in-afzettingsproces.html Amerikaanse Senaat spreekt Trump vrij in afzettingsproces], ''nos.nl'', 5 februari 2020</ref>
::In bovenstaande afzettingsprocedures speelde vooral een belangrijke rol dat de president had gelogen ([[meineed]] gepleegd) ten overstaan van juridische en maatschappelijke instanties.
*[[Donald Trump]] in december 2019 in verband met machtsmisbruik en het tegenwerken van het Congres in de zogenoemde [[Oekraïne-affaire]].<ref>[https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20191218_04773605 Historisch: Donald Trump officieel ‘impeached’ na “illegale poging tot staatsgreep”], ''Het Nieuwsblad'', 19 december 2019</ref> Op 26 september 2019 kondigde de voorzitter van het Huis van Afgevaardigden [[Nancy Pelosi]] aan dat het Huis een procedure zou beginnen om president Trump [[afzettingsprocedure tegen Donald Trump|in beschuldiging te stellen]]. De aanleiding daartoe was Trumps vermeende poging om de president van [[Oekraïne]] onder druk te zetten een onderzoek in te stellen tegen zijn politieke rivaal oud-vicepresident [[Joe Biden]] die kandidaat van de Democraten wil worden bij de presidentsverkiezing van 2020. Zes commissies van het Huis van Afgevaardigden gingen voorbereidend onderzoek doen. Later werd besloten openbare [[hoorzitting]]en te gaan houden, waarna een stemming volgde waarbij alle Republikeinse afgevaardigden tegenstemden en alle Democratische afgevaardigden die aanwezig waren voorstemden, met uitzondering van [[Tulsi Gabbard]] die zich onthield van stemming.<ref>{{en}} [https://edition.cnn.com/interactive/2019/12/politics/house-impeachment-vote/ How each member of the House voted on impeachment], ''CNN'', 18 december 2019</ref> De ''Articles of Impeachment'' werden op 15 januari 2020 overgedragen aan de Senaat. Op 5 februari 2020 werd Trump door een meerderheid van de senatoren vrijgesproken. Alle Democratische senatoren stemden voor afzetting, alle Republikeinse senatoren, met uitzondering van [[Mitt Romney]] stemden tegen.<ref>[https://nos.nl/artikel/2321777-amerikaanse-senaat-spreekt-trump-vrij-in-afzettingsproces.html Amerikaanse Senaat spreekt Trump vrij in afzettingsproces], ''nos.nl'', 5 februari 2020</ref>
 
Tegen [[Richard Nixon]] dreigden er, in verband met het zogenoemde ''[[Watergateschandaal]]'', in het Huis van Afgevaardigden ''Articles of Impeachment'' te worden aangenomen, maar hij trad af voordat het zover kwam.

Ook tegen [[Warren G. Harding]] dreigde in 1923 een afzettingsprocedure wegens de corruptie en vriendjespolitiek onder zijn bewind (onder andere het ''[[Teapot Dome]]''-schandaal), maar hij overleed voordat de procedure kon worden begonnen.
 
== Filipijnen ==
Een afzettingsprocedure in de Filipijnen is gebaseerd op de Amerikaanse procedure en lijkt daar dan ook sterk op. Het belangrijkste verschil is dat in de Filipijnen slechts een derde van de leden van het [[Filipijns Huis van Afgevaardigden]] voor de motie tot afzetting hoeft te stemmen om deze aan te nemen. Na aanname van de ''Articles of Impeachment'' wordt de functionaris net als in de Verenigde Staten berecht in de [[Filipijnse Senaat|Senaat]]. Net als in de Verenigde Staten dienen voor een veroordeling van de functionaris twee derde van de senatoren voor te stemmen.
 
De enige [[president van de Filipijnen]] tegen wie ooit met resultaat een afzettingsprocedure werd begonnen was [[Joseph Estrada]]. Tegen hem werd in 2000 door het Huis van Afgevaardigden met succes een motie tot afzetting aangenomen. Het kwam echter nooit tot een veroordeling door de Filipijnse Senaat, omdat er tijdens de behandeling van de rechtszaak in de Filipijnse Senaat een opstand uitbrak toen de Senaat in meerderheid tegen het openen van een envelop met bewijsmateriaal stemde. Na een vier dagen durende opstand werd hij afgezet.

Tegen opvolger [[Gloria Macapagal-Arroyo|MacagapalGloria Macapagal-Arroyo]] werd vier maalkeer een afzettingsprocedure opgestart. Geen enkele keer was er in het Huis van Afgevaardigden een minimum van een derde van de leden voorstander van afzetting.

In mei 2012 werd de opperrechter van het [[Filipijns hooggerechtshof]] [[Renato Corona]] veroordeeld door de Filipijnse Senaat, nadat eerder al in december 2011 de ''Articles of Impeachment'' werden aangenomen.
 
{{Appendix}}