Basiliek van Aquileia: verschil tussen versies

Halverwege de vierde eeuw was het aantal christelijke gelovigen zo sterk gestegen dat er een enorme uitbreiding van de noordzaal nodig was. In feite was het niet slechts een uitbreiding, het oorspronkelijke complex ging grondig op de schop om het groeiende aantal gelovigen in de zogenaamde post-Theodorische noordzaal onderdak te kunnen geven.<ref>Zie ook figuur 1 (rechts) in Visintini ''et al.''</ref> Heden zijn de contourlijnen van deze noordzaal nog te zien op het grasveld in het noordoosterlijk hoek van het huidige complex (zie situatiekaartje beneden).<ref name=":7">Zie ook plattegrond van de lokatie op [https://divisare.com/projects/266833-gtrf-tortelli-frassoni-architetti-associati-orsenigo_chemollo-aula-di-cromazio-e-piazze-della-basilica-di-aquileia DIVISARE.com] (10e figuur in het artikel), waar tevens de witte contouren van alle gebouwen die ooit in het complex hebben gezeten.</ref> Uit deze periode dateert ook de oudst bekende en ovaalgevormde doopvont van het complex, dat heden in de Crypte van opgravingen te bezichtigen is.<ref name=":0" /><ref>''[http://aquileia.arte.it/guida-arte/aquileia/da-vedere/monumento/battistero-5347 Battistero]'', Aquilea Patrimonio dell'Umanita, op aquileia.arte.it</ref><ref name=":0" />

De transversale zaal is de oudste zaal en de vloer hiervan was van ''cocciopesto''<ref name=":6" /><ref>[[:en:Opus_signinumOpus signinum|Cocciopesto (lat: ''Opus signinum''''')''']] is een Romeinse bouwtechniek waarbij stenen en keramiek verpletterd werden en met cement tot zeer harde en gladde vloeroppervlaktes verwerkt werden.</ref><ref name=":6" />. De gang die er voorlangs liep en daarmee de drie zalen met elkander verbindde is wel van mozaiek. Het zuiderlijkste deel, dat met de zuidzaal verbindde is heden in de basiliek nog te zien.

[[Bestand:A_detail_from_part_of_an_early_4th_century_AD_mosaic_depicting_a_basket_of_snails_belonging_to_the_floor_of_the_Theodorian_transversal_hall,_Basilica_di_Santa_Maria_Assunta,_Aquileia,_Italy_(21410819623).jpg|miniatuur|thumb|left|Slakken in een schaal]]Met uitzondering van waar de fundering van de latere klokkentoren is gebouwd, kon de mozaiekvloer van de Noordzaal geheel gereconstrueerd worden.<ref name=":9">Omari (2012), p.122</ref> Grote delen hiervan zijn te bezichtigen in de Crypte van Opgravingen.

Met name in deze zaal komen beelden voor waarvan de wetenschap de betekenis nog niet heeft kunnen ontsleutelen, zoals "kreeften in boomtoppen", schalen met paddestoelen en slakken.<ref>John M Allegro (2013), "Why baskets of Mushrooms and Snails?" en "The Baskets as Decorative Motifs" in ''[https://books.google.com.tr/books?id=tw--BAAAQBAJ&lpg=PT173&ots=lKt4DIHITL&dq=Basilica%20Aquileia%20basket%20snails&pg=PT3#v=onepage&q=Basilica%20Aquileia%20basket%20snails&f=false The End of a Road].''</ref><ref>Fabbro (1996)</ref> Bijzondere figuren zijn onder meer de hypogrief, de geit, en symbolen die naar Christelijke deugden en het paradijs verwijzen. Benoemenswaardig zijn voorts de ram, het konijn en de Davidsster.<ref name=":6" /><ref name=":8" /><ref>Deze elementen zijn overigens allemaal in het huidige Crypte van Ontgravingen te bezichtigen.</ref><ref name=":6" /><ref name=":8" />

[[Bestand:Aquileja-09.JPG|miniatuur|thumb|De haan en het schildpad]]Het laatst gebouwde zuidzaal toont ook de meest recente mozaiekvoorstellingen uit de vroegchristelijke tijd. De mozaiekplan kon vrijwel geheel gereconstrueerd worden en is te bezichtigen in de hoofdruimte van de huidige basiliek.<ref name=":9" /><ref>Visintini, p. L-9</ref>

Bij binnenkomst van het basiliek, vindt men rechts in de [[narthex]], tegen de voet van een kolom de veelbesproken voorstelling van een haan die oog in oog met een schildpad staat. Er is geen consensus over wat de betekenis van deze voorstelling is. Symboliseert het de strijd tussen God en de duivel, ofwel de tegenstelling van licht en duisternis? <ref name=":1" /><ref>(25 sept 2018), ''[https://www.italianways.com/the-mosaics-in-aquileias-basilica-of-santa-maria-assunta/ The mosaics in Aquileia's basilica of Santa Maria Assunta]'' , op Italian ways.</ref><ref name=":1" /> Of is het een verwijzing naar de controverse die het [[Arianisme]] in die tijd veroorzaakte?<ref name=":8" /> Wat het ook zij, het belang van deze voorstelling wordt benadrukt door zijn herhaling, ofschoon met een andere achtergrond, in de Noordzaal.

De doopceremonie werd maximaal tweemaal per jaar gehouden, op de dag voor Kerstmis en soms nog op een andere dag. Dopelingen, in die tijd enkel volwassenen, betraden "de kerk van de heidenen" aan de westkant, werden ondergedompeld, en verlieten het gebouw via de oostelijke deur, naar het licht en de basiliek.

Ten zuiden van het basiliekcomplex ligt het "Piazza Patriarcato". Deze tuin bevat de resten van een groot Romeins openbaar gebouw: het was een gebouw dat in dezelfde periode gebouwd werd als toen het religieuze complex gestart werd. Het was een opslagplaats van ca. 66 x× 90 meter waarin oorlogsbuit en reserves bewaard werd voor het leger dat aan de grenzen van het rijk patrouilleerde. Het gebouw heeft er tot de achtiende eeuw gestaan. Nu is slechts middels witte lijnen het profiel van het voormalige gebouw te zien.<ref name=":37" /><ref name=":73" />

* Visintini, Domenico, Crosilla, Fabio, en Sepic, Francesco (?), {{pdf}} ''[https://studylib.net/doc/11871245/laser-scanning-survey-of-the-aquileia-basilica--italy--and Laser scanning survey of the Aquileia basilica (Italy) and automatic modeling of the volumetric primitives]'', Department of Georesources & Territory, University of Udine, Italy