Lise Meitner: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k →‎Biografie: Geen blokhaken
Laura sf (overleg | bijdragen)
→‎Nazi-Duitsland en vlucht: paar herwoordingen en extra bron
Regel 129:
Door het opkomende [[nationaalsocialisme]] in Duitsland ondervond Meitner steeds meer last aan de universiteit.<ref name="Age" /> Vele Joodse onderzoekers, zoals [[Fritz Haber]], [[Leó Szilárd]] en haar neef [[Otto Frisch]], werden gedwongen hun positie op te geven en besloten het land te verlaten. Hoewel Meitner haar positie als hoogleraar in 1933 kwijtraakte, besloot ze in Duitsland te blijven.<ref name="Hitler" /> Vier dingen beschermden haar tegen de anti-Joodse wet die in 1933 werd afgekondigd: haar Oostenrijkse nationaliteit, het feit dat het [[Max-Planck-Gesellschaft|Kaiser-Wilhelm-Institut]] geen overheidsinstantie was, haar vriendschap met vooraanstaande onderzoekers, zoals Max Planck en Otto Hahn, en het feit dat ze een vooraanstaand onderzoeker was.<ref name="Hitler" /><ref name="Ruth6"> {{en}} Sime, Ruth Lewin [http://www.mpiwg-berlin.mpg.de/KWG/Ergebnisse/Ergebnisse24.pdf From exceptional prominence to prominent exception: Lise Meitner at the Kaiser Wilhelm Institute for Chemistry], 2005, pp. 15-17 </ref>
 
Niettemin kon haar beschermde status haar niet geheel vrijwaren van het publieke lot dat Joden moesten ondergaan. Ze werd gedwongen de gele [[Jodenster]] te dragen en ze was regelmatig doelwit van grove opmerkingen en zelfs fysiek geweld. Na de annexatie (''[[Anschluss]]'') van Oostenrijk in maart 1938 door Duitsland besloot ook Meitner te vluchten voor het [[nazi]]regime. ZonderHaar uitreisvisumOostenrijks wistpaspoort was door het Naziregime ongeldig gemaakt, en het was haar verboden meer dan tien [[Reichsmark|rijksmark]] op zak te hebben. Hahn gaf Meitner zijn moeder's diamanten ring mee op haar vlucht, zodat ze een grenswachter zou kunnen omkopen.<ref name=":0">Sutton, Mike (5 November 2018). "[https://www.chemistryworld.com/features/hahn-meitner-and-the-discovery-of-nuclear-fission/3009604.article Hahn, Meitner and the discovery of nuclear fission]". ''Chemistry World''. Royal Society of Chemistry.</ref> Ze gebruikte die uiteindelijk niet: met de hulp van de Nederlandse fysici [[Dirk Coster (natuurkundige)|Dirk Coster]], [[Peter Debye]] en [[Adriaan Fokker]] wist ze op 13 juli ternauwernood Nederland te bereiken, vanwaar ze via Denemarken doorreisde naar Zweden.<ref name="Apotheker" /> Fokker en Coster waren in de weken ervoor bezig geweest om geld te verzamelen om Meitner een positie aan te kunnen bieden op de [[Rijksuniversiteit Groningen]], waar buitenlanders geen betaalde functie mochten hebben. Hoewel ze slechts een vijfde van het gewenste bedrag bijeen hadden verzameld, besloten ze haar uit Duitsland te halen met toestemming van de Nederlandse overheid.<ref name="Age"> {{en}} {{Citeer boek
| achternaam = Rife
| voornaam = Patricia
Regel 136:
| uitgever = Birkhauser Boston Inc
| pagina's = pp. 168-172
}} </ref> Voor een vakantie in Nederland was geen visum verplicht,.<ref name="AtoZ" /> maarOm welde eenschijn geldigte wekken van een paspoortvakantie, datwas ze zeer licht bepakt: wat kleren, de Duitsetien overheidrijksmark, haaren nietde wildediamanten gevenring.<ref name="escape">{{en}} {{Citeer boek|titel=Lise Meitner: A Life in Physics|voornaam=Ruth Lewin|achternaam=Sime|uitgever=University of California Press|datum=1997|pagina's=pp. 203-204}}</ref> (Die laatste zou ze uiteindelijk aan de verloofde van haar neefje doorgeven.)<ref name=":0" />
| achternaam = Sime
| voornaam = Ruth Lewin
| datum = 1997
| titel = Lise Meitner: A Life in Physics
| uitgever = University of California Press
| pagina's = pp. 203-204
}}</ref> Om de schijn te wekken van een vakantie, was ze zeer licht bepakt: wat kleren, 10 [[Reichsmark|mark]] en een ring met diamant, gekregen van Hahn om in geval van nood als geldmiddel te gebruiken.<ref name="escape" />
 
In Denemarken werkte ze korte tijd samen met [[Niels Bohr]], maar besloot toch het aanbod uit [[Stockholm]] aan te nemen en eind augustus vertrok ze naar Zweden.<ref name="Age" /> Op het Nobel-instituut van [[Manne Siegbahn]] in Stockholm zette Meitner – met de weinige middelen die ze tot haar beschikking had – haar onderzoekswerkzaamheden op het gebied van de kernfysica voort. Van Siegbahn kreeg ze weinig ondersteuning wegens diens vooroordelen over vrouwen in de wetenschap.<ref name="Apotheker" />