Nederlandse keuken: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
kGeen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 1:
{{Zijbalk kookkunst}}
De '''Nederlandse keuken''' is met name geïnspireerd door het [[landbouw]]verleden van [[Nederland]]. Alhoewel de keuken per streek kan verschillen en er regionale specialiteiten bestaan, zijn er [[Lijst van Nederlandse gerechten en lekkernijen|voor Nederland typisch geachte gerechten]]. Nederlandse gerechten zijn vaak relatief eenvoudig en voedzaam, zoals pap, Goudse kaas, pannenkoek, snert en stamppot.<ref
Nederlanders ontbijten traditioneel met brood of pap, en lunchen doorgaans met brood. De meeste Nederlanders eten rond 18.00 uur een warme maaltijd.
Regel 64:
Schriftelijke bronnen over het eetpatroon in het gebied dat nu Nederland heet, komen van Romeinse schrijvers. De Romeinen heersten hier tussen ongeveer 50 voor Christus en 400 jaar na Christus.
Veel voedsel werd betrokken uit de landbouw. De veeteelt bracht vlees voort van runderen, schapen, geiten en varkens, van sommige dieren melk, en ook kaas. Akkerbouwproducten waren [[tarwe]], [[gerst]], [[gierst]], [[haver]], in mindere mate [[Rogge (graan)|rogge]], erwten, bonen en vlas voor olie en vezels. Ook werd er fruit gegeten.
Gejaagd werd op ganzen, eenden, [[Patrijs (vogel)|patrijzen]], [[houtsnip]]pen, hazen en herten, gevist op zoetwatervissen als [[brasem]], paling, [[snoek]], [[baars]], [[Europese steur|steur]] en zalm en soms op zeevis als makreel. Ook was er oogst uit bijvoorbeeld bossen, zoals vruchten en noten.<ref
=== De middeleeuwen ===
Het voedsel van rijken verschilde ook in de Middeleeuwen nogal van dat van de armen. De maaltijden van de rijken waren overvloedig en omvatten een keur aan soorten vlees en gevogelte, naast allerlei zuivelproducten, zoals kaas, en luxere broodsoorten en papsoorten. Voor de armeren bestond het eten vooral uit pap of brij, roggebrood en weinig vlees.<ref
Ook tot het voedsel behoorden gekookte erwten en bonen, met ui, selderij en zout, soms ook met een stukje gezouten vlees. Daarnaast waren wortelgroenten belangrijk, vooral [[pastinaak]]. Overigens werden er in deze periode weinig groenten gegeten. Indien beschikbaar en betaalbaar at men soms ook vis, [[weekdieren]], hert, rund, eieren, melk, kaas, fruit, biet, raap en koolsoorten.
Regel 82:
De Nederlandse keuken werd lange tijd mede bepaald door invloeden van overheersers en invloeden via de adel.
Het oudste Nederlands(talige) kookboek dateert uit circa 1514 en is genaamd [[Een notabel boecxken van cokeryen]].<ref>[https://www.dbnl.org/tekst/_not001nota01_01/_not001nota01_01_0001.php Een notabel boecxken van cokeryen] Geraadpleegd op 26 juni 2020</ref> Dit boek werd in Brussel gedrukt werd door [[Thomas van der Noot]] en omschrijft middeleeuwse recepten voor feestelijke gelegenheden, zoals sauzen, [[wild]], [[gelei]], vis, vlees, [[pastei]]en, eieren, zuivelgerechten, alsook [[konfijten|gekonfijt]]e kweepeer en gember. Tevens bevat dit het oudst bekende recept voor [[appeltaart]]. ''Een notabel boecxken van cokeryen'' bevatte 175 recepten, waaronder veel vereenvoudigde recepten van de Fransman [[Taillevent]].<ref
Toen in de [[Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden]] de [[Gouden Eeuw (Nederland)|Gouden Eeuw]] aanving werden ook voor de welgestelde [[middenklasse]] luxere gerechten bereikbaar, vaak bestaande uit een rijke verscheidenheid aan fruit, kazen, vlees, wijn en noten. Door de welgestelden werden tevens [[zangvogels]] zoals spreeuwen, vinken en merels genuttigd, een gebruik dat pas in de 20e eeuw ten einde kwam.<ref>[https://www.historischnieuwsblad.nl/de-vooruitgang-in-roomboter-gebakken-spreeuwen/ De Vooruitgang: In roomboter gebakken spreeuwen] Ingrid van der Vlis. Historisch Nieuwsblad 1/2003. Geraadpleegd op 26 juni 2020</ref>
Regel 106:
* [[Johannes van Dam]] (2005) Dikkevandam, Nijgh & Van Ditmar, Amsterdam.
* Adel P. den Hartog (red.) (2001) De Voeding van Nederland in de Twintigste Eeuw: Balans van Honderd Jaar Werken aan Voeding en Gezondheid, Wageningen.
* Jozien Jobse-van Putten (1996) Eenvoudig maar voedzaam. Cultuurgeschiedenis van de dagelijkse maaltijd in Nederland. Nijmegen.
* Harold McGee (2006) Over eten en koken, Bert Bakker, Nieuw Amsterdam.
|