Whisky: verschil tussen versies

De schrijfwijze is afhankelijk van de herkomst van de drank. Whiskey uit [[Ierland (land)|Ierland]] en de [[Verenigde Staten]] wordt met een ''e'' geschreven, whisky uit [[Schotland]] en [[Canada]] zonder ''e''. Het meervoud is, volgens de Engelse spellingregels, ''whiskeys'', respectievelijk ''whiskies''. De officiële Nederlandse schrijfwijze is ''whiskey'', en in meervoud ''whiskeys'',<ref>[https://woordenlijst.org/#/?q=whiskey whiskey, woordenlijst.org]</ref> resp. ''whisky'', en in meervoud ''whisky's''.<ref>[https://woordenlijst.org/#/?q=whisky whisky, woordenlijst.org]</ref>

 

Grain whisky (graanwhisky) is gestookt uit om het even welke graansoort of een combinatie van graansoorten. Bijvoorbeeld tarwe, rogge, gerst of mais.

 

Malt whisky is whisky die uitsluitend is gestookt uit gemoute gerst en niet uit andere graansoorten.

 

Tegenover de blended whisky's staan de '''single malt whisky's''', die bestaan uit whisky's afkomstig van één distilleerderij. Deze whisky's hebben vaak een wat meer uitgesproken smaak; bijvoorbeeld de whisky's uit het westen van Schotland kenmerken zich door een zilte, [[jodium (element)|jodiumachtige]] smaak. Single malts worden gedistilleerd in koperen potketels. Tijdens het bereiden past men de techniek [[eesten]] toe, waarbij de gemoute gerst wordt verhit door de warmte en rookgassen van een vuur dat vaak met een deel turf gestookt wordt. Deze turf of juist het ontbreken ervan heeft een sterke invloed op de uiteindelijke smaak van de whisky.

 

Het toevoegen van een of enkele druppels water zet een proces in gang dat de geur beter vrijmaakt, en de smaak wat verzacht. Te veel water is echter niet aan te raden, omdat de kou de smaaksensatie vermindert. Volgens distilleerders maakt het niet uit hoe je geniet, als je maar geniet.

 

Blended malt is samengesteld uit malt whisky’s uit verschillende distilleerderijen. Deze categorie werd vroeger ook "pure malt" of "vatted malt" genoemd. De bekendste voorbeelden hiervan zijn Johnnie Walker Green Label en Nikka Black Label.

 

The Scotch Whisky Association heeft in februari 2005 nieuwe richtlijnen aan haar leden uitgegeven. Daarin staat dat vatted of pure malts in het vervolg allemaal ''blended malts'' moeten worden genoemd.<ref>[http://business.scotsman.com/agriculture.cfm?id=139782005 Website dagblad ''The Scotsman'', 07-02-2005]</ref>

 

[[Bestand:Dimple in driekante fles met dito verpakking.jpg|thumb|Dimple in driekante fles met dito blikken verpakking]]

[[Bestand:ChivasRegal-Wiki.JPG|thumb|Lege fles Whisky Chivas Regal]]

Maar ook oude vaten waarin Franse wijn (Chardonnay), andere whisky's en zelfs rum heeft gezeten worden toegepast om de whisky te laten rijpen. Door de overblijfselen van de vorige vloeistof in het eikenhout wordt de whisky gekleurd en komt de whisky op smaak. Die smaak die de vaten oplevert is typisch voor de daarin ontstane whisky en wordt vaak ook op het etiket van de whisky vermeld. Sommige whiskyfabrikanten vermelden op hun etiket dat de whisky gerijpt is op (ten minste) twee vaten, bijvoorbeeld port en sherry. Deze whisky krijgt op het etiket de vermelding "Double wood". De smaak van een "Double wood" is zoeter dan de doorsnee whisky vanwege de geringe maar duidelijk te proeven hoeveelheid suiker die in de vaten achterblijft van de port en de sherry.

 

Scotch whisky is de officiële benaming voor whisky afkomstig uit Schotland zoals die is vastgelegd in de Europese wetgeving.

 

* ''Islands'' ([[Arran]], [[Mull]], [[Jura (eiland)|Jura]], [[Skye]], [[Orkney-eilanden|Orkney]])

 

* [[Lijst van Campbeltown single malts]]

* [[Lijst van Highland single malts]]

* [[Lijst van Speyside single malts]]

 

Twee belangrijke verschillen met Schotse whisky zijn, dat de Ierse whiskey (behalve de [[Connemara Whiskey]]) geen rooksmaak heeft doordat de mout niet met turf wordt geëest, en dat de whiskey drie keer wordt gedistilleerd. Als grondstoffen worden tarwe, haver en rogge gebruikt. Het distilleren geschiedt in zowel pot- als in kolomketels.

 

De Ierse whiskey wordt ook gebruikt als onderdeel van de [[Irish coffee]].

 

Bourbon, whiskey afkomstig uit de VS, kenmerkt zich door het recept van het beslag. '''Straight bourbon''' wordt geproduceerd van minimaal 51% maïs, '''Straight rye''' van minimaal 51% rogge. Bourbon wordt tweemaal gedistilleerd. De eerste maal in een zogenaamde "beer still", de tweede maal in een "doubler". De naam ''Bourbon'' mag uitsluitend gebruikt worden voor Amerikaanse whiskeys die ten minste twee jaar gerijpt hebben in geblakerde eikenhouten vaten en waarvan de mashbill (het recept) ten minste 51% maïs bevat. Staat er echter 80% of meer maïs op de mashbill dan moet de whiskey "Straight Corn Whiskey" worden genoemd. Wanneer de whiskey ten minste een jaar en een dag in Kentucky heeft gerijpt, mag deze whiskey "Kentucky Bourbon" worden genoemd. Bourbon kan overal in de VS worden gemaakt. Er wordt bijvoorbeeld ook bourbon gemaakt in onder andere Virginia (Virginia Gentleman). Het bekende whiskeymerk "[[Jack Daniel's]]", afkomstig uit [[Tennessee]], is volgens de letter van de wet ook bourbon. Maar omdat deze whiskey voor het rijpen door een drie meter dikke laag houtskool van esdoorn wordt gefilterd, "charcoal mellowing" genoemd, werd, om zich te onderscheiden van de andere (Kentucky) bourbons, de naam 'Tennessee Whiskey' in het leven geroepen, naar de staat waar de distilleerderij staat. Er is nog een andere distilleerderij in Tennessee die dit proces toepast: George Dickel.

 

Bij wetgeving is in Amerika bepaald dat de te gebruiken vaten nieuw moeten zijn en slechts één keer gebruikt mogen worden voor het rijpingsproces. Hierna moeten zij vernietigd of verkocht worden. Fabrikanten van rum en tequila maken graag gebruik van deze bepaling. Zij kopen de vaten op voor het laatste deel van het rijpingsproces van hun drank.

 

Canada had ooit een bloeiende whiskyindustrie met veel kleine distilleerderijen. Toen de Canadese overheid in de tweede helft van de 19e eeuw hoge belastingen ging heffen, konden alleen de grote distilleerderijen overleven. Ook werd het maken van whisky erg streng gereguleerd. De meeste Canadese whisky's die nu nog op de markt zijn, zijn blends, gebaseerd op whisky gemaakt uit maïs. Het wordt toegestaan om tot 9,09% andere dranken toe te voegen om de gewenste smaak te verkrijgen. Dit kan van alles zijn, van [[rum (drank)|rum]] tot [[cognac (drank)|cognac]].

 

* Het woord whisky wordt in het [[Spellingsalfabet (NAVO)|internationale spellingsalfabet]] gebruikt voor de letter [[W (letter)|W]].

* Portretfotografen gebruiken het uitspreken van het woord ''whisky'' voor het produceren van een mooiere glimlach dan van het overbekende ''cheese''.

 

== Externe link ==