Karen Blixen: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k +int link in infobox |
k Wikipedia:Stemlokaal/Modificatie Amsterdamconstructies, jaartallen ontlinkt per WP:LINK, spelling, replaced: één → een, schrijver → schrijver (hoofdbetekenis) (12) met AWB |
||
Regel 15:
| overlijdensplaats = [[Rungsted]]
| land = {{DK}}
| beroep = [[schrijver (hoofdbetekenis)|schrijfster]]
| jaren-actief =
| genre = [[memoires]], [[Verhaal (hoofdbetekenis)|verhalen]], [[brief|brieven]]
| stroming =
| invloeden =
Regel 33:
}}
[[Bestand:Karen Blixen 1913.jpg|thumb|Karen Blixen in 1913, kort voor haar vertrek naar Afrika.]]
'''Karen Blixen''', [[barones]] von Blixen-Finecke, ([[Rungsted]], [[17 april]] [[1885]] – aldaar, [[7 september]] [[1962]]), die schreef onder het [[pseudoniem]] '''Isak Dinesen''', was een [[Denemarken|Deense]] [[schrijver (hoofdbetekenis)|schrijfster]] die publiceerde in het [[Deens]] en het [[Engels (hoofdbetekenis)|Engels]].
In 1937 verschenen haar [[memoires]] ''[[Een lied van Afrika|Out of Africa]]'' (in het Nederlands vertaald als ''Een lied van Afrika''), over de zeventien jaar dat zij woonde en werkte in [[Kenia]] (1914-1931). Dit boek werd in 1985 verfilmd onder de titel ''[[Out of Africa (film)|Out of Africa]]''.
Regel 39:
== Biografie ==
=== Jeugd ===
Karen Dinesen werd geboren in Rungsted in Denemarken, een plaats ten noorden van [[Kopenhagen (hoofdbetekenis)|Kopenhagen]] langs de oever van de [[Sont]], als telg van een [[aristocratie|aristocratische]] familie van [[Unitarisme (theologie)|unitaristische]] achtergrond. Haar vader was Wilhelm Dinesen, een [[militair]], landeigenaar, [[atleet]], Deens [[parlement]]slid en schrijver van een serie artikelen getiteld ''Brieven van tijdens de Jacht''. Haar moeder was Ingeborg Westenholz Dinesen, een dochter van een rijke scheepsbouwer, een unitaristische [[activisme (algemeen)|activiste]] die als eerste vrouw ooit zitting nam in de gemeenteraad van Rungsted.<ref>[https://blixen.dk/life-writings/karen-blixens-life/childhood-and-youth/?lang=en Karen Blixen's childhood and youth], op blixen.dk.</ref>
Karen was de middelste van drie meisjes, waarna nog twee broers kwamen. De oudste zus Ea, twee jaar ouder dan Karen, was degene met gevoel voor verantwoordelijkheid en zorg. De anderhalf jaar jongere zus Ella was geen stilzitter en vertrok in haar eentje, vlak voor de [[Russische Revolutie (1917)]], naar [[Moskou (hoofdbetekenis)|Moskou]]. Op haar 30e trouwde Ella met een advocaat en was ze politiek gezien uitgebroken. Ze was lid van "Danskheden" in [[Zuid-Jutland]]. Zes jaar na de geboorte van Ella werd Thomas geboren en daar vlak achteraan nog een broertje.
Karen had het in haar jeugd flink moeilijk. Als middelste meisje kreeg ze minder aandacht dan haar zussen. Toch was ze het lievelingetje van haar vader, met wie ze een goede band had. Hij pleegde echter zelfmoord toen Karen 10 jaar oud was, kennelijk omdat hij [[syfilis]] had. Hierdoor kroop ze in een zelfbedacht wereldje en schreef in dat jaar een toneelstuk, gewijd aan haar vader.
Karens ontwikkeling als schrijfster is ongetwijfeld voornamelijk beïnvloed door haar moeder, die ervoor zorgde dat ze een goede scholing kreeg aan verscheidene kunstacademies, voorafgegaan door een half jaar in [[Zwitserland]] in 1899 met haar moeder en zusters om Frans te leren. Vanaf 1902 studeerde Karen kunst te [[Kopenhagen (hoofdbetekenis)|Kopenhagen]] (de kunstacademie van mevrouw Sode), gevolgd door [[Parijs (hoofdbetekenis)|Parijs]] en [[Rome (stad)|Rome]]. Beginnend in [[1909]] publiceert ze ook haar eerste verhalen in een aantal Deense tijdschriften, eerst onder het pseudoniem ''Osceola'', later als ''Isak Dinesen''.
=== Afrika ===
Regel 51:
[[Bestand:Nairobi KarenBlixenMuseum 2.JPG|thumb|Het woonhuis op de plantage, waar Karen Blixen woonde (1917-1931, thans museum).]]
[[Bestand:Denys-finch-hatton-1887-1931.jpg|thumb|Denys Finch Hatton.]]
In 1914 huwde ze haar neef, [[Baron (titel)|baron]] Bror von Blixen-Finecke. Terwijl in [[Europa (continent)|Europa]] de [[Eerste Wereldoorlog]] op uitbreken stond, vertrok het paar naar de [[Verenigd Koninkrijk (hoofdbetekenis)|Britse]] kroonkolonie [[Kenia]] om een [[koffie (plant)|koffieplantage]] op te zetten. De volgende jaren reisde ze op en neer tussen de plantages in [[Nairobi]] en het echtelijk huis in Rungstedlund, soms om tot rust te komen, te schrijven en te publiceren, soms om bij te sterken van de [[syfilis]] die ze van haar ontrouwe echtgenoot had opgelopen. Na een hele serie wederzijdse slippertjes eindigde het huwelijk in 1921 in een [[Echtscheiding|scheiding van tafel en bed]]. De baron keerde terug naar Denemarken en de [[echtscheiding]] werd in 1925 definitief.<ref>[https://blixen.dk/life-writings/karen-blixens-life/karen-blixen-in-africa/?lang=en Karen Blixen in Africa], op blixen.dk.</ref>
Tussen 1921 en 1931 wijdde Karen Blixen haar tijd aan schrijven, het leiden van haar plantages (eerst samen met haar broer Tomas Dinesen, later alleen) en aan haar liefdesrelatie met [[Denys Finch Hatton]] (waarover zij schreef in haar brieven en (in minder uitgesproken bewoordingen) in ''Out of Africa'').<ref>Zo schreef zij in een brief aan haar broer Thomas: "I believe that for all time and eternity I am bound to Denys, to love the ground he walks upon, to be happy beyond words when he is here, and to suffer worse than death many times when he leaves..." (3 augustus 1924), in: Karen Blixen, ''Letters from Africa'' (1981).</ref> Samen met hem doorstond ze een aantal moeilijke jaren (waaronder 1923, het jaar waarin de koffiefabriek op de plantage platbrandde).
Regel 62:
Daarop keerde Blixen [[faillissement|failliet]] terug naar Denemarken en wierp zich op het schrijven. In 1934 publiceerde ze ''Seven Gothic Tales'' (een bundel korte verhalen) in het Engels en in 1937 volgde haar beroemde ''Den afrikanske Farm'', dat later verfilmd is als ''[[Out of Africa (film)|Out of Africa]]''. Ze bleef jarenlang schrijven in zowel het Deens als het Engels, voornamelijk [[kort verhaal|verhalen]]bundels. In 1947 verscheen nog een roman, ''The Angelic Avengers'', onder het pseudoniem ''Pierre Andrezel''. Karen Blixen ontving voor haar literaire werk vele prijzen, [[Legaat (erfenis)|legaten]] en erelidmaatschappen. In 1950 onderscheidde koning [[Frederik IX van Denemarken]] haar met de exclusieve medaille "[[Ingenio et Arti]]".
Gedurende de jaren had ze regelmatig te kampen met de syfilis die ze door haar man opgelopen had. In 1955 werd Blixen enige malen geopereerd, vanwege onder andere rugklachten. Hierna heeft ze altijd pijn gehouden. Ze at erg weinig. In de jaren hierna heeft ze nog in de [[Verenigde Staten (hoofdbetekenis)|Verenigde Staten]] en [[Frankrijk (hoofdbetekenis)|Frankrijk]] getoerd. Nog
== Werken ==
* ''The Hermits'' (
* ''The Ploughman'' (1907, gepubliceerd in een Deens tijdschrift als Osceola)
* ''The de Cats Family'' (1909, in ''Tilskueren'')
Regel 73:
* ''Winter's Tales'' (1942)
* ''The Angelic Avengers'' (1947)
* ''Last Tales'' (
* ''Anecdotes of Destiny'' (1958)
* ''Shadows on the Grass'' (1960 in Engeland en Denemarken, 1961 in de VS)
Regel 87:
Er zijn twee [[museum|musea]] aan Karen Blixen gewijd: in Denemarken en in Kenia.
Het Karen Blixen Museum in Rungstedlund (iets ten noorden van [[Kopenhagen (hoofdbetekenis)|Kopenhagen]]) is gevestigd in het huis waarin Karen Blixen opgroeide en na haar verblijf in Afrika weer ging wonen. De inrichting is nog grotendeels in de staat van toen zij er woonde. Het is sinds 1991 een museum.<ref>[https://blixen.dk/?lang=en Karen Blixen Museet Rungstedlund], op blixen.dk.</ref>
Het voormalige woonhuis op de plantage, waar Karen Blixen woonde van 1917 tot haar vertrek uit Afrika in 1931, is nu eveneens een museum. Het ligt tegenwoordig in de buitenwijk Karen van [[Nairobi]], ongeveer tien kilometer van het centrum. Het museum werd geopend in 1986.<ref>[https://www.museums.or.ke/karen-blixen/ Karen Blixen Museum Nairobi], op museums.or.ke.</ref>
Regel 100:
{{Appendix}}
{{Commonscat|Karen Blixen}}
| |||