Meridiaan (geografie): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wijzigingen door 95.97.73.250 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Paul B |
k Wikipedia:Stemlokaal/Modificatie Amsterdamconstructies, jaartallen ontlinkt per WP:LINK, spelling, replaced: één → een, zieooks staan al in de categorieën met AWB |
||
Regel 1:
[[File:Primemeridian nolabels.jpg|thumb|250px|Meridianen lopen tussen de geografische noord- en zuidpool van de aarde.]]
Een '''meridiaan''' of '''lengtecirkel''' is in de aardrijkskunde een denkbeeldige lijn over het aardoppervlak van pool naar pool, die haaks staat op de evenaar. Zij verbindt alle punten met een bepaalde [[lengtegraad]]. Daarmee vormt deze lijn de helft van een [[grootcirkel]].
==Betekenis==
[[Image:Prime meridian.jpg|Merkteken van de [[meridiaan van Greenwich]]|thumb]]
Een meridiaan verbindt alle punten waar de zon tegelijkertijd op haar hoogste punt staat. Rond de evenaar is de aarde verdeeld in 360 graden, die vanaf een referentielijn (of [[nulmeridiaan]]) worden uitgemeten, en aangeduid worden in graden (van 0 tot 180) oosterlengte, respectievelijk westerlengte. In het verleden is ook wel een enkelzijdige telling gehanteerd
De 360° van de omtrek van de planeet kan verdeeld worden in 24 zones van 15° elk, die door de draaiing van de aarde overeenkomen met telkens 1 uur tijdsverschil. Andersom betekent 1 uur waargenomen tijdsverschil dus een lengteverschil van 15 graden. De onderlinge relatie van deze twee grootheden speelde tot in de negentiende eeuw een hoofdrol bij onder andere navigatie: met een steeds nauwkeurigere vaststelling van tijdsverschillen kon de geografische lengte worden bepaald.
Daarna kreeg de meridiaan er de rol van ''ijkpunt in de tijd'' bij. Zo'n
==Etymologie==
Regel 16:
#Door de indeling van de aarde in [[tijdzone]]s zou dit alleen voor de centrale meridiaan in een tijdzone gelden. Bij een "ideale" indeling van tijdzones kan de lokale gemiddelde zonnetijd tot een half uur afwijken. In de praktijk worden tijdzones ook door politieke, nationale en historische overwegingen bepaald. De tijd op de meridiaan van Amsterdam (5° oost) zou slechts 20 minuten voorlopen op [[Greenwich Mean Time|Greenwichtijd]], in de Tweede Wereldoorlog is echter besloten dat Nederland de Berlijnse tijd zou aanhouden, die eigenlijk voor 15° oosterlengte correct is. Gedurende de zomertijd komt daar nog eens een extra uur bij.
#Een tweede reden waarom de zon niet exact om 12 uur culmineert ligt in het feit dat de baan van de aarde niet exact cirkelvormig maar licht [[ellips (wiskunde)|elliptisch]] is. Hierdoor loopt de aarde in de "binnenbocht" iets sneller dan in de buitenbocht.
#Een andere, kleinere afwijking wordt veroorzaakt door het feit dat de zon gedurende het jaar langs de [[ecliptica (astronomie)|ecliptica]] beweegt en niet langs de [[hemelequator]].
Beide laatste effecten zorgen ervoor dat de zon gedurende het jaar om 12 uur een "8-vormige" figuur (een [[analemma]]) lijkt te beschrijven; de afwijking varieert van
==Zie ook==
*[[Parallel (geografie)|Parallel]]
*[[Meridiaanlijn]] of middaglijn
| |||