De villa, die aan de westzijde van de [[Verlengde Hereweg]] in de zuidelijke wijk [[Helpman (wijk)|Helpman]] staat, werd in 1872 gebouwd als buitenverblijf van de industrieel [[Willem Albert Scholten|W.A. Scholten]] (1819-1892). Lange tijd werd gedacht dat het pand werd ontworpen door Scholtens "huisarchitect" [[Jan Maris|J. Maris]] (1826-1899), van wiens hand ook het voormalige [[Scholtenhuis|Scholtenshuis]] en de [[Scholtenskoepel]] in Groningen zijn. Uit de aanbesteding in 1871 blijkt echter dat dit [[Herman Jan van den Brink]] moet zijn geweest.<ref>{{Citeer web|url=https://wwwresolver.delpherkb.nl/nl/kranten/viewresolve?coll=ddd&identifierurn=ddd:010099698:mpeg21:a0004|titel=Aanbesteding|bezochtdatum=12-10-2019|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=17-09-1871|uitgever=Algemeen Handelsblad|pagina's=bijvoegsel, p. 1, kol. 3|taal=|citaat=De architect H.J. van den Brink zal [...] in het lokaal van den heer Piel, op de Groote Markt te Groningen, aanbesteden: Het bouwen van eene villa met Paardenstal, Remise, enz.}}</ref><ref>{{Citeer web|url=https://wwwresolver.delpherkb.nl/nl/kranten/viewresolve?coll=ddd&identifierurn=ddd:010263324:mpeg21:p003|titel=Binnenland: Groningen|bezochtdatum=12-10-2019|auteur=|achternaam=|voornaam=|datum=03-10-1871|uitgever=De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad|pagina's=p. 3, kol. 1|taal=|citaat=[...] de gisteren gehouden aanbesteding van de naar plannen van den architekt van den Brink te bouwen Villa Scholten}}</ref><ref>De locatie van de villa wordt genoemd in de (niet digitaal beschikbare) Groninger Courant van 30-9-1871: "Het bouwen van eene villa met paardenstal, remise enz. buiten de Heerepoort, tusschen Helpman en Haren, ten dienste van den heer Scholten alhier".</ref> De villa is vormgegeven in een [[Eclecticisme|eclectische stijl]] met [[palladianisme|palladiaanse]] invloeden. Het gebouw staat in een parkachtige omgeving, die oorspronkelijk veel groter was en waartoe indertijd ook het terrein behoorde waarop in 1965 het (voormalige) [[Diakonessenhuis (Groningen)|Diakonessenhuis]] werd gebouwd. De naam van de villa verwijst naar Scholtens geboorteprovincie Gelderland (in het [[Latijn]] ''Gelria''). In 1914 werd een serre aangebouwd.
In 1995 is de villa aangewezen als [[rijksmonument]] ''vanwege de architectonische en esthetische kwaliteiten van het ontwerp en uit stedebouwkundig, cultuurhistorisch en architectuurhistorisch oogpunt als gaaf bewaard gebleven onderdeel van de buitengewoon karakteristieke reeks van landhuizen en villa's in parkachtige omgeving aan de Verlengde Hereweg in Groningen''. Ook het koetshuis en de tuinmanswoning die erbij horen zijn tot rijksmonument verklaard.
