Wikipedia

Lepra: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
k Romans op datum geordend
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 15:
}}
 
'''Lepra''' is een besmettelijke [[huidziekte|huid]]- en [[Neuropathie|zenuwziekte]] die wordt veroorzaakt door de [[bacterie]] ''[[Mycobacterium leprae]]'' of ''[[Mycobacterium lepromatosis]]''.<ref name="WHO2014">{{cite web|title=Leprosy Fact sheet N°101|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs101/en/|work=World Health Organization|date=January 2014|url-status=live|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131212084309/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs101/en/|archivedate=2013-12-12}}</ref><ref>{{cite journal |last1=Sotiriou |first1=MC |last2=Stryjewska |first2=BM |last3=Hill |first3=C |title=Two Cases of Leprosy in Siblings Caused by Mycobacterium lepromatosis and Review of the Literature. |journal=The American Journal of Tropical Medicine and Hygiene |date=7 September 2016 |volume=95 |issue=3 |pages=522–7 |doi=10.4269/ajtmh.16-0076 |pmid=27402522|pmc=5014252 }}</ref>. De [[bacterie]] werd in 1873 voor het eerst beschreven door de Noorse arts [[Armauer Hansen]]. Sinds 2008 is bekend dat er twee varianten bestaan.
 
Lepra is een van de ziekten die aangeduid werden met ''melaatsheid''. In veel culturen rust een [[stigma (schandvlek)|stigma]] op mensen die lijden aan lepra.
Regel 31:
 
De klinische symptomen worden bepaald door de wijze waarop de patiënt op de besmetting reageert en de twee extreme vormen zijn:<ref name="cat">Catalina I. Villamil, [https://archive.is/20121202105639/http://www.academia.edu/446804/The_Origins_and_History_of_Leprosy The Origin and History of Leprosy] , December 2009</ref>
* '''Tuberculoïde lepra:''' ook '''paucibacillaire lepra''' genoemd. De gemiddelde incubatietijd van deze vorm bedraagt vier jaar.<ref name="lata" /> In dit geval reageert het afweersysteem van de besmette persoon vrij goed. De patiënt zal bleke, donker omrande huidvlekken vertonen en de huidzenuwen worden aangetast, wat kan leiden tot een milde vorm van gevoelloosheid. Het aantal vlekken op de huid blijft beperkt en deze vorm van lepra kan op zichzelf genezen.<ref name="cat" /> Zeventig tot tachtig procent van de lepragevallen zijn van dit type.<ref name="lata">Cherath, Lata; Frey, Rebecca. "Leprosy." Gale Encyclopedia of Medicine, 3rd ed.. 2006. Encyclopedia.com. (February 23, 2012).</ref> Een behandeling van tuberculoïde lepra duurt zes maanden.<ref name="leiden">Therapie van lepra, IJsselmeerziekenhuizen Emmeloord/Lelystad. dr. B. Naafs, dermatovenereoloog (consulent Tropische en Importdermatologie LUMC, Leiden) [http://www.huidziekten.nl/zakboek/dermatosen/ltxt/Lepra.htm]</ref>
* '''Lepromateuze lepra''': ook '''multibacillaire lepra''' genoemd. Het afweersysteem van de patiënt kan de bacil niet onder controle houden en de bacil kan zich ongeremd ontwikkelen. Ook hier ontstaan er vlekken en knobbels op de huid en wordt het [[perifeer zenuwstelsel]] aangetast, met een verregaande gevoelloosheid tot gevolg. Voeten, benen en gezicht gaan opzwellen. Daarnaast ontstaan er huidverdikkingen, is er haarverlies, aantasting van het neuskraakbeen en de neusslijmvliezen, letsels op de oren en wangen wat aanleiding geeft tot de facies leonina (leeuwengezicht, leeuwenmasker). Door aantasting van de spieren van de oogleden kan de patiënt die niet meer sluiten, wat de reinigingsfunctie van het ooglid onmogelijk maakt en zo door infectie tot blindheid kan leiden. Ook het beendergestel zal mettertijd aangetast raken. Door de gevoelloosheid zal de zieke kleine verwondingen niet meer opmerken. Die kunnen dan gaan infecteren met extra verminkingen tot gevolg. Interne organen zoals de lever, nieren en zenuwstelsel kunnen in zeldzame gevallen aangetast worden en uitvallen, waardoor de patiënt uiteindelijk kan overlijden.<ref>{{en}}https://internationaltextbookofleprosy.org/chapter/pathology International textbook of leprosy</ref> Voor deze vorm van lepra bedraagt de gemiddelde incubatietijd acht jaar.<ref name="lata" /> Een volledige behandeling van deze vorm duurt twee jaar.<ref name="leiden" />
 
Sinds de [[1980-1989|jaren tachtig]] is lepra goed behandelbaar met meer medicijnen tegelijk (multidrug therapie met [[rifampicine]], [[dapson]] en [[clofazimine]]) in een kuur van 6 tot 12 maanden.<ref>{{en}} [https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/leprosy Who.int ''Fact sheet Leprosy'', 14 March 2019]</ref><ref>{{en}}[https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/274127/9789290226383-eng.pdf?ua=1 Apps.Who.int ''Guidelines for the Diagnosis, Treatment and Prevention of Leprosy'', 2018]</ref> De aandacht van lepra-organisaties als [[Damiaanactie]] (België), de [[Leprazending]] (Nederland) en de [[Leprastichting]] (Nederland) richt zich nu dan ook vooral op het opsporen van lepra. Veel leprapatiënten zijn echter al blijvend verminkt en verstoten uit hun gemeenschap. Daarom is ook goede sociale nazorg nodig, zodat de leprapatiënt na zijn genezing weer kan integreren in de maatschappij die hem eerder verstoten heeft.
Regel 59:
In de 17e eeuw dacht men ([[Voltaire]] en [[Jules Michelet|Michelet]]) dat lepra in Europa was geïntroduceerd door de terugkerende kruisvaarders,<ref name="sir">J L Turk MD DSc, ''Sir James Simpson: Leprosy and Syphilis'', Journal of the Royal Society of Medicine Volume 87 september 1994</ref> maar voor Europa getuigen de ''Separatio leprosum'' in het [[Edictum Rothari]] van de Lombardische koning Rothar in 643 en de wetten van [[Pepijn de Korte]] in 757 en van [[Karel de Grote]] in 789 voor het voorkomen en in de hand houden van de ziekte, dat lepra toen al in Europa bekend en gevreesd was. Er worden al in de 7e eeuw leprozerieën opgericht in Verdun, Metz en Maastricht.<ref>Virchow, ''Archiv für pathologische Anatomie'', 1860, Leipzig.</ref> Na Karel de Grote zijn er geen documenten gevonden die nog over lepra handelen, de ziekte lijkt verdwenen te zijn, maar er zijn niettemin leprozerieën gesticht in Engeland, onder meer in Canterbury, in de 11e eeuw, voor het begin van de kruistochten.<ref name="brow" /> Via de kolonisatie van Spanje door de Arabieren en later door de kruistochten neemt de verspreiding van lepra vanaf de 11e, maar vooral in de 12e en 13e eeuw sterk toe.<ref name="enc" /> Dit is ook de periode van de verstedelijking, waarbij veel mensen dicht op elkaar in een ommuurde stad wonen, met smalle straatjes waar het afvalwater midden door de straat loopt en de hygiënische situatie allesbehalve optimaal was;<ref>E. Nunzi, P.P. Cardo, Leprosy in Europe at the beginning of the second and the third millennium.[https://web.archive.org/web/20071110202953/http://www.aifo.it/english/resources/online/books/leprosy/LEPROSYin%20Europe%20NUNZI.pdf]</ref> dat doet onwillekeurig denken aan de omgeving waarin ook vandaag nog lepra gedijt.
 
De kerk beschouwt lepra als een straf van God voor zondig gedrag van de lepralijder zelf of van zijn ouders en ze neemt hierbij de tekst uit Leviticus(13:46)<ref>Al de dagen in welke deze plaag aan hem zal zijn, zal hij onrein zijn; onrein is hij, hij zal alleen wonen; buiten het leger zal zijn woning wezen.</ref> ongenuanceerd over. Lepra wordt meestal gezien als het gevolg van de “zonden van het vlees”, voor de kerk gedurende de middeleeuwen de allerergste zonde.<ref>Saul Nathaniel Brody, ''The disease of the Soul; Leprosy in medieval literature'', 1974, Cornell University Press, Ithaca.</ref> Men neemt dikwijls aan dat de lepralijder het kind is van zondig gedrag binnen het huwelijk zoals betrekkingen hebben op door de kerk verboden dagen.<ref>Jacques Le Goff, Nicolas Truong, De geschiedenis van het lichaam in de Middeleeuwen, 2004, Bert bakker, Amsterdam</ref> [[Paus Gregorius I]] relateerde lepra zelfs aan ketterij.<ref name="herb">Herbert C. Covey, ''People with leprosy (Hansen’s disease) during the Middle Ages'', The Social Science Journal 38 (2001) 315-321.</ref> zoZo wordt lepra een ziekte van de ziel en de zieke lepralijder moet van het gezonde lichaam van de kerk worden verwijderd.<ref>George I. Moore, ''Heresy as disease in The Concept of Heresy in the Middle Age'', Medievalia Lavunentia IV, 1976, Leuven</ref> Ook [[Isidorus van Sevilla]] ziet de gekleurde vlekken op het lichaam van de melaatse, waarover gesproken wordt in Leviticus, als een [[metafoor]] voor de vlekken van de ketterij op het lichaam van de kerk.
 
Anderzijds prijst de heilige [[Hiëronymus van Stridon]] een Romeinse Dame, Fabiola genoemd, voor haar liefdadigheid ten opzichte van de leprozen. Zij zou een hospitaal voor hen hebben laten bouwen en hen zelf hebben verzorgd.<ref>Sint Hiëronymus, Ep. 77, Ad Oceanum de morte Fabiolae, in Sancti Hieronymi epistulae, ed. Isidorus Hilberg, Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, 55 Vienna and Leipzig: Freytag, 1912.</ref> Op een synode van de Gallische bisschoppen in Orléans in 539, werd een canon aangenomen die de bisschoppen verplicht de melaatsen van voedsel en kleding te voorzien en op de synode van 583 in Lyon wordt dat nogmaals bevestigd, maar enkel in hun stad van afkomst. Leprozen moeten dus ter plaatse blijven en mogen niet meer rondtrekken. Dat is de eerste restrictieve maatregel die kan gedocumenteerd worden.<ref name="tim" /> Tegen het einde van de 6e eeuw ontstaan de eerste leprozerieën.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Lepra"