Afgezonken tunnel: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Dagdeel (overleg | bijdragen)
bron fix
Regel 1:
Een '''afgezonken tunnel''' is een tunnel gebouwd volgens een bepaalde [[tunnel]]constructiemethode. De [[afzinken|afgezonken]] tunnel wordt (meestal) toegepast bij het kruisen van een [[waterwegvaarweg]].
 
De tunnelconstructie bestaat uit geprefabriceerde losse [[Caisson|afzinkelement]]en, gemaakt op een bouwdok en (over het water) gesleept naar de bouwplaats. Hier worden de elementen stuk voor stuk afgezonken.
Regel 24:
Omdat de bovenbeschreven bescherming tamelijk kostbaar is, werd gezocht naar een methode waarbij de bitumenlaag kon worden weggelaten. Bij de noord-zuidlijn van de Rotterdamse metro werd het dwarsprofiel zodanig vormgegeven dat de bekisting zó kon worden geconstrueerd dat het mogelijk werd het dwarsprofiel in één keer te storten. Daardoor waren er geen temperatuurverschillen tussen de vloer, de wanden en het dak tijdens het uitharden van het beton.
 
Bij utilitaire tunnels worden de zinkelementen opgebouwd uit 'moten', die op hun kopse kant 'staand' gestort worden, en daarna een kwartslag gedraaid, en met [[epoxyharsepoxy]]hars aan elkaar gelijmd. Een voorspanning in de langsrichting zorgt voor de vereiste sterkte in de langsrichting. Deze methode is voor het eerst toegepast bij de grondduiker bij Jutphaas, waardoor het water van de [[Vaartsche Rijn]] onder het [[Amsterdam-Rijnkanaal]] wordt geleid.
 
Tegenwoordig wordt een derde methode algemeen toegepast. Hierbij wordt ernaar gestreefd te voorkomen dat tijdens het uitharden van het beton de temperatuur oploopt als gevolg van de chemische reacties die plaatsvinden. Ten eerste wordt zo min mogelijk cement gebruikt, omdat dit het deel is van de mortel dat de chemische reacties veroorzaakt, en daarmee ook de temperatuurstijging. Bij beton voor tunnelbouw wordt ca. 275 [[kilogram]] [[Cement (bouwmateriaal)|cement]] per kubieke meter gebruikt, terwijl bij andere constructies ca. 325 kg gebruikelijk is. Een belangrijkere maatregel is echter het koelen van het uithardende beton door in de wand stalen buizen van 2½ cm op te nemen, waardoor tijdens het uitharden koud water wordt gepompt dat, nadat het de warmte van het beton heeft opgenomen, naar een koelaggregaat gevoerd wordt, en vervolgens met de juiste begintemperatuur weer door het uithardende beton gepompt wordt. De eerste tunnel waarbij deze methode werd toegepast waren de [[caisson]]s voor de metro in [[Amsterdam]] (hoewel deze tunnel niet volgens de afzinkmethode gebouwd is). Deze methode leidt tot duidelijke financiële besparingen en wordt daarom tegenwoordig algemeen toegepast.
Regel 31:
* De oudste afgezonken tunnel is de [[Detroit Windsor Tunnel]] tussen [[Detroit (Michigan)|Detroit]], [[Michigan]] in de [[Verenigde Staten|VS]], en [[Windsor (Ontario)|Windsor]], [[Ontario]] in [[Canada]].
* De eerste ''onderspoelde'' tunnel is de [[Maastunnel]] in [[Rotterdam]]. Hierdoor werd een rechthoekig [[dwarsprofiel]] mogelijk.
* De breedste afgezonken tunnel is de [[Drechttunnel]] onder de [[Oude Maas]] tussen [[Dordrecht (Nederland)|Dordrecht]] en [[Zwijndrecht (Nederland)|Zwijndrecht]].
* De grootste afgezonken tunnel is de [[Beneluxtunnel]], goed voor ca 52.000 m³ waterverplaatsing.
* De langste overspanning is de [[Sontverbinding]] tussen Denemarken en Zweden, een combinatie van een afzinktunnel, de [[Drogdentunnel]] (4 km), en een brug, de [[Sontbrug (Kopenhagen - Malmö)|Sontbrug]] (16 km).
Regel 37:
 
== Trivia ==
* Voor het afzinken van de metrobuis van de eerste [[Rotterdamse metro|Metro van Rotterdam]] is voor een deel van de tunnels een kanaal gegraven, waarin een tunnel afgezonken is. Na het afzinken van de tunnelelementen is dit kanaal weer gedempt. Bij het realiseren van deze afgezonken tunnel werd gebruikgemaakt van een aantal nieuwe vindingen, waarvan de waterdichte afsluiting door middel van een GINA-profielGinaprofiel dat wereldwijd nogis altijdtoegepast.<ref>Dit wordtprofiel toegepastwerd (hetbedacht isdoor eenIr. uitvindingG. Plantema van de firmaRotterdamse Vredestein)dienst gemeentewerken voor afdichting van de metro-elementen. Het profiel is vernoemd naar de destijds beroemde [[Gina Lollobrigida]]. Bron: [https://www.nrc.nl/nieuws/1990/10/26/rotterdam-laat-publiek-deel-van-nieuwe-spoortunnel-6945100-a1064829 Rotterdam laat publiek deel van nieuwe spoortunnel zien], NRC, 26 oktober 1990</ref> Tot die tijd was men aangewezen op zogenaamde caissonarbeid om de afgezonken tunneldelen waterdicht aan elkaar te koppelen. Deze methode is kostbaar, vereist speciaal personeel, is tijdrovend en is op druk bevaren rivieren kwetsbaar. Door toepassing van het naar de filmster [[Gina Lollobrigida]] vernoemde GINA-profiel kunnen de tunnelsegmenten flexibel worden verbonden met gebruik van de hydrostatische druk.
* In het [[Engels]] heet dit tunneltype ''immersed tube''.
 
== Nederlandse afgezonken tunnels en aquaducten ==
Regel 48 ⟶ 47:
* De Eerste [[Heinenoordtunnel]], [[Barendrecht]] 1969
* De [[Vlaketunnel]], [[Zuid-Beveland]] ([[Kapelle (Zeeland)|Kapelle]]-[[Reimerswaal (gemeente)|Reimerswaal]]), 1975
* De [[Drechttunnel]], [[Dordrecht (Nederland)|Dordrecht]] 1977
* De [[Kiltunnel]], Dordrecht 1977
* De [[Prinses Margriettunnel]], [[Uitwellingerga]] 1977 (ook wel [[Prinses Margrietaquaduct]] genoemd)
Regel 73 ⟶ 72:
* De [[Calandlijn]] (sectie onder de Coolhaven), Rotterdam 1986
* De Tweede [[Beneluxtunnel]], Rotterdam 2002
* De [[Metrolijn 52|Noord/Zuidlijn]] (sectie onder het [[IJ (waterrivier)|IJ]] en het [[Station Amsterdam Centraal|Centraal Station]]), Amsterdam 2013
 
Utilitaire tunnels
* De [[Sifon van het Merwedekanaal|Watertransporttunnel]] onder het [[Amsterdam-Rijnkanaal]]
* De [[Servicetunnel Hollandsch Diep]]
* De [[Servicetunnel Oude Maas]]