Jan van Eyck: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Labels: Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele app Bewerking via Android-app |
kGeen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 26:
=== Geboorteplaats en geboortejaar ===
Er blijft onzekerheid omtrent de geboorteplaats van Jan van Eyck. De familienaam "Van Eyck" zou verwijzen naar de [[België (hoofdbetekenis)|Belgische]] stad [[Maaseik]]. Algemeen wordt aangenomen dat deze stad inderdaad de geboorteplaats is geweest van Jan van Eyck en zijn enigmatische broer [[Hubert van Eyck]]. Enkele geschriften uit de 16e eeuw, dus ruim een eeuw na Van Eycks dood ontstaan, bevestigen deze veronderstelling. De 16e-eeuwse kroniekschrijver [[Marcus van Vaernewijck]] beschrijft het als volgt:
"''maer hy was van nativiteyt uut dat ruydt Kempenlant van een verworpen stedekin gheleghen by de Rivier van der Mase... dit stedekin is ghenoemt naer die zelve Riviere Maseyck waarnaer hy ende zijn broeder toeghenoemt waren van Eyck''". Ook de Gentse kunstschilder en [[rederijker]] Lucas d'Heere schrijft: "''Van Maesheyc gheboren den Vlaemschen Apelles''" en verder "''Die uut dat onnosel [in de toenmalige betekenis van 'onooglijk'] Maesheyc is becleven''". De hypothese wordt verder door nog wat secundaire elementen ondersteund die haar toch een grote geloofwaardigheid verlenen. Zo zijn er de studies naar het "dialect" van Jan van Eyck. Deze zijn op twee bronnen gebaseerd; de (naar men aanneemt eigenhandig) geschreven indicaties op de getekende studie (Dresden, Kupferstichkabinett) voor het portret van kardinaal [[Niccolò Albergati]], en op het devies "Als ich can" dat op vele van de originele lijsten van Jans bewaarde werken voorkomt. Deze studies wijzen eenzijdig naar een Maaslands dialect. Een tweede element is het feit dat Jans dochter Livina in 1448 in Maaseik in het [[Agnetenklooster (Maaseik)|Agnetenklooster]] trad. Dit wijst er op dat de banden tussen de familie Van Eyck en hun streek van herkomst nog levendig moeten zijn geweest, zelfs na de dood van Jan.
Sinds enige tijd werpt de Kempense gemeente [[Arendonk]] in het oude [[hertogdom Brabant]] zich op als alternatieve geboorteplaats van Jan van Eyck. Vanuit de kunsthistorische wereld heeft deze hypothese weinig aandacht gekregen, omdat de exacte geboorteplaats of herkomst van een schilder - veel minder dan bijvoorbeeld de plaats waar iemand zijn opleiding genoot - niet veel uitmaakt voor de interpretatie van diens werk. Toch zijn de claims van Arendonk niet geheel uit de lucht gegrepen en hoeven zij ook de Maaseikse herkomst van Van Eyck niet tegen te spreken. Zo bleek uit de [[kwartierstaat]] van Jan van Eyck die door Elisabeth Dhanens werd herontdekt dat "''het vaderlijke blazoen, in goud, drie molenijzers van lazuur, was eigen aan het kwartier van Peelland in de [[meierij van 's-Hertogenbosch]]; eigen aan veel Brabantse families. Het moederlijk blazoen, in goud, een slangenkoppenkruis van keel, is afgeleid van het [[wapen van Sittard]]; men vindt het veel bij Maaslandse families. Mogelijk was grootvader of vader Van Eyck, uit Brabant herkomstig, gehuwd met een vrouw uit de streek die we thans Limburg noemen, en te Maaseik gevestigd"''.<ref>Elisabeth Dhanens, ''Hubert en Jan van Eyck'', Mercatorfonds, Antwerpen, 1980, p. 13.</ref>
| |||