Centrale bank: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Vincent Ofman (overleg | bijdragen)
Labels: Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele app Bewerking via Android-app
k details
Regel 6:
* kwaliteitscontrole op bankbiljetten, inclusief het bestrijden van vervalsingen;
* het toezicht op financiële instellingen.
Het monetair beleid heeft op zijn beurt het bewaken van [[prijsstabiliteit]], dat wil zeggen, het voorkomen of bestrijden van (al te hoge) [[inflatie]] als belangrijkste doel. Het [[Geldschepping|scheppen van geld]] kan hierbij een middel zijn,. maar is inIn normale omstandigheden is dit echter de taak van de algemene banken, niet van de centrale bank.
 
Centrale banken kunnen staatsbedrijven zijn of publiek-private instellingen.
 
==Specifiek==
De taken die aan een centrale bank worden opgedragen zijn een politieke keuze; het bevorderen van de prijsstabiliteit (beheersen van [[inflatie]]) is hier doorgaans een belangrijk onderdeel van. Het bevorderen van de [[economische groei]] kan eveneens tot het takenpakket van een centrale bank behoren, doch is dit niet vereist. In de [[Verenigde Staten]] is dit wel het geval: aan de [[Federal Reserve]] (Fed) zijn beide taken opgedragen, en deze zijn van gelijk gewicht. In de [[Eurozoneeurozone]] zijn aan de [[Europese Centrale Bank|ECB]] beide taken opgedragen (in artikel 127 van het EU-Verdrag), doch het bewaken van de prijsstabiliteit is de hoofdtaak ("primary objective"). Het ondersteunen van het economische beleid van de EU is slechts een taak van de ECB indien dit niet de primaire taak schaadt ("without prejudice to the objective of price stability").<ref>Gedurende de [[Europese staatsschuldencrisis]] werd de vraag hoe beide taken zich tot elkaar verhielden regelmatig gesteld. De ECB werd frequent verweten, ofwel "te recht in de leer te zijn", ofwel de grenzen van zijnhaar mandaat te overschrijden.</ref>
 
De mate waarin centrale banken onafhankelijk van de regering van het desbetreffende land opereren verschilt van land tot land. In Europa placht op dit gebied het "Duitse" en het "Franse" model onderscheiden te worden, met respectievelijk meer en minder onafhankelijkheid van de centrale bank. Uiteraard zal in de praktijk gestreefd worden naar een goede samenwerking.<ref>De president van de Federal Reserve pleegt zijn beleid periodiek toe te lichten aan het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden, en de president van de ECB aan het Europees Parlement.</ref>
Regel 26:
 
== Monetair beleid ==
Hieronder wordt verstaan: het bewerkstelligen van een zodanige externe waarde van de valuta van het land als het meest dienstbaar wordt geacht aan het [[Macro-economie|macro-economisch]] beleid, alsmede het reguleren van de geldhoeveelheid. Tevens valt hieronder het sturen van de geldmarkt in de betreffende valuta.
 
== Bevorderen van de prijsstabiliteit ==
Regel 47:
Het voornaamste "directe" [[beleidsinstrument]] is gelegen in de diverse rentetarieven die een centrale bank vaststelt. Tegen deze tarieven kunnen banken geld lenen bij de centrale bank (tegen onderpand), voor door de centrale bank vastgestelde [[Looptijd (financiering en belegging)|looptijd]]en, of zijn banken verplicht om middelen te beleggen bij de centrale bank. Deze tarieven fungeren in veel gevallen als "bodem" voor de tarieven op de interbancaire geldmarkt. In veel gevallen (doch lang niet altijd) worden deze tarieven door banken gehanteerd als onderdeel van de tariefstelling voor door hen aan hun rekeninghouders in rekening gebrachte tarieven<ref>Andere referentierentes worden echter ook vaak gehanteerd, zoals de tarieven die op de Londense interbancaire geldmarkt worden gehanteerd: de LIBOR (London Interbank Offered Rate), voor diverse valuta en diverse looptijden.</ref>. Hoewel er sprake is van meerdere tarieven, is het tarief waartegen banken bij de centrale bank dergelijke kortlopende leningen kunnen opnemen het meest bekend. In de Eurozone is dit de ''refi-rente'', in de Verenigde Staten de ''Federal funds rate''.
 
Als een centrale bank meent dat de inflatie te snel stijgt, zal hij (geabstraheerd van andere aspecten) de rente verhogen. Hiermede wordt de "grondstof" voor het bankwezen duurder, hetgeen men zal doorberekenen aan kredietnemers. Het gevolg is (althans in theorie) dat de kosten van krediet toenemen, zodat de neiging om krediet op te nemen (voor investeringen of voor consumptief krediet) zal afnemen. Hierdoor neemt de vraag naar goederen en diensten af, hetgeen, [[ceteris paribus]], leidt tot dalende prijzen. Een negatief gevolg is, ceteris paribus, dat tevens de economische groei wordt afgeremd, hetgeen onder meer kan leiden tot een verslechtering van de overheidsfinanciën (door lagere belastingopbrengsten en hogere werkloosheidsuitkeringen). Ook als het bevorderen van de economische groei niet uitdrukkelijk tot de taak van de betreffende centrale bank behoort, zal dit een aspect zijn dat de betreffende centrale bank in zijnhaar beleidskeuzes zal hebben te betrekken.
 
Het sturen van de wisselkoers van de valuta van het betreffende land kan ook geschieden door middel van die officiële rentetarieven. Indien de valuta als "te goedkoop" wordt beschouwd, zou een renteverhoging (volgens de theorie) ertoe moeten leiden dat die valuta door internationaal opererende beleggers wordt beschouwd als interessant om in te beleggen, hetgeen leidt tot een extra vraag naar die valuta en daarmee tot een koersstijging. Omgekeerd zou een verlaging van de officiële tarieven leiden tot een afname van de vraag naar die valuta door beleggers, met als gevolg een koersdaling.