Purper (verfstof): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
AGL (overleg | bijdragen)
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
[[Bestand:Murex sp.jpg|thumb|De brandhoren, de branchiale klier waarvan de kleurstof purper oplevert]]
'''Purper''' is een purperrode [[verf]]stof die in de [[Griekse Oudheidoudheid]] door de [[Kommos (Kreta)|Kretenzers]], de [[Feniciërs]], de [[Israëlieten|Hebreeërs]], de [[Romeinse Rijk|Romeinen]] en de [[Grieken]] werd gewonnen uit twee in zee levende slakkensoorten, de [[brandhoren]] (''Bolinus brandaris''), die door de Romeinen ''murex'' genoemd werd, en de verwante ''[[Hexaplex trunculus]]''.
 
Uit deze slakken — niet te verwarren met onze inheemse [[purperslak]] (''Nucella lapillus'') — wonnen de Feniciërs hun vermaarde verfstof '''Tyrisch purper''' — een verwijzing naar de stad [[Tyrus]]. Deze purperrode verfstof was het teken van rijkdom, smaak en aanzien en werd de traditionele koningskleur. Purperen stoffen zelf worden dikwijls ook aangeduid als "Tyrisch purper". Purper is onder andere ''phoinix'' in het Grieks (er waren ook andere namen voor deze kleurstof, zoals πορφύρα waarvan ons woord "purper" is afgeleid) en hieraan ontlenen de Feniciërs (''Phoinikèioi'') hun naam. Tegenwoordig weten we dat de [[Minoïsche beschaving]] op [[Kreta]] al een [[millennium]] eerder purper won.
Regel 35:
Die waren echter eenvoudig te herkennen aan de geringe verzadiging: het originele purper wordt omschreven als een bijzonder felle tint, die geen enkele andere verfstof in felheid zou benaderen tot in het midden van de 19e eeuw de kunstmatige kleurstoffen ontwikkeld zouden worden.
 
Op afbeeldingen uit de Klassieke[[klassieke Oudheidoudheid]] van purperen kledij is de kleur echter meer gedempt. Ten dele wordt dit veroorzaakt doordat die afbeeldingen zelf typisch geen purper bevatten maar een imitatiepigment. Een andere oorzaak is dat de duurste stoffen sterker en dus duurzamer gekleurd werden waardoor de kleur minder intens werd en veranderde in een voornaam maar gedekter bloedrood of donkerpaars.
 
==Prestige==
[[Bestand:Meister von San Vitale in Ravenna 004.jpg|thumb|Keizer [[Justinianus I|Justinianus]] in een purperen mantel; de meeste bewaard gebleven afbeeldingen uit de Klassiekeklassieke Oudheidoudheid tonen een purper van lage verzadiging]]
In Fenicië zelf, in [[Hellas]], het [[Perzische Rijk]] en in het latere Egypte was de dure purperstof voorbehouden aan mannen van hoge status; in Perzië gaf het ook de rang van een officier aan.