Versie van 9 sep 2019 04:37 bewerken RomaineBot (overleg \| bijdragen) bots, Uitgezonderden van IP-adresblokkades 1.626.505 bewerkingen k \|{{Largethumb}}\| is redundant, gebruik voortaan \|thumb\| ← Oudere bewerking		Versie van 20 feb 2020 22:28 bewerken ongedaan maken JoostB (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers, Terugdraaiers 29.911 bewerkingen aanvulling met o.a. infobox Nieuwere bewerking →
Regel 1: {{Infobox heilige \| naam = Goedele van Brussel \| geboortedatum = ong. 650 \| geboorteplaats = \| sterfdatum = ong. 710 \| sterfplaats = \| feestdag = 8 januari \| vereerd_bij = ~~[[Bestand:~~\| afbeelding = Saint Gudule. Reproduction of watercolour by A.M. Surauu. Wellcome V0032174.jpg~~\|thumb\|Sinte-Goedele]]~~▼ \| onderschrift = Heilige Goedele \| titels = \| zaligverklaring_datum = \| zaligverklaring_plaats = \| zaligverklaring_door = \| heiligverklaring_datum = \| heiligverklaring_plaats = \| heiligverklaring_door = \| attributen = zie <ref group=noot>[[Attribuut (beeldende kunst)\|Attributen]]: Goedele wordt voorsgesteld als jonge vrouw in lange jurk met hoofddoek of als [[religieuze]], soms blootsvoets; ze draagt een boek en/ of een lantaarn, soms met engel die de lantaarn aansteekt; er zijn vele afbeeldingen bekend met de [[Kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele]] op de achtergrond.</ref> \| beschermheilige_voor = [[Brussel (stad)\|Brussel]] \| schrijn = Pfarrkirche St. Hildegard<ref group=noot>zie de Duitstalige Wikipedia: {{de}} [[w:de:St. Hildegard (Eibingen)\|St. Hildegard (Eibingen)]]</ref> te [[Eibingen]]. \| oppressie_datum = \| oppressie_door = \| controverse = }} [[Bestand:Goedele.jpg\|thumb\|De Heilige Goedele van Brussel en Eibingen]] [[Bestand:Getijdenboek Van Reynegom (verluchting), KBS-FRB 49.jpg\|thumb\|Sinte-Goedele in het [[Van Reynegom-getijdenboek\|Reynegom getijdenboek]] (collectie [[Koning Boudewijnstichting\|KBS]])]] De [[Heilig\|heilige]] '''Goedele van Brussel'''<ref ~~([[Latijn]]~~group=noot>Ook genoemd als '''Gudila''', ~~later~~'''Gudula''', ~~ook~~'''... van Moorsel''~~Gudula~~' en/ of ')''... van Eibingen'''</ref> (~~geb~~ong. na [[~~646~~7e eeuw\|650]]; †– ~~tussen~~ong. [[~~680~~8e eeuw\|710]]) zorgde voor armen en zieken, maar trok zich later terug als [[~~714~~religieuze]] in het klooster van [[Moorsel (Oost-Vlaanderen)\|Moorsel]]. Haar ~~wordt~~feestdag ~~gevierd~~is op [[8 januari]]. In haar toenaam wordt Goedele naar verscheidene vereringsplaatsen genoemd:▼ * [[Moorsel (Oost-Vlaanderen)\|Moorsel]] (haar woonplaats)▼ * [[Brussel (stad)\|Brussel]] (waar te harer ere een [[kapittel]] werd gesticht)▼ * [[Eibingen]] (waar de schedel[[relikwie]] wordt bewaard)▼ == Biografie == De biografie van de heilige Goedele (''Vita Gudilae'') werd in het najaar van 1048 opgetekend door de hagiograaf [[Onulfus van Hautmont]]. Zijn opdrachtgever is wellicht bisschop [[Gerard I van Kamerijk]] († [[1051]]). In het heiligenverhaal wordt Goedele voorgesteld als de dochter van een [[Merovingen\|Merovingische]] graaf [[Witger van Lotharingen]] en de heilige [[Amalberga van Maubeuge]] (zuster van de Merovingische hofmeier [[Pepijn van Landen]]). De auteur situeert in het legendarische gezin ook de heiligen [[Emebertus]], [[Reinildis]] en [[Pharaïldis van Gent\|Pharaïlde]]. ~~Sinte-~~Goedele gaf al op jonge leeftijd blijk van een godvruchtig leven. Volgens de legende ging zij elke ochtend naar een Sint-Salvatorkerk in de nabijheid van haar woonplaats te [[Moorsel (Oost-Vlaanderen)\|Moorsel]]. Om haar te doen afdwalen van de weg naar de kerk blies de duivel telkens weer de kaars in haar lantaarn uit. Dankzij haar gebed werd het licht zonder tussenkomst van een mensenhand telkens weer aangestoken. Volgens de vita stierf Sinte-Goedele ten tijde van de regering van [[Pepijn van Herstal\|Pepijn de Oude]], waardoor we weten dat zij tussen [[680]] en [[714]] moet zijn overleden. Zij werd begraven in een plaats genoemd ''Ham'', blijkbaar een dorp met een kerk, dat op tien [[mijl]] (15 kilometer) van Moorsel wordt gesitueerd. Omwille van deze specificaties wordt ''Ham'' veelal geïdentificeerd met [[Hamme (Vlaams-Brabant)\| Hamme]], ook al omdat daar een oude Sinte-Goedelecultus bestaat. In de omgeving van Moorsel leeft weliswaar de overtuiging dat ''Ham'' in verband zou staan met het Hof te Hamme op het grondgebied van [[Herdersem]]. Regel 19 ⟶ 38: Onder leiding van bisschop [[Gerardus I van Kamerijk]] werd op [[16 november]] [[1047]] te Brussel de relikwie vanuit de Sint-Gorikskerk overgebracht naar de Sint-Michielskerk. Op dezelfde dag stichtte graaf [[Lambert II Balderik van Leuven]] samen met zijn echtgenote Oda van Verdun daar het Sinte-Goedelekapittel. Uit deze stichting is de latere [[Kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele]] ontstaan. Tijdens de [[Beeldenstorm]] werden de relikwieën van Sinte-Goedele verstrooid en bleven nog slechts enkele fragmenten van het gebeente bewaard. In de kerk van [[Eibingen]] bewaart men al sinds de [[12e eeuw]] de schedel van de heilige. Deze relikwie werd geschonken aan de [[Duitsland\|Duitse]] mystica [[Hildegard van Bingen]]. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat de tanden van de heilige die men te Brussel bewaart, perfect passen bij de schedel die zich te Eibingen bevindt. == ~~Sinte-Goedeleparochies~~Vernoeming == Parochies ~~onder~~vernoemd ~~het patrocinaat van~~naar de heilige Goedele vindt men te:▼ ▲[[Bestand:Saint Gudule. Reproduction of watercolour by A.M. Surauu. Wellcome V0032174.jpg\|thumb\|Sinte-Goedele]] * [[Hamme (Vlaams-Brabant)\|Hamme]] ([[Vlaams-Brabant]]);▼ ▲Parochies onder het patrocinaat van de heilige Goedele vindt men te: * [[Lochem (stad)\|Lochem]] ([[Gelderland]]), de [[Grote of Sint-Gudulakerk]]; ▲* [[Hamme (Vlaams-Brabant)\|Hamme]] ▲* [[Moorsel (Oost-Vlaanderen)\|Moorsel]] (~~haar woonplaats~~[[Oost-Vlaanderen]]); * [[Lochem (stad)\|Lochem]] * [[Rhede (Borken)\|Rhede]] ([[Noordrijn-Westfalen]]), de [[Sint-Goedelekerk (Rhede)\|Kirche Sankt Gudula]]; * [[Moorsel (Oost-Vlaanderen)\|Moorsel]] * [[Brussel (stad)\|Brussel]], de [[Kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele~~\|Brussel~~]].▼ * [[Rhede (België)\|Rhede]] ▲* [[Kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele\|Brussel]] ▲In haar toenaam wordt Goedele naar verscheidene vereringsplaatsen genoemd: * Moorsel, haar woonplaats; ▲* [[Brussel, ~~(stad)\|Brussel]] (~~waar te harer ere een [[kapittel]] werd gesticht); ▲* [[Eibingen]], (waar de schedel[[relikwie]] wordt bewaard). == Hagiografie == Regel 34 ⟶ 57: De vita werd eind 13e eeuw (mogelijk tussen 1278-1308) vermeerderd en literair verfraaid door een auteur met de naam Hubertus, vermoedelijk te identificeren met de hagiograaf [[Hubertus Dinart]]. Deze versie is slechts overgeleverd langs één handschrift uit de [[abdij van Affligem]] (apografisch, einde van de 13e eeuw), die wellicht de opdracht tot herwerking van de vita heeft gegeven. Hubertus richt de vita aan een zekere Albertus, die vereenzelvigd kan worden met de toenmalige prior van de abdij van Affligem. == ~~Externe~~Werken ~~links~~van Goedele == '''Tekstuitgaven van de ''Vita Gudilae'':''' * [http://la.wikisource.org/wiki/Vita_Gudilae Vita prima auctore anonymo] = Narrative Sources, G201. BHL 3685. Acta Sanctorum Januarii I, 'De S. Gudila Virgine, Alia Vita Auctore Anonyma', 524-530; Ghesquières en Smetius, ''Acta Sanctorum Belgii Selecta'' V, 716-734. Regel 44 ⟶ 67: == Literatuur == * De Mey, Raf (red.), ''Een maagd belaagd. 1300 jaar Heilige Gudula in 20 cultuurhistorische bijdragen'', 2012, {{ISBN\|9789090270555}}; * Podevijn, R., 'Hubert, l'auteur de la vita Gudulae', ''Revue Belge de Philologie et d'Histoire'' 15 (1936) 489-496.; * Podevijn, 'Etude critique sur la Vita Gudulae', ''Revue Belge de Philologie et d'Histoire'' 2 (1923) 619-641.; * Lefèvre, P., 'Une conjecture à propos de la date et de l'auteur du "Vita Gudile"', ''Belgisch Tijdschrift voor Filologie en Geschiedenis'' 14/1 (Brussel 1935) 98-101.; * Van der Essen, L., 'Etude critique et littéraire sur les vitae des saints Mérovingiens', ''Recueil de travaux publiées par les membres des conférences d'histoire et de philologie'' 17 (Leuven 1907) 296-311.; * Van Droogenbroeck F.J., [https://trismegistos.academia.edu/FransVanDroogenbroeck 'Paltsgraaf Wigerik van Lotharingen, inspiratiebron voor de legendarische graaf Witger in de Vita Gudilae', ''Eigen Schoon en De Brabander'' 93 (2010) 113-136.]; * Van Droogenbroeck F.J., [https://trismegistos.academia.edu/FransVanDroogenbroeck 'Kritisch onderzoek naar de interacties tussen de Vita S. Gudilae en de Gesta Episcoporum Cameracensium.', ''Eigen Schoon en De Brabander'' 95 (2012) 311-346.]; * Van Droogenbroeck F.J., [https://trismegistos.academia.edu/FransVanDroogenbroeck 'Onulfus van Hautmont (ca. 1048), auteur van de Vita S. Gudilae anonymo', ''Eigen Schoon en De Brabander'' 95 (2012) 595-643.]; * Van Droogenbroeck F.J., [https://trismegistos.academia.edu/FransVanDroogenbroeck ''Nova miracula de exemplis veteribus. Compositorische bronteksten en datering van de Vita S. Gudilae auctore Huberto. Nieuwe tekstuitgaven van de Vita S. Gudilae anonymo en de Vita S. Gudilae auctore Huberto. '' (2016)]; * Riethe, P., 'Der Schädel der heiligen Gudula aus der Pfarrkirche von Eibingen. Eine historisch-anthropologische Studie', ''Nassauische Annalen Jahrbuch des Vereins für nassauische Altertumskunde und Geschichtsforschung'' Band 67 (1956) 233. == Externe links ==▼ * ~~{{nl}}~~ [http://www.heiligen.net/jan/0801.htm Goedele, ~~maagd~~van ~~(HeiligenNet)~~Brussel] Heiligen.net);▼ * {{en}} [https://web.archive.org/web/20080106124818/http://www.catholic-forum.com/saints/saintg36.htm Gudule (Patron Saint Index)];▼ * {{en}} [http://www.catholic.org/saints/saint.php?saint_id=3613 St. Gudula (Catholic Online)].▼ {{Appendix\|2= ▲==Externe links== {{~~Commonscat~~Commonscatklein\|Saint Gudula}}▼ ▲* {{nl}} [http://www.heiligen.net/jan/0801.htm Goedele, maagd (HeiligenNet)] '''Bronnen''' * {{nl}} [http://www.heiligen-3s.nl/heiligen/01/08/01-08-0712-Goedele-Brussel.php Goedele van Brussel (Heiligen-3s)] * [[Jo Claes\|Claes J.]]; Claes A. & Vincke, K. (2002) ''Sanctus, Meer dan 500 heiligen herkennen''. Leuven: Davidsfonds ISBN {{ISBN\|90-806883-3-9}}. ▲* {{en}} [https://web.archive.org/web/20080106124818/http://www.catholic-forum.com/saints/saintg36.htm Gudule (Patron Saint Index)] ----- ▲* {{en}} [http://www.catholic.org/saints/saint.php?saint_id=3613 St. Gudula (Catholic Online)] '''Noten''' {{References\|group=noot}} }} ▲{{Commonscat\|Saint Gudula}} [[Categorie:Heilige in het christendom]]

Goedele van Brussel: verschil tussen versies