Koffie (drank): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Wijzigingen door 213.124.147.10 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Tulp8
k Correctie
Regel 17:
 
===Teelt onder Nederlandse en Franse hoede in de kolonieen===
Op instigatie van de Amsterdamse burgemeester [[Nicolaas Witsen]], stuurde de commandeur van [[Malabar (India)|Malabar]], Adriaan van Ommen, enkele koffieplantjes naar zijn collega van de VOC-vestiging in [[Batavia (Nederlands-Indië)|Batavia]] op. Deze werden geplant op de ''Kedawoeng-plantage'' in Batavia, maar deze oogst mislukte, waarna de door [[Hendrick Zwaardecroon|Henricus Zwaaydecroon]] in 1699 vanuit Malabar meegebrachte stekjes wel een goede oogst opleverden.<ref name="Jon">Jon Thorn, ''Koffie, alle informatie voor de liefhebber''; Uitgever: Librero Nederland B.V., 1999; ISBN: 9789057640353978-9057640353</ref> De eerste koffiemonsters en een koffieplant werden in 1706 naar Amsterdam verscheept. In de [[Hortus Botanicus Amsterdam|botanische tuin van Amsterdam]] werden de zaden van de plant verder opgekweekt en van daaruit verstuurd naar andere Europese landen. <br /> De Nederlanders teelden voor de export koffie op plantages op [[Celebes]] en [[Sumatra]], waardoor Nederland het eerste commerciële koffie exporterende land werd. Op het einde van de [[17e eeuw]] smokkelden Nederlandse zeevaarders ''Coffea arabica'' van Mokka naar [[Java (eiland)|Java]], waar de plant goed bleek te groeien.<ref>{{Citeer boek| achternaam = Nuiver| voornaam = A.| auteurlink = | medeauteurs = | datum = 1869| titel = Kijkjes in het boek der natuur: een leesboek voor de volksschool, Volume 1| hoofdstuk =| uitgever = | plaats = | ISBN = | NUR = | pagina's = 94| taal = | URL = https://books.google.nl/books?id=IANpAAAAcAAJ&pg=PA93&dq=koffie+venetie+koffiehuis+16e+eeuw&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwjsxuKD9fbZAhWHJ1AKHdtuCiIQ6AEIKDAA#v=onepage&q=koffie%20venetie%20koffiehuis%2016e%20eeuw&f=false| bezochtdatum =}}</ref> De slechte levensomstandigheden van de Javanen die werkten op de koloniale koffie- en suikerplantages in Nederlands-Indië werden beschreven door Eduard Douwes Dekker (Multatuli) in zijn boek [[Max Havelaar (boek)|Max Havelaar]] (1859). De Nederlanders brachten ook koffie naar [[Sri Lanka]] en Zuid-Amerika, waar de koffiecultuur van start ging in de [[18e eeuw]]. Aldus verspreidde de productie zich snel over de meeste tropische gebieden. De [[Nederland]]ers waren naar verluidt de eerste handelaars die koffie op grote schaal naar Europa brachten. [[Amsterdam]] zou zo het eerste belangrijke internationale koffiehandelscentrum zijn geworden. Volgens sommigen gaat deze eer echter naar de grote concurrent in die tijd, [[Londen]].
 
In 1709 gaf het Amsterdamse stadsbestuur een koffieplantje cadeau aan [[Lodewijk XIV van Frankrijk|Lodewijk XIV]], dat werd opgekweekt in de [[Jardin des Plantes (Parijs)|Jardin des Plantes]] in [[Parijs]]. Stekken vonden hun weg naar de Franse overzeese gebiedsdelen en naar [[Zuid-Amerika|Zuid-]] en [[Midden-Amerika]] en het [[Caraïben|Caribisch gebied]].