Groenplaats: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Tekst vervangen door "{{Zie dp}} Bestand:Antwerpen, Liebfrauenkathedrale.jpg|thumb|De Groenplaats met op de achtergrond de [[Onze-Lieve-Vrouwekathedraal (Antwerpen)|Onze-Lieve-Vrouwe..." Labels: Vervangen Visuele tekstverwerker |
k Wijzigingen door 81.82.234.213 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Tulp8 |
||
Regel 3:
[[Bestand:P1010904Standbeeld Rubens Groenplaats.JPG|thumb|Standbeeld van [[Peter Paul Rubens]].]]
[[Bestand:The Groenplaats of Antwerp with outdoor cafes - photo by Jules Grandgagnage.jpg|thumb|Terrasjes op de Antwerpse Groenplaats]]
De '''Groenplaats''' is een plein in het centrum van je moeders v*gina. De [[België|Belgische]] stad [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]].
Op het plein staan diverse bomen met bankjes, het is een 'rustplaats' in de stad. In het midden van het plein staat het [[standbeeld]] van [[Peter Paul Rubens|Rubens]]. Het is in 1840 ontworpen door [[Willem Geefs]].
Vlak bij het plein ligt ook de [[Onze-Lieve-Vrouwekathedraal (Antwerpen)|Onze-Lieve-Vrouwekathedraal]]. Verder zijn er zijn diverse cafés met terrassen.
== Gelegen aan de Groenplaats ==
Het belangrijkste monument gelegen aan de Groenplaats is de kathedraal. Daarnaast zijn nog talrijke gevels aan de Groenplaats als monument beschermd. Verder bevinden zich hier :
*een beschermd OLV-beeld tussen de gevels van nummers 29 en 30.
*Het beschermde gebouw van het [[Hilton Hotels Corporation|Hilton-hotel]], het vroegere [[grootwarenhuis]] [[Grand Bazar]].
*Het (restant van het) ''[[Karbonkelhuis]]'', ook wel ''Diamanthuis'' genaamd, gebouwd rond [[1520]] en een van de eerste woningen in vroeg-renaissancestijl.
*Het beschermde gebouw op de hoek met de Geefsstraat, het vroegere hotel ''Galeries Nationales''.
*Het beschermde ''postgebouw'' aan de zuidkant van de Groenplaats.
== Geschiedenis ==
=== Het Groenkerkhof ===
Minstens sinds de [[13e eeuw]] fungeerde de zuidkant van de Onze-Lieve-Vrouwekerk als Antwerpse begraafplaats. Vooral dan voor de armere bewoners die het zich niet konden veroorloven om begraven te worden in de kerk zelf. Het kerkhof maakte deel uit van een tamelijk grote strook [[allodium|allodiale]] grond waarop het [[kapittel]] alle rechten had en dat onschendbaar was, gelegen tussen de ruien ten noorden van de kerk, de koornmarkt ten oosten en de kammenstraat ten zuiden. In [[1784]] verbood [[keizer Jozef II]] nog langer begraafplaatsen binnen de stadsmuren te gebruiken. Antwerpen opende toen begraafplaatsen op het [[Kiel (Antwerpen)|Kiel]] en op het huidige Stuyvenbergplein.
=== Het plein ===
[[Bestand:Antwerpen Groenplaats, photochrom.png|thumb|Groenplaats, ca. 1890-1900.]]
In [[1795]] werd het ''Onze-Lieve-Vrouwekerkhof'', ook het ''Groenkerkhof'' genaamd, door de Fransen opgeëist. Enkele jaren later, in [[1799]], werden de muren errond gesloopt. Met de aanleg van de ''Place de l’égalité'' (Gelijkheidsplein) werd begonnen in [[1803]]. De huizen gelegen aan de Schoenmarkt tegen het Groenkerkhof werden afgebroken en er werden drie rijen lindebomen aangeplant. In [[1805]] werd het plechtig ingehuldigd door de prefect van het departement van de [[Twee Neten]], [[Charles d’Herbouville]] en het kreeg de naam ''Place Bonaparte'' (Bonaparteplein) ter ere van [[Napoleon Bonaparte|Napoleon]] (tot 1815).
Het was de bedoeling van de Franse revolutionairen om midden op het plein een gedenkteken te plaatsen ter ere van de Vrijheid. In 1797 werd tijdens de betwistingen tussen de kerk en het gemeentebestuur over de onteigening van het kerkhof, gemeentebeambte François Roché in de kathedraal vermoord. Er zou nu een gedenkteken komen voor hem, maar dit werd nooit gerealiseerd. In [[1843]] werd uiteindelijk het standbeeld van Rubens opgericht, vlak bij de vroegere graftombe van de [[Lijst van bisschoppen van Antwerpen|Antwerpse bisschop]] [[Karel d’Espinoza]] en ter vervanging van het kruis dat sinds 1 november 1739 midden op het kerkhof stond. Het is van de hand van de Antwerpse beeldhouwer [[Willem Geefs]] (1805-1883).
Kenmerkend voor de Groenplaats is ook zijn [[kiosk]] voor muzikale evenementen. De huidige kiosk is de derde. De tweede en ook meest indrukwekkende kiosk werd ontworpen door architect [[Emile Thielens]] en stond op de Groenplaats van [[1903]] tot 1960 toen ze werd gesloopt. Na de brand van de nabijgelegen [[Handelsbeurs]] in [[1858]] stond er op de Groenplaats ook een tiental jaren een houten barak of hangar die dienstdeed als noodbeurs, tot de heropgebouwde Handelsbeurs (tussen 1869 en 1872) weer functioneerde.
=== De gebouwen ===
[[Bestand:Antwerp 4 (Piotr Kuczynski).jpg|thumb|left|19e-eeuws beschermd gebouw van het Hiltonhotel, de vroegere Grand Bazar, op de Groenplaats.]]
Tussen [[1819]] en 1877 zetelde de [[Rechtbank van eerste aanleg]] in het gebouw ''De Gulden Roos'', in 1509 gebouwd ten zuiden van het Groenkerkhof en in de 16e eeuw nog een tijdlang de residentie van burgemeester [[Filips van Marnix van Sint-Aldegonde]]. In de 17e eeuw vestigde de Antwerpse bisschop [[Ambrosius Capello]] er een pastoraal college. In de napoleontische tijd was er een douanekantoor gevestigd. Het gebouw werd na de verhuis van de Rechtbank naar het nieuwe gerechtsgebouw aan de Leien, in [[1878]] heropgebouwd in [[Neoclassicisme|neoclassicistische]] stijl en in gebruik genomen door [[Bpost|de Post]]. In dit ''Postgebouw'' was tot voor kort het hoofdkantoor gevestigd, maar wegens de verkeersmoeilijkheden in de binnenstad verhuisde men het sorteercentrum naar de buurt van [[Station Antwerpen-Berchem|Berchem station]].
In het gebouw waarin het huidige Hiltonhotel is gevestigd, begon de Fransman [[Adolphe Kileman]] in 1885 zijn grootwarenhuis de ''Grand Bazar du Bon Marché''. Op die plek waren voorheen het ''Grand Café de l’univers'' en het ''Café de la Poste'' gelegen. In 1959 werd er een [[supermarkt]] aan toegevoegd, na de primeur in de wijk Luchtbal, de tweede supermarkt van België.
{{Clearboth}}
=== Het verkeer ===
Na de onafhankelijkheid en naar aanleiding van de opening van de eerste [[Spoorlijn 25|spoorlijn Brussel-Antwerpen]], doken privé-huur[[koets]]en op om de treinreizigers van en naar het station te vervoeren. Zij werden vergund in [[1839]] en vertrokken ook vanaf de Groenplaats. De eerste ''Amerikaanse IJzeren Weg'', zoals de [[paardentram]] werd genoemd, bracht de reizigers vanaf [[1873]] van de Groenplaats naar de ''Wilrijkse Poort''. Sindsdien is de Groenplaats altijd een belangrijk station geweest voor het Openbaar Vervoer in Antwerpen. In [[1975]] opende de eerste [[Antwerpse premetro]]lijn tussen de [[Groenplaats (premetrostation)|Groenplaats]] en het [[Station Antwerpen-Centraal|Centraal Station]].
== Bronnen ==
*[http://www.avbg.be/kroniek_Antwerpen.html Kroniek], Antwerpse geschiedenis.
*Floris Prims, ''Geschiedenis van Antwerpen, deel IV Hertog Jan den Derde (1312-1355)'', Antwerpen, 1933.
* Antwerpen, de Groenplaats en het standbeeld van Rubens [http://historiek.net/overige-locaties/antwerpen-de-groenplaats-en-het-standbeeld-van-rubens-4214]
*Van der Planken, J.P., “[https://jpvdp.wordpress.com/den-luyster-van-rubens-groote-naam/ Den luyster van Rubens’ groote naam”. De oprichting van het Rubensstandbeeld in Antwerpen (1840)]"
{{Commonscat|Groenplaats (Antwerp)}}
{{Coor title dms|51|13|9|N|4|24|6|E|scale:3125_region:BE}}
[[Categorie:Plein in Antwerpen (stad)]]
| |||