Iran: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Rv, In 1959, the government of Mohammad Reza Shah Pahlavi, Reza Shah Pahlavi's son, announced that both "Persia" and "Iran" could officially be used interchangeably.
Labels: Visuele tekstverwerker Bewerking via mobiel Bewerking via mobiele website
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
{{Infobox land plus
| naaminlandstaal = Дёемҳӯрӣ-yеجمهوری&nbsp; Ӣрāнӣ اسلامی&nbsp;ایران<br /><small>Djoemhūrī-ye&nbsp;ĪrānīEslāmī-ye&nbsp;Īrān</small>
| vlag = [[Bestand: Flag of Iran (1964–1980).svg|125px|Vlag van Iran]]
| vlagartikel = Vlag van Iran
| wapen = [[Bestand:Imperial EmblemCoat of thearms Qajar Dynasty (Lion andof Sun)Iran.svg|90px|Embleem van Iran]]
| wapenartikel = Embleem van Iran
| locatiekaart = Iran in its region.svg
| talen = [[Perzisch]]
| hoofdstad = [[Teheran]]
| religie = [[Islam (hoofdbetekenis)|Islam]]&nbsp;7598%, (waarvan [[Russisch-orthodoxesjiisme]]&nbsp;89%, Kerk|Russisch-orthodox[[soennisme]]&nbsp;259%), Overige&nbsp;2%<ref name=factbookpeople>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html CIA World Factbook: Iran, People]</ref>
| regeringsvorm = [[Islamitische republiek]]
| staatshoofd = [[Hoogste leider van Iran]] [[Ali Khamenei]]
| regeringsleider = [[president]] [[Hassan Rohani]]
Regel 26:
| Vlag_Voor1 = State_flag_of_Iran_1964-1980.svg
}}
'''Iran''', in het Nederlands '''Perzië''' genoemd ([[Perzisch]]: Ӣрāнӣایران), officieel de '''PerzischeIslamitische Republiek Iran''' (Perzisch: Дёемҳӯрӣ-yеجمهوری اسلامی Ӣрāнӣایران ''Djoemhūrī-ye ĪrānīEslāmī-ye Īrān''), is een land in [[Zuidwest-Azië|West-Azië]] met {{statsland-schattingkort}} inwoners.<ref>{{en}} [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2119.html Niet officiële schatting CIA World Factbook] (berekend door US Bureau of the Census).</ref> De hoofdstad en grootste stad (met meer dan 10 miljoen inwoners) is [[Teheran]], dat ook het culturele, commerciële en industriële centrum van het land is.
 
'''Perzië'''Iran ligt in het [[CentraalMidden-AziëOosten]] en grenst aan [[GeorgiëIrak]] ([[Koerdische Autonome Regio|Koerdistan Autonome Regio]]), [[Turkije]], [[Armenië]], [[Azerbeidzjan]], [[Turkmenistan]], [[Afghanistan]] en [[Pakistan]]. De [[Perzische Golf]] en de [[Golf van Oman]] bevinden zich ten zuiden en de [[Kaspische Zee]] ten noorden van PerziëIran. PerziëIran deelt de Kaspische Zee, behalve met de republiek van Azerbeidzjan en Turkmenistan, ook met [[Kazachstan]] en [[Rusland (hoofdbetekenis)|Rusland]]. Aan de kust tegenover de Perzische Golf liggen [[Saoedi-Arabië]], [[Koeweit]], [[Bahrein]], [[Qatar]], de [[Verenigde Arabische Emiraten]] en [[Oman (hoofdbetekenis)|Oman]]. Het is een multiculturele natie bestaande uit tal van etnische en taalgroepen, waarvan de grootste Perzen zijn (61%), RussenAzerbeidzjanen (16%), KazachenKoerden (10%) en DuitsLor (6%).<ref>https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html</ref> <ref>https://www.worldatlas.com/articles/largest-ethnic-groups-in-iran.html</ref> De meeste bewoners zijn [[sjiisme|sjiitische]] [[islam|moslims]] en [[Christelijk]]. De officiële taal van Iran is het [[Perzisch]], een [[Indo-Europese talen|Indo-Europese taal]].<ref>{{nl}} [http://www.persianstudies.nl/?tlink=4.1 Persian Studies in NL].</ref><ref>{{nl}} [http://persiandutch.com/2011/09/27/perzisch-of-farsi-wat-is-de-juiste-nederlandse-benaming-van-deze-taal/ ''PERZISCH of FARSI? Wat is de juiste Nederlandse benaming van deze taal?'', Persian Dutch Network, 27 september 2011].</ref>
 
Iran/Perzië heeft een [[geschiedenis van Iran|bijzonder lange geschiedenis]]. Het [[Perzische Rijk]] groeide onder [[Cyrus II de Grote|Cyrus de Grote]] uit tot een wereldrijk dat zich van Oost-Europa tot de Indusvallei uitstrekte. Na de veroveringen van [[Alexander de Grote]] overheersten achtereenvolgens de [[Seleucidische Rijk|Seleuciden]], de [[Parthen]] en de [[Sassaniden]], totdat de [[islamitische veroveringen]] vanaf de zevende eeuw het grondgebied overrompelden en de [[islam (hoofdbetekenis)|islam]] introduceerden. De heerschappij van de [[Safawieden]] (1501–1736) wordt als het begin van de moderne Iraanse geschiedenis beschouwd. Iran groeide opnieuw uit tot een regionale grootmacht en werd vanaf begin 20e eeuw geregeerd door de [[Pahlavidynastie]]. Verzet tegen buitenlandse invloeden en onderdrukking mondden in 1979 uit in de [[Iraanse Revolutie]] en de vestiging van een [[islamitische republiek]]. Het Iraanse politieke systeem, gebaseerd op de grondwet van 1979, combineert elementen van een [[Parlementair systeem|parlementaire democratie]] met een religieuze [[theocratie]] geleid door geestelijken, waarin de [[hoogste leider van Iran|hoogste leider]], sinds 1989 [[ayatollah]] [[Ali Khamenei]], aanzienlijke invloed heeft.