Maliënkolder: verschil tussen versies

De '''maliënkolder''' is een beschermend [[Vest (kleding)|vest]] ([[kolder (vest)|kolder]]) dat door [[soldaat|soldaten]] werd gedragen als [[pantser (militair)|pantser]], vooral als bescherming tegen snijwonden van messen en zwaarden. Deze gevechtskleding is in het [[1e millennium v.Chr.]] uitgevonden, maar waar en wanneer precies is niet bekend. Mogelijk werd de uitvinding onafhankelijk van elkaar gedaan in zowel Europa als Oost-Azië. Het oudst gevonden voorbeeld komt uit een [[Kelten|Keltisch]] vorstengraf uit de [[4e eeuw v.Chr.]], en werd ontdekt bij [[Ciumeşti]] ([[District Satu Mare|Satu Mare]]) in Roemenië. De maliënkolder werd door de [[Romeins Rijk|Romeinen]] overgenomen in hun wapenrusting.

 

Een maliënkolder bestaat uit maliën (metalen ringetjes), die zijn dicht gebogen, geklonken of gesmeed. Ze konden van [[staaldraad]] gemaakt zijn of uit [[plaatstaal]] gestanst.<ref>Wieger van Winssen (2018), [https://openaccess.leidenuniv.nl/bitstream/handle/1887/66981/BA-scriptie_Wieger_van_Winssen_s0920088.pdf?sequence=1 ''Bescherming en bewegingsvrijheid, experimenteel onderzoek aan laatmiddeleeuwse maliënkolders (1400-1800) uit Europa en het Midden-Oosten''], Ba-scriptie Universiteit Leiden</ref> In Europa werd vooral gebruikgemaakt van een patroon waarbij steeds vier ringetjes in één ring haken. Door de losse opbouw is hij flexibel en luchtdoorlatend, terwijl hij door het materiaal beschermt tegen messen, [[zwaard (wapen)|zwaarden]], [[lans (wapen)|lansen]], [[speer|speren]] en, in mindere mate, tegen pijlen. De kracht van de inslag van steekwapens wordt door het vest verdeeld over een groter oppervlak, mits de ringetjes niet openspringen. Bij slechts gebogen ringen kon dit gemakkelijk gebeuren.

 

De maliënkolder biedt weinig bescherming tegen slagwapens. Er overheen werd in de strijd vaak een [[harnas]] of een dikke [[Leder|leren jas]] gedragen,<ref>[https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/NG-NM-3890 Rijksmuseum collectie, Maliënkolder, 15e eeuw]</ref> er onder doeg men nog een [[wambuis]] of [[Doublet (kleding)|doublet]].

 

 

Tegenwoordig worden voor slagers en andere mensen die beroepshalve veel met messen werken, [[handschoen]]en vervaardigd uit [[roestvast staal]] die op een vergelijkbare manier zijn opgebouwd als een maliënkolder. Hierbij worden de ringen echter niet dichtgeklonken zoals in de middeleeuwen, maar worden ze dichtgelast. Ook wordt bij de training van [[politiehond]]en door het "slachtoffer" soms een maliënkolder gedragen onder de beschermende kleding, en bestaan er zelfs speciale maliënkolders die duikers beschermen tegen haaienbeten.

 

 

Een geheel andere toepassing van de techniek die gebruikt wordt om maliënkolders te maken, is het creëren van [[sieraad|sieraden]]. Hierbij worden relatief kleine metalen ringetjes gebruikt, die dikwijls gemaakt zijn van [[goud]], [[zilver]] of [[titanium|titaan]]. Soms worden de metalen gecombineerd met kralen of bedeltjes. Een bekend historisch maliënpatroon is "koningsketting"; ook wel "Byzantijns" genoemd, omdat het al in de tijd van het [[Byzantijnse Rijk]] werd gebruikt. Naast historische patronen zijn in de afgelopen decennia honderden nieuwe patronen bedacht. In sommige [[subcultuur|subculturen]] zijn maliënsieraden vervaardigd in roestvast staal of [[aluminium]] populair; bijvoorbeeld bij [[Gothic (subcultuur)|goths]], en [[Metalhead (subcultuur)|metalheads]] van het [[viking metal]] genre.

 

{{Appendix}}